Qaraqoja masjidi

Qaraqoja masjidi - diniy bino. Masjid XIX asr oxiri bilan XX asr boshida, Talas-Shu hududida shakllangan diniy-ma'naviy me'moriy ob'yektlarga xos an'anaviy namuna bo'yicha qurilgan^[1]. Masjid Buxoro va Samarqandning oʻrta asr meʼmorchiligi uslubida qurilgan^[2]. Bu masjid Qaraqojaning tashabbusi bo'yicha 1909-yili qurilgan, keyin Qaraqojaning nomi berilgan, u 16.9*16.26 m hajmda to'rtburchakli shaklda rejalashtirilib qurilgan. Jambil viloyati Talas tumani Oyiq qishlogʻida, Talas daryosining oʻng qirgʻogʻida. Bino 27 sm x 13 sm x 5 sm, 25 sm x 14 sm x 6 sm, 26 sm x 12 sm x 6 sm, 25 sm x 25 sm x 4 sm hajmli sozli loy bilan pishirilib quyilgan qizil g'ishtdan qurilgan. Chunki binoning asosiy tuzilishiga eur qolipdagi gʻisht namunasi yotqizilgan, devorning gumbazga tutashgan qismiga va gumbazlarning oʻrashiga qadimiy sharqona gʻishtlar foydalanilgan. Gipsga Ganesh eritmasi qo'shiladi. Bino gumbazli galereya tipidagi qurilish guruhiga kiradi. Yodgorlikning oʻng tomoni toʻqqiz gumbaz bilan qoplangan. -gumbazning gʻarbiy tomonidagi biri boshqalardan balandroq boʻlib, boʻyniga tayangan. Nefning sharqiy tomonida masjidga yorug'lik o'tkazadigan deraza chuqurchasi va mihrap bo'shliqlari mavjud. Qoraxo‘ja masjidi Buxoro va Samarqand masjidlari arxitekturasi namunasida qurilgan bo‘lsa-da, uning o‘ziga xosligini o‘tish davri archasiga o‘xshash galereya inshootida ko‘rish mumkin.

Masjidni oʻrganish

Birinchi marta yodgorlikni 1945-yili G.I.Pasevichning boshchiligi bilan ERUDA o'rgangan. Keyinchalik, 1949-yili L.M.Rempel boshlagan Jambil viloyati muzey ekspeditsiyasi tadqiqot olib bordi. 1975-1980-yillarda "Qazjobajangirtu" arxitektorlari, 2000-yilda NIPI PMK mutaxassislari tomonidan o'rganilgan.

Taʻmirlash ishlari

80-yillar oxiriga kelib gumbaz asta-sekin qulab tusha boshlagan, parapet devorlarida ko'plab yoriqlar paydo bo'lgan. 1985-1989-yillari amalga oshirilgan ta'mirlash ishlari tugallanmagan. To'liq ta’mirlash ishlari 2003-2004-yillari amalga oshirildi. 1982-yilda Qoraqoja masjidi Qozogʻiston SSR respublika ahamiyatga ega boʻlgan tarix va madaniyat yodgorliklari roʻyxatiga kiritilib, davlat muhofazasiga olindi^[3].

Manbalar

↑ „Мечеть Каракожа“ (ruscha). 2022-yil 10-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 10-dekabr.
↑ „Қарақожа мешіті және Жұпан ана“ (qozoqcha) (2017-yil 2-avgust).
↑ Постановление Совета Министров Казахской ССР от 26 января 1982 года № 38 «О памятниках истории и культуры Казахской ССР Республиканского значения».

Havolalar

http://www.drevniytaraz.kz/install/index.php?option=com_content&view=article&id=107:2015-06-23-09-32-49&catid=38:2010-02-28-16-21-42&Itemid= 2(mavjud + havola)^{[sayt ishlamaydi]}
http://www.madenimura.kz/kk/culture-legacy/region/zambyl_oblast/memorial/karakoja (Wayback Machine saytida 2016-09-12 sanasida arxivlangan) 2016-yili 12-sentabr
http://www.info-tses.kz/news/islam-dnn-tarat-1179-an-1241-ulieler/(unavailable+link)^{[sayt ishlamaydi]}

[1] „Мечеть Каракожа“ (ruscha). 2022-yil 10-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 10-dekabr.

[2] „Қарақожа мешіті және Жұпан ана“ (qozoqcha) (2017-yil 2-avgust).

[3] Постановление Совета Министров Казахской ССР от 26 января 1982 года № 38 «О памятниках истории и культуры Казахской ССР Республиканского значения».

[1]

[2]

[3]