Vikipediya

Qualcomm

Qualcomm (/ˈkwɒlkɒm/) — bosh qarorgohi Kaliforniyaning San-Diego shahrida joylashgan va Delaver shtatida joylashgan Amerika transmilliy korporatsiyasi.[2] U simsiz texnologiyalar bilan bogʻliq yarimoʻtkazgichlar, dasturiy taʼminot va xizmatlarni yaratadi. U 5G,[3] 4G,[3] CDMA2000, TD-SCDMA va WCDMA mobil aloqa standartlari uchun muhim patentlarga ega.

Qualcomm Incorporated
Turi jamiyat
Tarmogʻi Telekommunikatsiya vositalaris
Yarimoʻtkazgich
Qachon asos solingan Andoza:1985
Asoschi(lari) Irwin M. Jacobs va Andrew Viterbi
Rahbariyat Cristiano Amon (CEO)
Mark D. McLaughlin (rais)
Mahsulot(lar)i CDMA/WCDMA chipsetlar, Snapdragon, BREW, OmniTRACS, MediaFLO, QChat, mirasol displeylari, uiOne, Gobi, Qizx, CPU
Aylanma daromadi AQSh$33,57 mlrd (2021)
Operatsion foydasi AQSh$9,79 mlrd (2021)
Boyligi AQSh$41,24 mlrd (2021)
Sof foydasi 12 936 000 000[1]
Ishchilar soni 45 000 (2021)
Shoʻba korxonalari
Vebsayti qualcomm.com

Qualcomm kompaniyasi 1985-yilda Irvin M. Jeykobs va boshqa olti nafar hammuassisi tomonidan tashkil etilgan. CDMA simsiz uyali telefon texnologiyasi boʻyicha dastlabki tadqiqotlari Omnitracs deb nomlanuvchi ikki tomonlama mobil raqamli sunʼiy yoʻldosh aloqa tizimini sotish orqali moliyalashtirildi. Simsiz tarmoqdagi qizgʻin bahs-munozaralardan soʻng, 2G standarti Qualcomm kompaniyasining CDMA patentlari bilan qabul qilindi.[4] Keyinchalik, standart talab qiladigan patentlarni litsenziyalash uchun narxlarni belgilash boʻyicha bir qator huquqiy tortishuvlar yuzaga keldi.

Yillar davomida Qualcomm yarimoʻtkazgich mahsulotlarini asosan fabless ishlab chiqarish modelida sotishni kengaytirdi. Shuningdek, u avtomobillar, soatlar, noutbuklar, Wi-Fi, smartfonlar va boshqa qurilmalar uchun yarimoʻtkazgich komponentlarini yoki dasturiy taʼminotini ishlab chiqdi.

Tarixi

tahrir

Qualcomm 1985-yil iyul oyida[5][4] Irvin Jeykobs boshchiligidagi yetti nafar sobiq Linkabit xodimi tomonidan yaratilgan.[6] Kompaniya “Sifatli aloqa” uchun Qualcomm nomini oldi.[7] Uning ishi asosan hukumat va mudofaa loyihalari uchun shartnomaviy tadqiqot va ishlanmalar markazi[8] sifatida boshlangan.[6][9]

Qualcomm 1988-yilda Omninet bilan birlashdi va yuk tashish kompaniyalari uchun Omnitracs sunʼiy yoʻldosh aloqa tizimini ishlab chiqarish uchun 3,5 million dollar mablagʻ toʻpladi.[6] Qualcomm Omnitracsga boʻlgan talab tufayli 1986-yilda sakkiz xodimdan 1991-yilda 620 xodimga koʻpaydi.[10] 1989-yilga kelib Qualcomm 32 million dollar daromad oldi, uning 50 foizi Omnitracsning Schneider National bilan shartnomasidan tushgan.[6][11] Omnitracs daromadlari Qualcommning uyali telefon tarmoqlari uchun kod boʻlinadigan koʻp kirish (CDMA) texnologiyalari boʻyicha tadqiqot va ishlanmalarini moliyalashtirishga yordam berdi.[8][12]

