Qirqboʻron

Qiqkbo‘ron — Toshkent viloyati Yuqori chirchiq tumanidagi arxeologik yodgorlik, aholi punkti.

Qirqboʻron
Joylashuvi	Yuqori Chirchiq tumani
Turi	Aholi turar joyi
Asos solinishi	IV-VII
Tugatilishi	XI-XII
Holati	Vayron bo‘lgan

Ismning etimologiyasi

Qirqbo‘ron nomi "qirq shamol" degan ma'noni anglatadi. Bu hududda joylashgan arxeologik yodgorliklar majmuasi haqida afsonalar mavjud. Afsonaga ko'ra, Besh Bog' shahrining mudofaasi paytida deyarli barcha erkak himoyachilar halok bo'lgan, faqat keksalar, ayollar va bolalar omon qolgan. Bosqinchilar barcha yo‘llarni to‘sib qo‘ygani vaziyatni murakkablashtirdi. Keyin qirqta qiz shahar hokimining tomiga chiqib, osmonga, Quyoshga, Oyga, yulduzlarga duo qila boshladilar. Ular shaharni qutqarish uchun jonlarini berishga va'da berishdi. Qizlarning ibodatlari mo'jizaga olib keldi: bo'ron ko'tarilib, dushman qo'shinlarini yo'q qildi, uning shamollari tobora kuchayib bordi. Hujumchilar orqaga chekinishga shoshilishdi, ammo qirqta shamol ularni tarqatib yubordi va qo'shinni butunlay mag'lub etdi. Shahar qutqarildi va qizlar oq qushlarga aylanib, shamollar bilan uchib ketishdi. Afsonaviy voqealar sharafiga bu hududdagi katta tepalikka Qirqbo‘ron, yaqin atrofdagi kichik tepalikka esa Qiztepa (“qizlar shahri”) deb nom berilgan.

Tavsif

Qirqbo‘ron qishlogʻi Qizilsoyning Qorasuv kanaliga quyilishida, muqaddas joy sifatida e'zozlanadigan Qushnadaro (“Juft daryo”) joyi yaqinida joylashgan. Yodgorlik daryoning quyilishidan 500 m janubi-sharqda joylashgan. Qirqbo‘ran toʻrtburchak shakldagi tepalik boʻlib, shimoliy qismida qalʼa qoldiqlari koʻrinib turadi.

Qadimiy manzilgoh 1940-yilda A.I.Terenojkin tomonidan Toshkent kanali yoʻnalishi boʻyicha olib borilgan arxeologik tadqiqotlar doirasida qayd etilgan. 1953-yilda Margarita Filanovich va M.K.Pachos yodgorlikni o‘rganishdi. Qazishmalar paytida bo'limda xom g'ishtlar, idishlar va qo'chqor va buqaning ikki boshi bilan bezatilgan haykalchalar topilgan. Aholi punktining quyi qatlami IV-VII -asrlarga, yuqori qatlami X-XII asrlarga tegishli.