Qashqadaryo okrugi – Oʻzbekiston SSR tarkibidagi maʼmuriy-hududiy birlik, 19261930-yillarda hamda 19351938-yillarda OʻzSSRning janubida mavjud boʻlgan okrug.

Qashqadaryo okrugi
ruscha: Кашка-Дарьинский округ

Oʻzbekiston SSR va uning tarkibidagi Tojikiston ASSRning 1927-yilgi maʼmuriy-hududiy xaritasi
Oʻzbekiston SSR va uning tarkibidagi Tojikiston ASSRning 1927-yilgi maʼmuriy-hududiy xaritasi

Mamlakat SSSR bayrogʻi SSSR
Tegishli 1926—1931-yillar OʻzSSR bayrogʻi OʻzSSR
Maʼmuriy markazi Behbudiy
Yirik shahari Behbudiy
Asos solingan sanasi 1926-yil
Bekor qilingan sanasi 1938-yil
Aholi (1926) 343,4 ming kishi
Maydoni 29,9 ming km²
Xaritada

Okrug 1926—1930-yillarda

tahrir

Qashqadaryo okrugi 1926-yilda tashkil topgan. Okrug markazi etib Behbudiy shahri belgilandi.

1929-yilga kelib okrug 8 tumanga boʻlingan: Beshkent, Kitob, Koson, Tangiharam, Yakkabogʻ, Gʻuzor, Shahrisabz va Chiroqchi[1].

1930-yil 30-iyul Qashqadaryo okrugi SSSRning aksariyat okruglari kabi tugatildi. Uning tumanlari bevosita Oʻzbekiston SSRga boʻysunuviga oʻtkazildi.

Aholisi

tahrir

Okrug aholisi 1926-yilda 343,4 ming kishini tashkil etgan edi. Ulardan oʻzbeklar – 87,5%; tojiklar – 6,4%; arablar – 2,3%; ruslar – 1,4%; turkmanlar – 1,2%. Aholining yashash hududlariga koʻra (mustaqil Oʻzbekistonning hududiy boʻlinish holatida) oʻzbeklar barcha hududlarda bir tekis tarqalgan, tojiklar Koson, Kitob va Qamashi tumanlarida salmogʻi yuqori boʻlgan, rus millatiga mansub aholi esa asosan Qarshi va Shahrisabz tumanlari yashab kelgan. Shuningdek turkman millati vakillari Mirishkor, Muborak, Kasbi tumanlarida, arablar esa Koson va Qarshi tumanlarida istiqomat qilgan.

Okrug 1935—1938-yillarda

tahrir

Markazi Behbudiy shahrida boʻlgan Qashqadaryo okrugi Oʻzbekiston SSRning chekka hududlarini boshqarishda qulaylik yaratish maqsadida 1935-yilda qayta tashkil etilgan. Uning tarkibiga 9 ta tuman: Behbudiy, Dehqonobod, Kasbi, Kitob, Koson, Yakkabogʻ, Gʻuzor, Shahrisabz va Chiroqchi tumanlari tashkil etilgan[2]. 1938-yilda respublikada hududiy boʻlinish joriy etilgandan soʻng u Buxoro viloyati tarkibiga kirdi va tez orada tugatildi. Oʻzbekiston SSR tarkibida Qashqadaryo okrugi yana Surxondaryo okrugi bilan qoʻshib yuborilgan.

Manbalar

tahrir
  1. Administrativnoe delenie Soyuza SSR. M., 1929.
  2. [elib.shpl.ru „Административно-территориальное деление Союза ССР : Крат. справочник на 1 сентября 1935 г. - М., 1935.“] (2013-yil 1-yanvar). 2022-yil 20-iyulda asl nusxadan arxivlangan.