1990—2015-yillar

tahrir

Qualcomm 1990-yillarda CDMA tadqiqotlariga sarmoya kiritganligi sababli zarar koʻrgan.[8][12] Mablagʻ olish uchun kompaniya 1991-yil sentabr oyida[13] 68 million dollar yigʻib, birlamchi ommaviy taklifni topshirdi.[6] 1995-yilda yana 11,5 million aksiyalarni sotish orqali qoʻshimcha 486 million dollar yigʻilgan. AQSHda joylashgan uyali aloqa tarmoqlarining aksariyati CDMA standartini qabul qilishini eʼlon qilgandan soʻng, ikkinchi moliyalash bosqichi CDMA asosidagi telefonlar, tayanch stansiyalar va uskunalarni ommaviy ishlab chiqarish uchun pul yigʻish uchun amalga oshirildi.[8] Kompaniyaning yillik daromadi 1995-yilda 383 million dollarni tashkil etgan[14] va 1996-yilga kelib 814 million dollar[15] edi.

2005-yilda Qualcomm asoschisi Irvin Jeykobsning oʻgʻli Pol E. Jeykobs Qualcommning yangi bosh direktori etib tayinlandi.[16] Irvin Jeykobs CDMA patentlariga eʼtibor qaratgan boʻlsa, Pol Jeykobs Qualcommning yangi tadqiqotlari va ishlanmalarining koʻp qismini narsalar interneti bilan bogʻliq loyihalarga qaratdi.[16] Xuddi shu yili ular simsiz keng polosali ortogonal chastotali boʻlinish multipleks kirish (OFDMA) texnologiyasini ishlab chiqaruvchi Flarion Technologies kompaniyasini sotib oldilar.[17]

Qualcomm 2013-yil dekabr oyida Stiven Mollenkopf Pol Jeykobsning oʻrniga bosh direktor boʻlishini e’lon qildi[18][19] Mollenkopf, u Qualcomm eʼtiborini avtomobillar, taqiladigan qurilmalar va boshqa yangi bozorlar uchun simsiz texnologiyalarga kengaytirishini aytdi.[20][21]

2015-yildan hozirgacha: NXP, Broadcom va NUVIA

tahrir

Qualcomm 2016-yil oktabr oyida NXP Semiconductors’ni 47 milliard dollarga sotib olish niyatini e’lon qildi[22] Bitim 2017-yil aprel oyida AQSHning monopoliyaga qarshi regulyatorlari tomonidan ma’qullangan[23], shartnomani monopoliyaga qarshi regulyatorlar tomonidan ma’qullanishi uchun ba’zi standart-asosiy patentlar bundan mustasno.[24][25]

NXP sotib olish davom etar ekan, Broadcom Qualcommni sotib olish uchun 103 milliard dollar taklif qildi[26][27] va Qualcomm taklifni rad etdi.[28] Broadcom bir dushmanlik bilan egallashga urindi,[29] va oʻz taklifini koʻtardi, oxir-oqibat potensial Broadcom xaridi AQSHning xorijiy investitsiyalar boʻyicha qoʻmitasi[30] tomonidan tekshirildi va milliy xavfsizlik xavotirlari sabab AQSHning sobiq prezidenti Donald Trampning farmoni bilan bloklandi.[31]

Qualcommning NXP sotib olishi 2018-yilgi Xitoy-AQSH savdo urushining bir qismiga aylandi.[32] AQSH prezidenti Donald Tramp Xitoyda joylashgan ZTE korporatsiyasiga Qualcomm kompaniyasi kabi Amerikada ishlab chiqarilgan komponentlarni sotib olishni taqiqladi.[32][33] Ikki davlat kelishuvga erishganidan soʻng ZTE cheklovi bekor qilindi[34], ammo keyin Tramp Xitoy tovarlariga nisbatan tariflarni oshirdi.[32] Qualcomm 2018-yil iyul oyida kelishuvdan voz kechishdan oldin[35] Xitoyning maʼqullanishini kutgunga qadar NXP uchun tender taklifini kamida 29 marta uzaytirdi[36][37]

