Reha Oğuz Türkkan 1920-yil 12-oktyabrda tugʻilgan[1]. Istanbulda 2010-yil 18-yanvarda vafot etgan[2]. Turk akademigi, jurnalisti va turk millatchiligining yetakchi mafkurachisi bo'lgan[3]. Uning hayoti davomida turk millatchiligi va panturkizmga bag'ishlangan ko'plab kitoblari nashr etilgan[4]. U Faxri Poshoning nevarasi edi[5].

Reha Oğuz Türkkan
Tavalludi 1920-yil 12-oktyabr
Istanbul
Vafoti 2010-yil 18-yanvar
Fuqaroligi Turk
Taʼlimi Lawyer
Kasbi Yozuvchi va jurnalist

Bolaligi va ta'limi

tahrir

Anqara universitetida huquq fakultetida tahsil olgan va uni tugatgandan so'ng Adliya vazirligida ishlagan[3].

Nashriyoti

tahrir
 
Ergenekonning birinchi soni

U 1938-yil 10-noyabrda “Ergenekon” gazetasini nashr eta boshladi[3]. Ergenekon bir necha marta paydo bo'lgan, ammo u panturkizm uchun ta'sirchan vosita bo'lgan, chunki u har bir birinchi sahifada Bo'zqurt ( Bo'z bo'ri ) tasvirlangan shuningdek , "Turk irqi hamma narsadan ustundir" yoki "Turk irqi" shiorlari bor edi. Boshqa barcha irqlardan ustundir[6]. U fashistik yoki kommunistik mafkuraning ashaddiy raqibi edi va irq tomonidan asos solingan birinchi davlat Turkiya ekanligini va bu Adolf Gitler davridagi fashistlar Germaniyasi emasligini da'vo qildi[6]. U shuningdek, Bozkurt (1939-yil) va Gok Börü (1942-yil) deb nomlangan yana ikkita pan-turkistik jurnallarni nashr etdi . U o‘sha jurnallarda turk irqining jismoniy sifatlari va tarixiy yutuqlari bilan boshqa irqlardan ustun ekanligini isbotlashga harakat qilgan[7].

Qarashlari

tahrir

U turklikning irqiy sofligini belgilashda Nihal Otsiz bilan doimiy raqobatda edi. Otsiz bag'rikengroq bo'lsa, Turkkan 9 avloddan iborat turk nasl-nasabini talab qildi[8]. Shunga qaramay, u tub joy amerikaliklarning turkiy kelib chiqishiga ishonch hosil qildi va 1999-yilda hatto bu mavzuga bag'ishlangan "Kızılderililer ve Turkler " ( Amerika tub aholisi va turklar ) kitobini ham yozdi[9]. U 1940-yillarda oʻzlarini Bozkurtçu (Kulrang boʻri xotirasi uchun) deb atagan irqchilar guruhiga rahbarlik qilgan [3] va irqchilik boʻyicha turanlik boʻyicha sudda sudlangan. Ammo oqlangan[1] [10]. U panturkizmni turk millatchiligi va Bolgariyadan Oltoy tog'larigacha bo'lgan butun turkiy xalqlar uchun "milliy ittifoq" o'rnatish uchun vosita sifatida belgilagan, bu esa Turkiyani ham mustahkamlaydi[11].

Shaxsiy hayoti

tahrir

U to'rt farzandning otasi bo'lgan va ikki marta uylangan[2]. 2010-yil yanvar oyida vafot etdi va Zincirlikuyu qabristoniga dafn qilindi[1].

