Neyroleptik moddalar

Neyroleptik moddalar – q. Psixotrop moddalar (yoki antipsixotik moddalar) — bu psixotropik preparatlar guruhiga kiradi, ular asosan ruhiy kasalliklarni davolashda, xususan, shizofreniya, psixozlar, va manik-depressiv kasallik kabi holatlarni nazorat qilishda qo'llaniladi. Neyroleptiklar asosan miya faoliyatini tartibga soladi, tashqi dunyo bilan munosabatni to'g'ri qayta tiklaydi va psixotik simptomlarni kamaytiradi.

Tarixi

Ushbu hududda bir qator arxeologik topilmalar mavjud bo'lib, ular mintaqaning qadimiy insonlar tomonidan yashashiga dalolat beradi. O'ziga xos yodgorliklar va qazilmalar, bu yerda eng qadimiy insoniyatning izlari mavjudligini ko'rsatadi. Kalambo sharsharasining atrofi va uning atrofidagi hududda o'rgangan arxeologlar 100 000 yil avvalgi Homo sapiens avlodining yashagan izlarini topganlar.

Bu hududda, ayniqsa, Tosh davri madaniyati va qadimgi insoniyatning ilk qadamlarini anglatadigan topilmalar mavjud bo'lib, ular bu yerning dunyo tarixidagi ahamiyatini yanada oshiradi. Shu bilan birga, Kalambo sharsharasi va uning atrofidagi hududda yuqori qadimiylikka ega arxeologik yodgorliklar va qazilma izlar, antropologlar va tarixchilar tomonidan ilmiy tadqiqotlar uchun juda muhim bo'lgan joylardan biridir.

Shuningdek, Kalambo sharsharasi o'zining ekologik boyligi bilan ham tanilgan. Atrofdagi o'rmonlar va ekosistema turli xil o'simlik va hayvon turlariga uy bo'lib, tabiiy go'zalligi va hayot manzarasi bilan sayyohlarni o'ziga jalb qiladi. Neyroleptiklar 1950-yillarning boshlarida, Fransua-Jean Morel tomonidan kashf etilgan. Ularning dastlabki tarixi klorpromazin (1952-yilda kashf etilgan) nomli moddaning yaratilishi bilan boshlanadi. Klorpromazin, o'z navbatida, butun dunyoda psixozlarni davolashda yangi davrni boshladi. U birinchi antipsixotik dori sifatida keng tarqaldi va ruhiy kasalliklarni davolashda inqilobiy o'zgarishlarni amalga oshirdi.

1950-yillar: 1952-yilda Fransiyada Henri Laborit va uning hamkasblari klorpromazinni yaratdilar. Bu dori asosan uyquni yaxshilash va sedativ ta'sir ko'rsatish uchun ishlatilgan. Keyinchalik uning psixotropik ta'sirini aniqlagan olimlar, uni shizofreniya va boshqa psixotik kasalliklarni davolash uchun qo'llashni boshladilar 1950-yillar: 1952-yilda Fransiyada Henri Laborit va uning hamkasblari klorpromazinni yaratdilar. Bu dori asosan uyquni yaxshilash va sedativ ta'sir ko'rsatish uchun ishlatilgan. Keyinchalik uning psixotropik ta'sirini aniqlagan olimlar, uni shizofreniya va boshqa psixotik kasalliklarni davolash uchun qo'llashni boshladilar.

1960-70-yillar: Neyroleptiklarning samarali ishlatilishi, ularning yangi turlarini yaratish uchun tadqiqotlarni rag'batlantirdi. Shunday qilib, haloperidol (1960-yilda ishlab chiqilgan) va boshqa bir qator moddalarning ko'rinishlari paydo bo'ldi. Bu davrda psixiatriya sohasida tibbiy inqilob yuz berdi, chunki bu dorilar ruhiy kasalliklar bilan kurashishda yangi imkoniyatlar yaratdi.

Neyroleptiklarning Turlari

Andoza:Neyroleptiklarning Turlari Neyroleptik moddalar ikki asosiy guruhga bo'linadi:

An'anaviy (typik) neyroleptiklar: Bu dorilar asosan dopamin tizimiga ta'sir qiladi va shizofreniya kabi kasalliklarni davolashda samarali hisoblanadi. Haloperidol, klorpromazin, va flupentiksol kabi dorilar ushbu guruhga kiradi. Ular asosan motorik qo'zg'atuvchi va sedativ ta'sirlar ko'rsatadi.

Yangi avlod (atipik) neyroleptiklar: Yangi avlod neyroleptiklari, odatda dopamin va serotonin tizimiga ta'sir qiladi. Bu dorilar ko'proq nojo'ya ta'sirlarni kamaytirish va yanada samarali natijalar berish uchun ishlab chiqilgan. Kvetiapin, risperidon, olanzapin, va aripiprazol kabi preparatlar yangi avlodga kiradi. Ular an'anaviy neyroleptiklarga qaraganda kamroq jismoniy va psixologik nojo'ya ta'sirlar ko'rsatadi.