2021-yil 6-yanvarda Qualcomm oʻzining prezidenti va chip boʻlimi rahbari Krishtianu Amonni yangi bosh direktor etib tayinladi.[38] 2021-yil 13-yanvarda Qualcomm NUVIA’ni taxminan 1,4 milliard dollarga sotib olish boʻyicha kelishuvni e’lon qildi.[39] NUVIA 2019-yil boshida sobiq Apple va sobiq Google arxitektorlari tomonidan tashkil etilgan server protsessor startapi edi.[40] 2021-yil 16-martda Qualcomm NUVIAʼni sotib olish yakunlanganini eʼlon qildi va birinchi mahsulotlar noutbuk protsessorlari boʻladi va 2022-yilning ikkinchi yarmida namuna olinadi.[41]

2022-yil mart oyida Qualcomm SSW Partners investitsiya kompaniyasidan Advanced Driver Assistance Systems va Autonomous Driving dasturiy brendi Arriverni sotib oldi.[42]

Ishlab chiqarish

tahrir

Dastlab, Qualcommning ishlab chiqarish operatsiyalari Omnitracs tizimini qoʻllab-quvvatlash uchun kichik ASIC dizayn va ishlab chiqarish jamoasi bilan cheklangan.[6] Qualcomm 1990-yillarda Qualcomm intellektual mulkidan foydalanadigan CDMA tarmoqlarini amalga oshirish uchun zarur boʻlgan apparat tashuvchilarni ishlab chiqarish uchun ishlab chiqarishni kengaytirishga majbur boʻldi.[6] Qualcommning birinchi yirik ishlab chiqarish loyihasi 1993-yilning may oyida AQSHning Gʻarbiy qismiga 36000 CDMA telefonlarini yetkazib berish boʻyicha kelishuvga erishdi.[6][43]

Bir muncha vaqt Qualcomm kechikishlar va boshqa ishlab chiqarish muammolariga duch keldi, chunki u ommaviy ishlab chiqarishda tajribaga ega edi.[8] 1994-yilda Qualcomm Northern Telecom bilan hamkorlik qildi va ishlab chiqarish tajribasidan foydalanish uchun Sony bilan qoʻshma hamkorlikni yoʻlga qoʻydi.[44] Nokia, Samsung va Motorola 1997-yilda oʻzlarining CDMA telefonlarini taqdim etishdi[44] Qualcommʼning ishlab chiqarish biznesi katta kapital uskunalari xarajatlari va raqobat tufayli narxlarning pasayishi tufayli pul yoʻqotdi.[44][45][6] Bundan tashqari, 1997-yil mart oyida, Qualcomm oʻzining Q telefonini taqdim etganidan soʻng, Motorola oʻzining Startac telefonining dizaynini nusxalash uchun sudga daʼvo qoʻzgʻatdi (2000-yilda suddan tashqarida).[46][47]

Dasturiy taʼminot va boshqa texnologiyalar

tahrir

Qualcomm 1991-yilda Eudora nomli elektron pochta ilovasini sotib oldi[48] 1996-yilga kelib Eudora shaxsiy kompyuterlarning 63 foiziga oʻrnatildi.[49] Microsoft Outlook Eudoraʼdan oʻzib ketdi, chunki u Windowsʼga asoslangan mashinalarda sukut boʻyicha bepul taqdim etilgan.[50] 2003-yilga kelib Qualcomm kompaniyasining Eudora dasturi Microsoft Outlookʼga eng mashhur muqobil boʻlgan, ammo baribir bozorning atigi besh foiz ulushiga ega edi.[51] Eudora uchun dasturiy taʼminot ishlab chiqish 2006-yilda tugatilgan.[50]

2001-yilda Qualcomm telefonda kontaktlar, hisob-kitoblar, ilovalar doʻkonlari yoki multimediyaga kirish uchun API’larga ega boʻlgan smartfon ilovalarini ishlab chiqish boʻyicha Brew xizmatini[52][53][54] taqdim etdi.[53] Janubiy Koreyaning KTFreeTel tashuvchisi Brew tizimini birinchi boʻlib 2001-yil noyabrda, soʻngra Verizon 2002-yil mart oyida[55] oʻzining “Hozir oling” dasturi uchun qabul qildi. 2002-yil oxiriga kelib Brew foydalanuvchilari soni 2,5 million, 2003-yilda esa 73 million edi[43].