Ishlari

tahrir

Romanlari

tahrir
  • 4 İçtimai Mesele, Arkadaş Matbaasi, Istanbul, 1939-yil.
  • Turkçulüğe Giriş, Arkadaş Matbaasi, Istanbul, 1940-yil Irk Muhite Tabi midir?, Istanbul, 1941-yil.
  • (Race va Milieu), Parij, 1942-yil.
  • Les Summeriens va les Rites Funéraires, Parij, 1942-yil.
  • Les Armes Serétes, Parij-La Republique, 1943-yil.
  • Milliyetçiliğe Doğru, Istanbul, 1943-yil.
  • Solcular ve Qizillar, Istanbul, 1943-yil.
  • Qizil Faaliyet, Istanbul, 1944-yil.
  • Tabutluktan Gurbete, Istanbul, 1950-1974-1985-yillar.
  • Ileri Turkchuluk ve Partiler, Rafet Zaimler, Istanbul, 1947-yil.
  • Egizaklar psixologiyasidagi korrelyatsiya, Nyu-York, 1951-yil.
  • Bir Amerika, Nyu-York, 1951-yil.
  • Gapirayotgan Turkiya, Nyu-York, 1955-yil.
  • Turk adabiyoti, Nyu-York, 1956-yil.
  • Retrospektdagi turklar, Nyu-York, 1956-yil.
  • Shartli ta'lim, Nyu-York, 1964-yil.
  • Ta'limdagi inqilob (Dasturlashtirilgan ko'rsatma va multimedia), Nyu-York, 1967-yil.
  • Progr. Yo'riqnomaga asoslangan kurslar (Atomlar va elektronlar, fransuz tili I, ismlar va yuzlarni qanday tanib olish kerak) Chikago.
  • Turk milliy xarakteri, Nyu-York, 1971-yil.
  • Kitle Halinde İşlenen Suçlarda Cezai Mesuliyet ve Kitle Psikolojisi, Istanbul, 1974-yil.
  • Kolumbgacha bo'lgan amerikaliklar va turklar-Cultura Turcica, 1975-yil.
  • Turk'ün tashqarida kalan mirası (Avrupa bo'limi: film-chekim Balkanlar).
  • Psikologiya, Yaykur, Anqara, 1976-yil.
  • Ikna Psikolojisi, Anqara, 1976-yil.
  • Eğitim texnologiyasi rejasi, Anqara, 1976-yil.
  • Yenilangan Turk Destanları ve Hikâyeler - "6 Minik Kitob va Müzik Kaseti", 1977-yil.

Gazetalar

tahrir
  • Milliy Kültür jurnali, 1975-yil.
  • Qizil Derililer va Turkler, Hurriyer, 1996-yil.

Filmlar (ishlab chiqarish, rejissyorlik va ssenariy)

tahrir
  • Qayta tug'ilish, 1970-yil.
  • Rions ansambli (turk yumor haqida), 1973-yil.
  • Oyning birinchi qadamlari (jonli kadr va Oyga birinchi qo'nish talqini).
  • Turk bolalari uchun (Xorijdagi bolalar uchun turk madaniyati), 1974-yil.
  • Öyle bir Özleyiş ki (rejissyor Reha Oğuz Türkkan va Yücel Chakmakli, Ssenariy Reha Oğuz Türkkan), 1977-yil.
  • Jannatdagi begona (turistik hujjatli film), 1977-yil.
  • Ipek Kadife, 1978-yil.
  • O'lim uchun juda erta (NBC-NY) (Ölüm uchun juda erta), 1954-yil (faqat ssenariy).
  • .İçtiğimiz Chay, 1976-yil (faqat ssenariy).
  • Oltin Yumurta, 1976-yil (faqat ssenariy)[12].

Manbalar

tahrir
  1. 1,0 1,1 1,2 „Reha Oğuz TÜRKKAN“ (en). www.turkocaklari.org.tr. Qaraldi: 2020-yil 5-oktyabr. Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name ":0" defined multiple times with different content
  2. 2,0 2,1 „Reha Oğuz Türkkan“ (en). www.biyografya.com. Qaraldi: 2020-yil 7-oktyabr. Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name ":1" defined multiple times with different content
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 Landau, Jacob M.. Pan-Turkism: From Irredentism to Cooperation (en). Hurst, 1995 — 96–97-bet. ISBN 978-1-85065-269-4.  Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name ":2" defined multiple times with different content
  4. „Türkkan, Reha Oğuz“. Worldcat. Qaraldi: 2020-yil 7-oktyabr.
  5. „Reha Oğuz Türkkan: Gelecekbilimci, Türkolog, Psikolog, Tarihçi, Yazar“.
  6. 6,0 6,1 Landau, Jacob M. (1995).pp.88–89
  7. „The Construction of Nationalist Politics in Turkey: The MHP, 1965-1980“.
  8. The Racist Critics of Atatürk and Kemalism, from the 1930s to the 1960s, Ilker Aytürk (Bilkent University, Ankara), Journal of Contemporary History, SAGE Pub., 2011
  9. „The Turkish Apaches mysteries part 2“ (en-US). Mashallah News (2011-yil 13-iyul). Qaraldi: 2020-yil 7-oktyabr.
  10. Limoncuoglu. „The evolution of Turkish nationalism between 1904 and 1980“ (2015-yil mart).
  11. Landau, Jacob M. (1995), p.119
  12. Kolay ve İyi Öğrenme Teknikleri. İstanbul: Alfa Yayınevi, 1996 — 333-336-bet. ISBN 9789758052462.