Oʻz-oʻzini baholash

Oʻz-oʻzini baholash — bu shaxs tomonidan oʻzini sub’ektiv baholash . Oʻz harakatlari, fazilatlari, his- tuygʻulari baholay olish xususiyati

Funksiyalar

Oʻz-oʻzini baholashning xususiyatlari:

• Tartibga solish — shaxs tomonidan vazifalarni qabul qilish va shaxsiy qarorlarni tanlash
• Himoyalash — shaxsning nisbiy barqarorligini va uning mustaqilligini taʼminlash.
• Rivojlanish- shaxsni rivojlanish va takomillashtirishga undaydi.
• Reflektiv (yoki signal) — insonning oʻziga va uning harakatlariga boʻlgan haqiqiy munosabatini aks ettiradi, shuningdek, sizning harakatlaringizning adekvatligini baholashga imkon beradi.
• Hissiy — insonga oʻz shaxsiyati, uning fazilatlari va xususiyatlaridan qoniqish his qilish imkonini beradi.
• Moslashuvchanlik — insonning jamiyat va uning atrofidagi dunyoga moslashishiga yordam beradi.
• Prognostik — faoliyatning boshida shaxsning faoliyatini tartibga soladi.
• Korreksion — faoliyatni amalga oshirish jarayonida nazoratni taʼminlaydi.
• Retrospektiv — insonga uni amalga oshirishning yakuniy bosqichida uning xatti-harakati va faoliyatini baholash imkoniyatini beradi.
• Ragʻbatlantirish - maʼqullash va ijobiy oʻzini oʻzi baholash reaktsiyalarini olish uchun harakat qilishga undaydi (oʻzini qoniqtirish, oʻzini oʻzi qadrlash va gʻururni rivojlantirish).
• Terminal — agar uning xatti-harakatlari oʻz-oʻzini tanqid qilish va oʻzidan norozilik paydo boʻlishiga hissa qoʻshsa, odamni toʻxtatadi (faoliyatini toʻxtatadi).

Oʻz-oʻzini baholashni shakllantirishda boshqalarning bahosi va shaxsning yutuqlari muhim rol oʻynaydi. Nazariy jihatdan, oʻz-oʻzini baholash — bu shaxsning oʻziga boʻlgan bahosi.

Oʻz-oʻzini anglash nafaqat oʻzini oʻzi bilish, balki oʻziga nisbatan maʼlum bir munosabatdir: oʻz fazilatlari va holatlari, imkoniyatlari, jismoniy va maʼnaviy kuchlari, yaʼni oʻzini oʻzi qadrlashi hamdir . Inson shaxs sifatida oʻzini oʻzi baholaydigan mavjudotdir. Odamlar oʻzini, harakatlarini va munosabatlarini baholashi mumkin. Oʻz-oʻzini baholamasdan turib, hayotda oʻzini oʻzi belgilash qiyin va hatto imkonsizdir. Haqiqiy oʻzini oʻzi qadrlash oʻziga tanqidiy munosabatda boʻlish, oʻz imkoniyatlarini hayot talablariga doimiy ravishda moslashtirish, oʻz oldiga amalga oshirilishi mumkin boʻlgan maqsadlarni mustaqil ravishda qoʻyish qobiliyati, oʻz fikrlari va uning natijalarini qatʼiy baholash, ilgari surilgan maqsadlarni sinchkovlik bilan tekshirishni oʻz ichiga oladi. Haqiqiy oʻz-oʻzini baholash insonning qadr-qimmatini saqlab qoladi va unga maʼnaviy qoniqish hissini beradi. Oʻziga nisbatan adekvat yoki notoʻgʻri munosabat oʻziga nisbatan oqilona ishonchni taʼminlaydigan ruhning uygʻunligiga yoki doimiy ziddiyatga olib keladi, baʼzida odamni nevrotik holatga ham olib keladi.

Oʻz-oʻzini hurmat qilish darajalari

Psixologiyada oʻz-oʻzini baholash barqaror va beqaror.

Boshqalarning eʼtibori

Amerikalik yozuvchi Robert Grinning soʻzlariga koʻra, oʻz-oʻzini baholash koʻp jihatdan boshqalarning eʼtiboriga bogʻliq. Grinning taʼkidlashicha, boshqalarning eʼtiborini qozonish uchun odamlar hattoki, jinoyat yoki oʻz joniga qasd qilishgacha deyarli hamma narsaga tayyor. U, shuningdek, deyarli har bir harakatning zamirida boshqa birovning eʼtiboriga boʻlgan ehtiyoj borligini taʼkidlaydi .  

Adabiyot

• Роберт Грин. Законы человеческой природы. М.: Альпина Паблишер, 2021. ISBN 978-5-9614-4015-7. }