Boshqa texnologiya

tahrir

2004-yilda Qualcomm oʻzining FLO (faqat oldinga havola) spetsifikatsiyasini bozorga chiqarish uchun MediaFLO shoʻba korxonasini yaratdi. Qualcomm operator tarmoqlarini multimedia uchun moʻljallangan tarmoq bilan toʻldirish uchun 800 million dollarlik MediaFLO uyali minoralar tarmogʻini qurdi.[56][57] Har bir uyali telefon bilan alohida-alohida ikki tomonlama aloqani taʼminlaydigan uyali aloqa minoralari bilan taqqoslaganda, MediaFLO minoralari multimedia kontentini mobil telefonlarga bir tomonlama efirda uzatadi.[58][59] Qualcomm shuningdek, FLO asosidagi yarimoʻtkazgichlar va litsenziyalarni sotgan.[60][61]

Patentlari

tahrir

2021-yilda Butunjahon intellektual mulk tashkilotining (BIMT) yillik Jahon intellektual mulk koʻrsatkichlari hisoboti Qualcomm kompaniyasining PCT tizimi ostida chop etilgan patent talabnomalari sonini dunyoda 5-oʻringa qoʻydi, 2020-yilda 2173 ta patent talabnomasi chop etildi[62] Bu pozitsiya ularning oldingi reytingidan 2019-yilda 2127 ta ariza bilan 4-oʻringa tushib ketdi.[63] 2017-yilda Qualcomm 130 000 dan ortiq amaldagi yoki kutilayotgan patentlarga ega edi.[4] Qualcomm 1000 dan ortiq patentga ega boʻlgan[64][65] CDMA tadqiqotlari va ishlanmalarining yagona dastlabki investori sifatida Qualcomm patent portfeli CDMA texnologiyalari uchun zarur boʻlgan koʻpgina intellektual mulkni oʻz ichiga oladi.[44]

Operatsiyalar va bozor ulushi

tahrir

Qualcomm dasturiy taʼminot, yarimoʻtkazgich dizaynlari, patentlangan intellektual mulk, ishlab chiqish vositalari va xizmatlarini ishlab chiqadi, lekin telefonlar yoki infratuzilma uskunalari kabi jismoniy mahsulotlarni ishlab chiqarmaydi.[66] Kompaniyaning daromadlari uning intellektual mulkidan foydalanish uchun litsenziya toʻlovlari, uning dizayni asosida ishlab chiqarilgan yarimoʻtkazgich mahsulotlarini sotish va boshqa simsiz qurilmalar, dasturiy taʼminot yoki xizmatlardan olinadi.[67]

Qualcomm oʻz biznesini uchta toifaga ajratadi:[68]

  • QCT (Qualcomm CDMA Technologies): CDMA simsiz mahsulotlari; 80% daromad
  • QTL (Qualcomm Technology Licensing): Litsenziyalash; daromadning 19%
  • QSI (Qualcomm strategik tashabbuslari): Boshqa texnologiya kompaniyalariga sarmoya kiritish; daromadning 1% dan kamrogʻi

