Nafsi ammora

Birinchi martaba

Yomonlikni amr qiluvchi. „Batahqiq nafs yomonlikka buyuradi“.Yomonlikka buyuradigan, gunoh ishni qilishga tashviq qiladigan narsa-nafsdir. Bu nafsning eng tuban martabasidir. Aslida mushriklarning, kofirlarning, fosiqlarning nafsi shunday boʻladi. Lekin baribir, nafsi ammora barchada ozmi-koʻpmi, albatta boʻladi. U inson eng kuchsiz, eng yolgʻiz paytda uning yoqasiga yopishadi. Kibr, nafrat, xasislik, kin, shahvat, yolgʻon kabi hislar uning asosiy quroli, ochiqdan-ochiq tahdididir.

Nafsi ammora, islom falsafasi va tasavvufida muhim tushuncha boʻlib, insonning ichki ehtiyojlari, istaklari va yomon his-tuygʻulari bilan bogʻliqdir. Bu atama, odatda, insonning maʼnaviy jihatdan past darajadagi holatini anglatadi.

Nafsi Ammora haqida asosiy fikrlar:

1. Yomon xulq-atvor: Nafsi ammora insonni yomon xulq-atvorga undovchi ichki kuch deb hisoblanadi. Bu xulq-atvor koʻpincha oʻz manfaatlarini boshqalarning manfaatlaridan ustun qoʻyish bilan bogʻliq.

2. Tazkiya: Tasavvufda nafsi ammoraning ustidan gʻalaba qozonish uchun tazkiya (oʻzini tozalash) jarayoni muhim hisoblanadi. Bu jarayon orqali inson oʻzining yomon istaklarini engib oʻtishga harakat qiladi.

3. Nafsning bosqichlari: Islomda nafsning bir necha bosqichlari mavjud:

  - Nafsi ammora (yomon nafs) — insonni yovuzlikka undaydi.
  - Nafs al-Lawwamah (o'zini tanqid qiluvchi nafs) — inson o'z harakatlarini tanqid qilib, yaxshilanishga intiladi.
  - Nafs al-Mutma'innah(tinchlangan nafs) — ruhiy osoyishtalikka erishgan nafsdir.

4. Oʻzini anglash: Nafsi ammora bilan kurashishda oʻz-oʻzini anglash va oʻz xulq-atvorini tahlil qilish muhim ahamiyatga ega.

5. Duo va ibodat: Nafsi ammoraning taʼsiridan qutulish uchun koʻp hollarda dua va ibodatlar qilinadi. Bu ruhiy tinchlikka erishishga yordam beradi.

Nafsi ammora tushunchasi insonning ichki kurashi, maʼnaviy rivojlanishi va axloqiy qadriyatlarni saqlab qolishi uchun muhimdir. Bunday tushunchalar orqali inson oʻzining ichki dunyosiga chuqurroq nazar tashlashi mumkin.