Galenit

Galenit (lotincha: Galena – qoʻrgʻoshin rudasi), qoʻrgʻoshin yaltirogʻi – sulfidlar sinfiga mansub mineral. Kimyoviy formulasi PbS. Galenit 86,6% qoʻrgʻoshin va 13,4% oltingugurtdan iborat. Tarkibida koʻpincha Se, Ag, Bi, Sb, Sn, Zn, Fe, Cd va boshqa qoʻshimchalari boʻladi. Kub singoniyali. Kristallari murakkab kub shaklida. Druza va skelet, oqma kollomorf massa, kamroq kub va oktaedr kristallari koʻrinishida uchraydi. Rangi qoʻrgʻoshinsimon kulrang, metallsimon yaltiraydi. Qattiqligi 2-3. Sof ogʻirligi 7,4-7,6. Galenit oʻrta va past temperaturali gidrotermal konlarda sfalerit, xalkopirit, arsenopirit, pirit, pirrotin va boshqa bilan birga uchraydi. Nuraganda galenitning yuzasi oksidlanib serussit yoki anglezit mineraliga aylanadi. RFda (Oltoy, Shimoliy Kavkaz, Sharqiy Sibir, Primorye), Qozogʻiston, AQSH, Kanada, Avstraliyada hamda, Afrika qitʼasida yirik konlari bor. Oʻzbekistonda Nurota, ChatqolQurama togʻlari va boshqa joylarda konlari maʼlum. Asosan qoʻrgʻoshindan olinadigan ruda. Tibbiyotda va boʻyoq tayyorlashda ishlatiladi.

Galenit
Asosiy
Formulasi	PbS
Aralashma modda	Ag, Cd, Se
Fizik xususiyatlari
Rangi	kulrang-qoʻrgʻoshin
Qirra rangi	kulrang-qora
Yaltiroqlik	metalsifat
Shaffoflik	shaffofmas
Qattiqlik	2,5-3
Yopishqoqlik	mukammal {111}
Sinishi	pogʻonali
Zichligi	7,4-7,6 g/sm³
singoniyasi	Kubsimon
Galenit

Adabiyotlar

• OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil