Praporshikovo

Praporshikovo
Praporshikovo; Прапорщиково
	qishloq
	50.041264°0′0″N 82.470674°0′0″E / 50.04126°N 82.47067°E
Mamlakat	Qozogʻiston
Aholisi (2009)	↗ 3 174
Telefon kodi	72331
Pochta indeks(lar)i	070514
	Praporshikovo

Praporshikovo (qozoqcha: Прапорщиково) — Qozogʻistonning Sharqiy Qozogʻiston viloyati Glubokov tumaniga qarashli qishloq. Irtish qishloq okrugining maʼmuriy markazi. KATO kodi — 634049100^[1].

Aholisi

1999-yilda qishloq aholisi 2806 kishi (1380 erkak va 1426 ayol)ni tashkil etadi ^[2]. 2009-yilgi aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra, qishloqda 3174 kishi (1559 erkak va 1615 ayol) istiqomat qiladi^[2].

Geografiyasi

Irtish daryosining oʻng qirgʻogʻida joylashgan.

Tarixi

U 1761-yilda Ishim tumanidan kelgan koʻchmanchi dehqonlar tomonidan Ust-Kamenogorsk qalʼasidan 18 kilometr uzoqlikdagi Praporshchikova sheverasi (qishloq nomi shundan kelib chiqqan) qarshisida harbiy istehkom sifatida tuzilgan. Avvaliga yogʻochdan himoyalangan oddiy hovlilar bor edi. U yerda kazaklar qoʻriqchi guruhlari yashagan. Keyininchalik mintaqada dehqonchilik rivojlanishi bilan koʻchmanchi dehqonlar yaxshiroq hayot izlab joylasha boshladilar.

Bugungi kunga qadar qishloq oqsoqoli Mixail Smirnov tomonidan Sibir hukumatiga taqdim etilgan hujjat saqlanib qolgan. Unda quyidagi mazmundagi soʻzlar mavjud: "Ushbu qishloq 1763-yilda uchinchi tahrirdan keyin qayta qurilgan va „Praporshikovo“ deb nomlangan. Hozir ham mahalliy odamlar orasida Praporshikovo qishlogʻining nomi qayerdan kelib chiqqani haqida afsonalar va eʼtiqodlar saqlanib qolgan. Ulardan birida aytilishicha, non ortilgan kema Irtish bo‘ylab Ust-Kamenogorsk qal’asiga ketayotganida qishloq joylashgan joy yaqinida sayozlikka chiqib suv osti qoyasiga borib urilgan. Kemada yoriq hosil boʻladi. Yuk xavf ostida qolgan. Nonga mas’ul bo‘lgan praporshik halokat sodir bo‘lgan joyga shoshildi, biroq daryodagi tez oqim uni oqizib ketadi va u cho‘kib halok boʻladi.

1795-yilga kelib, Praporshikovo aholisi 480 kishi edi. Mahalliy aholi asosan dehqonchilik va baliqchilik bilan shugʻullangan. Chor Rossiya hukumatining 1797-yilgi farmoni bilan Oltoy dehqonlarining koʻpchiligi konchilik ishiga biriktirilgan. Qishloq aholisining deyarli yarmi yaʼni 186 kishi Kolivano-Voskresenskiy zavodlari uchun krepostnoy boʻlishdi. Konlar va fabrikalarda ishlashi ularni 120-150 kun davomida uylaridan uzoqlashtirdi. Buning uchun ular oylik pullar olishgan.

1797-yilda Krutoberezovskaya, Ubinskaya va Ust-Kamenogorsk kulbalarining 4000 dan ortiq dehqonlari zavod maʼmuriyatining oʻzboshimchaliklariga qarshi ariza bilan podshoh ruhoniysiga murojaat qilishga qaror qilishadi. Ariza qishloqma-qishloqqa oʻtib, imzo yigʻa boshlaydi. Savodsiz boʻlgan aholi esa imzo oʻrniga xoch belgisini qoʻyishgan Keyinchalik sabr bilan podshohning javobini kutishadi.

Qamchilashlar bir nechta saylanganlarni „qoʻrqitish“ uchun edi, qolganlari esa zavod ishiga borish uchun ixtiyoriy rozilikni imzolashlari kerak edi. Va keyin jazolovchilar bir nechta qishloqlarni aylanib oʻtishdi. U yerda xuddi shu „qoʻrqitish“ uchun ular ommaviy kaltaklashdi. Kulak qulligi konchilik xizmati oʻrniga keldi. Dehqonlar zulmat va jaholatda yashadilar. Maktablar yoʻq edi. Va faqat 1888-yilda Praporshikovoda xususiy maktab ochildi. U yerda 10 nafar oʻgʻil qishloq kotibidan oʻqish va yozishni oʻrgandi. Keyinchalik bu yerda ikki sinfli maktab ochildi. 1912-yilda u yerda 112 nafar bola tahsil olgan. Maktab yoshidagi bolalarning yarmidan koʻpi taʼlimga jalb etilmagan. Inqilob arafasida qishloqda kichikroq vino do‘konlari bo‘lgan. Odamlar boʻsh vaqtlarini cherkovda oʻtkazganlar^[3].

Manbalar

↑ „База КАТО“. Агентство Республики Казахстан по статистике. 2013-yil 27-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan.
↑ ^2,0 ^2,1 „Итоги Национальной переписи населения Республики Казахстан 2009 года“. Агентство Республики Казахстан по статистике. 2013-yil 13-mayda asl nusxadan arxivlangan.
↑ Черных С.Е. „Историческая справка села Прапорщиково“. Государственный архив Восточно-Казахстанской области. 2019-yil 8-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 8-dekabr.

[1] „База КАТО“. Агентство Республики Казахстан по статистике. 2013-yil 27-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan.

[stat-2] 2,0 ^2,1 „Итоги Национальной переписи населения Республики Казахстан 2009 года“. Агентство Республики Казахстан по статистике. 2013-yil 13-mayda asl nusxadan arxivlangan.

[3] Черных С.Е. „Историческая справка села Прапорщиково“. Государственный архив Восточно-Казахстанской области. 2019-yil 8-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 8-dekabr.

[1]

[2]

[3]