Manbalar

tahrir
  1. ↑ (unspecified title)
  2. ↑ „EDGAR Search Results“. www.sec.gov. 6-avgust 2020-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 15-may 2020-yil.
  3. ↑ 3,0 3,1 „Licensing | Intellectual Property“ (18-mart 2014-yil). 2-aprel 2021-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 30-mart 2021-yil.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Chafkin. „Apple and Qualcomm's Billion-Dollar War Over an $18 Part“. Bloomberg.com (4-oktabr 2017-yil). 4-dekabr 2020-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 4-oktabr 2017-yil.
  5. ↑ Tibken, Shara. „Qualcomm Founder Set to Retire“. The Wall Street Journal (21-dekabr 2011-yil). 22-noyabr 2013-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 3-iyun 2014-yil.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 6,6 6,7 6,8 Mock, Dave. The Qualcomm Equation: How a Fledgling Telecom Company Forged a New Path to Big Profits and Market Dominance. AMACOM: American Management Association, 1-yanvar 2005-yil — 33-bet. ISBN 978-0-8144-2858-0. Qaraldi: 7-may 2020-yil. 
  7. ↑ Deagon, Brian. „Qualcomm Dialed 26,078% Gain as it Transformed Mobile“. Investor’s Business Daily (25-may 2014-yil). 29-sentabr 2014-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 26-iyul 2014-yil.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 Steinbock, Dan. Wireless Horizon: Strategy and Competition in the Worldwide Mobile Marketplace. AMACOM Div American Mgmt Assn, 2003 — 305-bet. ISBN 978-0-8144-0714-1. 
  9. ↑ West, Joel, Before Qualcomm: Linkabit and the Origins of San Diego's Telecom Industry (PDF), The Journal of San Diego History, 16-yanvar 2021-yilda asl nusxadan (PDF) arxivlandi, qaraldi: 9-avgust 2014-yil{{citation}}: CS1 maint: date format ()
  10. ↑ Salpukas, Agis. „Satellite System Helps Trucks Stay in Touch“. The New York Times (5-iyun 1991-yil). 6-sentabr 2020-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 16-iyul 2014-yil.
  11. ↑ Kraul, Chris. „Big Boost for Qualcomm“. Los Angeles Times (23-noyabr 1988-yil). Qaraldi: 3-iyun 2014-yil.
  12. ↑ 12,0 12,1 Freeman, Mike. „Qualcomm completes sale of Omnitracs“. The San Diego Tribune (26-noyabr 2014-yil). 14-iyul 2021-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17-iyul 2014-yil.
  13. ↑ Johnson, Greg. „Qualcomm Goes Public With Stock“. Los Angeles Times (17-sentabr 1991-yil). 16-oktabr 2014-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17-iyul 2014-yil.
  14. ↑ Armstrong, Larry. „Qualcomm: Unproven, But Dazzling“. BusinessWeek (3-sentabr 1995-yil). Qaraldi: 16-iyul 2014-yil.
  15. ↑ Elstrom, Peter. „Qualcomm: Not Exactly An Overnight Success“. BusinessWeek (1-iyun 1997-yil). 14-iyul 2014-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 16-iyul 2014-yil.
  16. ↑ 16,0 16,1 Wollan, Malia. „At Qualcomm, Rise of Founder's Son Defies Hazards of Succession“. The New York Times (12-iyun 2011-yil). 22-dekabr 2018-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 7-avgust 2014-yil.
  17. ↑ „Qualcomm acquires Flarion Technologies“ (inglizcha). www.ft.com (11-avgust 2005-yil). Qaraldi: 15-sentabr 2021-yil.
  18. ↑ „Qualcomm names Mollenkopf president, COO“. EE Times (4-oktabr 2011-yil). 6-noyabr 2013-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 5-iyun 2014-yil.
  19. ↑ Chen, Brian. „Qualcomm Picks Insider as New Chief Executive“. The New York Times (13-dekabr 2013-yil). 10-noyabr 2018-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 8-avgust 2014-yil.
  20. ↑ Barr. „CES 2014: Qualcomm CEO sees growth in wearables, autos“. USA TODAY (6-yanvar 2014-yil). 6-avgust 2020-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17-avgust 2018-yil.
  21. ↑ Rubin. „Qualcomm wants to move out of your pocket into your car, house and wearable“. CNET (19-noyabr 2014-yil). 10-noyabr 2018-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17-avgust 2018-yil.
  22. ↑ Pressman. „Here's Why the Qualcomm-NXP Deal Makes Sense“. Fortune (27-oktabr 2016-yil). 21-oktabr 2020-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 21-yanvar 2017-yil.
