Nimr Bakir Amin an-Nimr – Saudiyada faoliyat yuritgan Shialik mazhabi imomi[2][3][4][1].

Nimr Bakir Amin an-Nimr
arabcha: نمر باقر أمين النمر
Tavalludi 21-iyun 1959-yil
Vafoti 2-yanvar 2016-yil(2016-01-02)
(56 yoshda)[1].
Saudiya Arabistoni
Fuqaroligi Saudiya Arabistoni
Veb-sayti sknemer.com

Biografiyasi

tahrir

Saudiya Arabistonining sharqiy qismidagi Al-Qatif shahri yaqinidagi Al- Avamiya qishlogʻida Fors koʻrfazi qirgʻogʻida tugʻilgan[5].

U oʻz nutqlarida va maʼruzalarida Saudiya Arabistonidagi mazhablar boʻyicha kamsitish va shialarga nisbatan zulm haqida tez-tez gapirgan. Vaʼzgoʻy sifatida mamlakatdagi shia ozchiligi orasida, ayniqsa qirollikning Sharqiy viloyatida mashhur boʻldi. Nimr an-Nimrning Muhammad ismli ukasi bor edi. 2004 va 2006-yillarda qisqa muddatga hibsga olingan va 2008-yilda amerikalik diplomatlar bilan uchrashgan. Ular uning shialarga taʼsiri tez oʻsib borayotganini qayd etishgan va Nimr an-Nimrni qirollikdagi ikkinchi muhim shia arbobi deb atagan[6].

Qatl etilishi va xalqaro nizolar

tahrir

2015-yil 25-oktyabrda Saudiya Arabistoni Oliy sudi shayxning apellyatsiya arizasini rad etdi va shu bilan uning qatl etilishiga imkon yaratdi. Qirol Salmon oʻlim hukmini tasdiqladi.

Uning rafiqasi Mona al-Jubeyr Nyu-Yorkdagi kasalxonada vafot etdi[7].

2016-yil 2-yanvarda Nimr an-Nimr qatl qilindi[8]. Saudiya hukumati an-Nimrni musulmonlar qabristoniga dafn qildi, jasad qarindoshlariga berilmadi[9].

Siyosatchilar va shia ruhoniylari qatlni qoraladilar[10]. Eron yetakchisi va oliy rahbari Oyatulloh Xomanaiy: „Shahid Shayx Nimrning qatl etilishi Saudiya Arabistoni rahbariyatining siyosiy xatosi boʻldi. Ulamoning nohaq toʻkilgan qoni Saudiya Arabistoni rahbariyatining jazolanishiga olib keladi“[11].

An-Nimrning qatl etilgani e'lon qilinganidan keyin Saudiya Arabistoni, Bahrayn, Livan va Eronda shia namoyishlari bo'lib o'tdi. Saudiya Arabistonida o'nlab shialar Al-Avomiyadan Al-Qatifgacha yurish uyushtirishdi. Rasmiylar mumkin bo'lgan tartibsizliklarni bostirish uchun Al-Qatifga qo'shin yubordi. Bahraynda politsiya ko‘zdan yosh oqizuvchi gaz yordamida namoyishchilarni tarqatib yubordi[12].

Eronlik namoyishchilar Saudiya Arabistonining Tehrondagi elchixonasiga molotov kokteyli uloqtirib, bostirib kirishdi. 3-yanvarga o‘tar kechasi Eron politsiyasi namoyishchilarni elchixonadan chiqib ketishga majbur qildi[13].

4-yanvar kuni Saudiya Arabistoni Eron bilan diplomatik aloqalarini uzdi[14]. Saudiya Arabistonidan keyin Bahrayn[15], va Sudan[16] Eron bilan diplomatik aloqalarini uzdi. Birlashgan Arab Amirliklari oʻz elchisini chaqirib oldi va Eron bilan diplomatik munosabatlarni muvaqqat ishlar vakili darajasiga tushirganini eʼlon qildi[17]. 5-yanvar kuni Quvayt oʻz elchisini Erondan chaqirib oldi va mamlakat tashqi ishlar vaziri oʻrinbosari Xolid Sulaymon al-Jaralloh Eron elchisiga norozilik notasini topshirdi[18][19]. 6-yanvar kuni Jibuti Eron bilan diplomatik aloqalarini uzdi[20]. 7-yanvarda Somali Eron bilan diplomatik aloqalarini uzdi[21].

Manbalar

tahrir
  1. 1,0 1,1 Кем был шиитский проповедник, казнь которого всколыхнула Ближний Восток Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name "tvrain.ru" defined multiple times with different content
  2. „Бахрейн разорвал дипломатические отношения с Ираном“. Meduza (2016-yil 4-yanvar). Qaraldi: 2016-yil 4-yanvar.
  3. Saudi Arabia executes 47 people in one day including Shia cleric
  4. شیخ نمر، صدای بهار عربی در عربستان سعودی BBC Persian
  5. „Кем был шиитский проповедник, казнь которого всколыхнула Ближний Восток «На слово надо отвечать словом, а не мечом» // [[tvrain.ru]], 14:54, 3 января 2016. Он родился в 1959 году (по другим данным, на год позже) в селении Аль-Амавия в восточной мухафазе Эль-Катиф. Происходит из рода Шейха Мухаммеда ан-Нимра, который возглавил шиитское восстание против короля Абдель Азиза ещё в 1928 году. Духовное образование получил в священном для шиитов иранском городе Кум, затем продолжил учёбу в Сирии.. 2016-yil 6-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 5-yanvar.
  6. Saudi police arrest prominent Shi’ite Muslim cleric | Reuters (Wayback Machine saytida 2012-07-11 sanasida arxivlangan)(ingl.)
  7. نمر، صدای بهار عربی در عربستان سعودی[sayt ishlamaydi]Andoza:Недоступная ссылка BBC Persian
  8. Saudi Arabia executes 47 people in one day including Shia cleric ( at www.theguardian.com Error: unknown archive URL 20170815135101 sanasida arxivlangan)(ingl.)
  9. Telo kaznennogo shiitskogo propovednika an-Nimra ne peredadut seme (Wayback Machine saytida 2016-02-06 sanasida arxivlangan) // RIA Novosti. – 03.01.2016, 14:42
  10. Yevgeniy Kalyukov Blijniy Vostok nakrila volna protestov iz-za kazni shiitskogo propovednika (Wayback Machine saytida 2024-03-26 sanasida arxivlangan) (http://www.rbc.ru/politics/ (Wayback Machine saytida 2024-03-26 sanasida arxivlangan)). – 02.01.2016, 18:03
  11. Kazn sheyxa an-Nimra – bolshaya politicheskaya oshibka, zayavil Xamenei (Wayback Machine saytida 2020-06-27 sanasida arxivlangan) // TASS informatsionnoe agentstvo. – 3 yanvarya 2016, 11:24
  12. „Казнь шиитского проповедника в Саудовской Аравии привела к массовым протестам“. 2016-yil 5-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 3-yanvar.
  13. „Толпа шиитов в Тегеране взяла штурмом посольство Саудовской Аравии“. 2016-yil 3-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 3-yanvar.
  14. „Саудовская Аравия разорвала дипломатические отношения с Ираном“. Meduza (2016-yil 4-yanvar). 2016-yil 4-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 4-yanvar.
  15. „Бахрейн разорвал дипломатические отношения с Ираном“. Meduza (2016-yil 4-yanvar). 2016-yil 5-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 4-yanvar.
  16. „Судан выдворил из страны иранского посла“. Лента.ру (2016-yil 4-yanvar). 2016-yil 4-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 4-yanvar.
  17. „ОАЭ отозвали посла и объявили о понижении дипломатических отношений с Ираном“. Лента.ру (2016-yil 4-yanvar). 2016-yil 4-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 4-yanvar.
  18. „Кувейт передал послу Ирана ноту протеста“. РИА Новости (2016-yil 6-yanvar). 2016-yil 6-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 5-yanvar.
  19. „Кувейт тоже решил отозвать посла из Тегерана“. Русская служба Би-би-си (2016-yil 6-yanvar). 2016-yil 8-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 5-yanvar.
  20. „Джибути разрывает отношения с Ираном“. ТАСС (2016-yil 6-yanvar). 2016-yil 10-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 8-yanvar.
  21. „Сомали разорвала дипломатические отношения с Ираном“. Русская служба Би-би-си (2016-yil 7-yanvar). 2016-yil 14-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 8-yanvar.

Havolalar

tahrir