Nafs al-Mardiyah
Oltinchi martaba
tahrirNafs al-Mardiyah (rozi qilingan nafs) Islom falsafasida va tasavvufda muhim tushuncha boʻlib, bu „rozi qilingan ruh“ yoki „maqtovga loyiq nafs“ degan maʼnoni anglatadi. Bu tushuncha, insonning ruhiy holati va uning Alloh bilan boʻlgan munosabatini ifodalaydi.
Nafs al-Mardiyah haqida asosiy maʼlumotlar
tahrir1.Nafsning darajalari: Islomda nafs[1] uchta asosiy darajaga taqsimlanadi:
- Nafs al-Ammarah[2]: Bu daraja insonni yomonlikka undovchi nafsdir. U odatda qudret va shaytonning ta'siriga ko'proq beriladi. - Nafs al-Lawwamah[3]: Bu darajadagi nafs o'z xatti-harakatlariga tanqidiy qaraydi, yaxshi va yomonni ajratish qobiliyatiga ega. - Nafs al-Mardiyah: Bu darajadagi nafs Alloh tomonidan rozi qilinadigan, yaxshi ishlar qilishga intiluvchi va ruhiy poklikka erishgan holatdir.
2.Allohning rozi qilishi: Nafs al-Mardiyah holatiga erishgan insonlar Allohning rahmatiga sazovor boʻladi. Ular oʻzlarini Allohga yaqin his qilishadi va dunyodagi barcha ishlarini Yaratganning roziligi uchun bajarishga harakat qiladilar.
3. Ruhiyat va axloq: Nafs al-Mardiyah holati, insonning ruhiyatini yuqori bosqichga olib chiqadi. Bunday insonlar odatda sabr-toqatli, mehribon, adolatli va boshqalarga yordam berishga tayyor boʻlishadi.
4.Tasavvufdagi oʻrni: Tasavvufda nafsni tarbiyalash jarayoni juda muhim hisoblanadi. Tasavvufchilar bu jarayon orqali nafsni yuksaltirishni maqsad qilib qoʻyishadi, shunda inson oʻzining haqiqiy tabiatini anglab yetishi mumkin.
5.Duo va ibodatlar: Nafs al-Mardiyah darajasiga erishish uchun koʻp hollarda duo qilish, ibodatlarni bajarish, Qur’on[4] tilovat qilish va xayr-sadaqa berish tavsiya etiladi.
Ushbu tushunchalar islom diniyatida insoniyatni yaxshilikka undovchi muhim tamoyillardan biridir.