  23. ↑ „Qualcomm's $47 Billion Acquisition Clears Key Hurdle“. Fortune (4-aprel 2017-yil). 12-noyabr 2020-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 5-oktabr 2017-yil.
  24. ↑ Chee. „Qualcomm offers to buy NXP minus some patents to allay EU concerns:...“. U.S. (10-oktabr 2017-yil). 15-yanvar 2021-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 12-avgust 2018-yil.
  25. ↑ Drozdiak. „Qualcomm Set to Win European Backing for $39 Billion NXP Buy“. WSJ (11-yanvar 2018-yil). 9-noyabr 2020-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 16-avgust 2018-yil.
  26. ↑ King. „Broadcom Offers $105 Billion for Qualcomm in Landmark Deal“. Bloomberg (6-noyabr 2017-yil). 5-fevral 2021-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 12-avgust 2018-yil.
  27. ↑ Mukherjee. „Broadcom bids $103 billion for Qualcomm, open to going hostile“. U.S. (6-noyabr 2017-yil). 9-noyabr 2020-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 16-avgust 2018-yil.
  28. ↑ Mukherjee. „Qualcomm rejects Broadcom's $103-billion takeover bid“. U.S. (13-noyabr 2017-yil). 9-noyabr 2020-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 12-avgust 2018-yil.
  29. ↑ Venugopal. „Broadcom is laying the foundation for a hostile takeover of Qualcomm“. Business Insider (4-dekabr 2017-yil). 6-avgust 2020-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 13-avgust 2018-yil.
  30. ↑ Massoudi. „US national security regulator delays Qualcomm vote“. Financial Times (5-mart 2018-yil). 6-avgust 2020-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 16-avgust 2018-yil.
  31. ↑ McLaughlin. „Trump Blocks Broadcom Takeover of Qualcomm on Security Risks“. Bloomberg (12-mart 2018-yil). 12-mart 2018-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 16-avgust 2018-yil.
  32. ↑ 32,0 32,1 32,2 Webb. „Trump Throws a Wrench Into Qualcomm's NXP Deal“. Bloomberg (15-iyun 2018-yil). 16-iyun 2018-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17-avgust 2018-yil.
  33. ↑ Swanson. „Qualcomm May Be Collateral Damage in a U.S.-China Trade War“. The New York Times (18-aprel 2018-yil). 9-noyabr 2020-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17-avgust 2018-yil.
  34. ↑ Yuk. „Qualcomm, NXP jolted higher after US-ZTE deal“. Financial Times (7-iyun 2018-yil). 6-avgust 2020-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17-avgust 2018-yil.
  35. ↑ Rai. „Qualcomm extends NXP tender offer yet again“. Business Insider (29-iyun 2018-yil). 6-avgust 2020-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17-avgust 2018-yil.
  36. ↑ Clark. „Qualcomm Scraps $44 Billion NXP Deal After China Inaction“. The New York Times (25-iyul 2018-yil). 13-fevral 2021-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17-avgust 2018-yil.
  37. ↑ Brown. „Qualcomm Abandons NXP Deal Amid U.S.-China Tensions“. WSJ (25-iyul 2018-yil). 22-fevral 2021-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17-avgust 2018-yil.
  38. ↑ Nellis, Stephen. „Chip giant Qualcomm names Amon CEO as 5G era ramps up“ (inglizcha). Reuters (5-yanvar 2021-yil). 12-yanvar 2021-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 5-yanvar 2021-yil.
  39. ↑ „Qualcomm to Acquire NUVIA“ (inglizcha). Qualcomm (13-yanvar 2021-yil). 21-mart 2021-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 22-mart 2021-yil.
  40. ↑ „NUVIA Raises $53 Million to Reimagine Silicon Design for the Data Center“ (inglizcha). NUVIA (15-noyabr 2019-yil). 22-aprel 2021-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 22-mart 2021-yil.
  41. ↑ „Qualcomm Completes Acquisition of NUVIA“ (inglizcha). Qualcomm (16-mart 2021-yil). 21-mart 2021-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 22-mart 2021-yil.
  42. ↑ „Qualcomm accelerates advanced driver tech with Arriver acquisition“ (inglizcha). ComputerWeekly.com. Qaraldi: 5-aprel 2022-yil.
  43. ↑ 43,0 43,1 Hsiao-Hwa Chen. The Next Generation CDMA Technologies. John Wiley & Sons, 20-avgust 2007-yil. ISBN 978-0-470-02295-5. Qaraldi: 7-may 2020-yil. 
