Muhammad al-Arabiy ad-Darqoviy

Abu Abdulloh Muhammad al-Arabiy ad-Darqoviy marokashlik boʻlib, tasavvufning shoziliylik tariqati rahnamosi. Zikr hamda kundalik hayotga oid koʻrsatmalarni targʻib qilgan maktublar muallifi. U dunyoviy ishlariga aralashmaslikni taʼkidlab, baraka haqidagi daʼvolardan foydalanadigan boshqa tasavvuf tariqatlariga qarshi gapirgan^[1]. Hukumatga qarshi qoʻzgʻolonlarni qoʻllab-quvvatlagani uchun Marokash hukmdori Mavlaviy Sulaymon (h. 1792–1822) tomonidan qamoqqa tashlangan, lekin Abdurrahmon (h. 1822–1859) tomonidan ozod qilingan.

Shoziliy tariqatining Darqava oqimi uning oʻlimidan soʻng taʼlimoti atrofida tashkil etilgan boʻlib, oqim aʼzolari turli ijtimoiy guruhlardan kelib chiqqan. Darqava bir paytlar Marokashdagi eng muhim tariqat boʻlgan boʻlsa-da, Shimoliy Afrika boʻylab tarqalgach, taʼsiri kamayib ketgan^[2]. Qabri Rifdagi Bou Brih zaviyasida.

Maktublari

Deyarli barcha maktublar tasavvuf ustozlari ochiq muhokama qilmagan daʼvat yoki zikrning markaziy usullariga asoslangan usulga taalluqlidir^[3]. Maktublarni al-Arabiy ad-Darqoviyning oʻzi tuzgan, shogirdlari koʻchirgan va toshbosma yozuvda Fos tilida koʻp marta nashr qilingan. Titus Burckhardt XIX asrdagi ikkita qoʻlyozma hamda toshbosma nashri asosida tarjima ishini amalga oshirgan.

Manbalar

↑ E. J. Brill's first encyclopaedia of Islam, 1913–1936, Volume 2, p. 946
↑ John Esposito, The Oxford Dictionary of Islam, Oxford University Press 2003
↑ Bewley, Aisha. The Darqawi Way. Tran. Mawlay al-Arabi ad-Darqawi: Letters from the Shaykh to the fuqara. Norwich: Diwan Press, 1981

Adabiyotlar

Al 'Arbi Al Darqawi, Majmu'at Rasa'il (Letters from Al Darqawi to his disciples), Casablanca, 1999
The Darqawi Way (The Letters of Al-Arabi al-Darqawi translated by Aisha Bewley), Diwan Press, Norwich UK, 1980, ISBN 0-906512-06-9
Letters of a Sufi Master, The Shaykh ad-Darqawi, Shaykh al-'Arabi ad-Darqawi, Translated by Titus Burckhardt, Preface by Martin Lings, Fons Vitae (1998) ISBN 1-887752-16-1

[1] E. J. Brill's first encyclopaedia of Islam, 1913–1936, Volume 2, p. 946

[2] John Esposito, The Oxford Dictionary of Islam, Oxford University Press 2003

[3] Bewley, Aisha. The Darqawi Way. Tran. Mawlay al-Arabi ad-Darqawi: Letters from the Shaykh to the fuqara. Norwich: Diwan Press, 1981

[1]

[2]

[3]