  44. ↑ 44,0 44,1 44,2 44,3 Klemens, Guy. The Cellphone: The History and Technology of the Gadget That Changed the World. McFarland, 9-sentabr 2010-yil — 131–132-bet. ISBN 978-0-7864-5996-4. Qaraldi: 7-may 2020-yil. 
  45. ↑ Blaxill, Mark. The Invisible Edge: Taking Your Strategy to the Next Level Using Intellectual Property. Portfolio, 2009. ISBN 978-1-59184-237-8. Qaraldi: 7-may 2020-yil. 
  46. ↑ Ferranti, Marc. Motorola claims patent infringement by Qualcomm, 24-mart 1997-yil — 44-bet. Qaraldi: 9-avgust 2014-yil. 
  47. ↑ Ferranti, Marc. Motorola claims patent infringement by Qualcomm. Infoworld (24-mart 1997-yil).
  48. ↑ Langberg, Mike. Technology Testdrive Column. San Jose Mercury News (27-fevral 2000-yil).
  49. ↑ Grad, Peter. Utilities get with the e-mail program. The Record (25-noyabr 1996-yil).
  50. ↑ 50,0 50,1 „Good-Bye Eudora“. Associated Press (21-oktabr 2006-yil). 25-fevral 2021-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 23-iyul 2014-yil.
  51. ↑ „Alternativees can liberate you form Microsoft e-mail software“. Dallas Morning News (1-sentabr 2003-yil). 27-fevral 2021-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 23-iyul 2014-yil.
  52. ↑ Rouse, Margaret. „BREW (Binary Runtime Environment for Wireless)“. TechTarget. 29-noyabr 2020-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 14-aprel 2020-yil.
  53. ↑ 53,0 53,1 Etoh, Minoru. Next Generation Mobile Systems: 3G & Beyond. John Wiley & Sons, 5-avgust 2005-yil — 199-bet. ISBN 978-0-470-09152-4. Qaraldi: 7-may 2020-yil. 
  54. ↑ Carroll, Kelly. „A fresh outlook on 3G“. Telephony (16-aprel 2001-yil). Qaraldi: 10-avgust 2014-yil.[sayt ishlamaydi]
  55. ↑ Graves, Brad. „Qualcomm Unveils its new BREW“ (18-mart 2002-yil). 27-fevral 2021-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 12-avgust 2014-yil.
  56. ↑ Fitchard, Kevin. „Qualcomm Re-Imagines Mobile Media“. Connected Planet (8-noyabr 2004-yil). Qaraldi: 9-avgust 2014-yil.[sayt ishlamaydi]
  57. ↑ Clark, Don. „Qualcomm Invests In TV Broadcasts Over Cellphones“. The Wall Street Journal (2-noyabr 2004-yil). 4-iyun 2020-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 10-avgust 2014-yil.
  58. ↑ Brown, Karen. „Go with the FLO?“. Wireless Week (27-fevral 2007-yil). 25-fevral 2021-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 10-avgust 2014-yil.
  59. ↑ „Verizon to offer broadcast TV over cell phones“. Associated Press (1-dekabr 2005-yil). 3-noyabr 2020-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 10-avgust 2014-yil.
  60. ↑ Fitchard, Kevin. TV wars go wireless. Telephony (26-sentabr 2005-yil).
  61. ↑ Graves, Brad. „Qualcomm Eyes Programming For Phones“. San Diego Business Journal (2004-yil noyabr). 6-avgust 2020-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 9-avgust 2014-yil.
  62. ↑ „World Intellectual Property Indicators 2021“. WIPO. Qaraldi: 30-noyabr 2021-yil.
  63. ↑ World Intellectual Property Organization. World Intellectual Property Indicators 2020, World IP Indicators (WIPI) (inglizcha). World Intellectual Property Organization (WIPO), 2020. DOI:10.34667/tind.42184. ISBN 9789280532012. Qaraldi: 26-avgust 2021-yil. 
  64. ↑ White, Michael. „Qualcomm streamlines for wireless battle“. Associated Press (16-sentabr 2000-yil). 24-fevral 2021-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 5-iyun 2014-yil.
  65. ↑ „Qualcomm spinning off businesses“. Associated Press (26-iyul 2000-yil). 25-fevral 2021-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 3-iyun 2014-yil.
  66. ↑ Kodama, Mitsuru. Interactive Business Communities: Accelerating Corporate Innovation through Boundary Networks. Gower Publishing, Ltd., 28-avgust 2012-yil — 94-bet. ISBN 978-1-4094-5950-7. Qaraldi: 7-may 2020-yil. 
  67. ↑ Form 10-K Annual Report, Qualcomm, 6-noyabr 2013-yil, 8-avgust 2014-yilda asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: July 26, 2014{{citation}}: CS1 maint: date format ()
  68. ↑ „About Qualcomm“. QUALCOMM Incorporated (23-avgust 2019-yil). 9-dekabr 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 10-yanvar 2020-yil. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Qualcomm&oldid=3959684" dan olindi