Rezistor
Rezistor (lotincha: resisto — qarshilik koʻrsataman) — radio va elektrtexnika qurilmalari elektr zanjirining strukturaviy (tugal buyum koʻrinishidagi) elementi; asosiy vazifasi — elektr toki ga faol qarshilik koʻrsatish. Qarshilikning nominal qiymati (bir necha Omdan 1000 GOm gacha), undan ogʻish qiymati (0,001—20%) va maksimal sochish quvvati (Vt ning yuz larcha ulushlaridan bir necha MVt gacha) bn tavsiflanadi. Tayyorlanadigan materialiga qarab, Rezistor metall, uglerodli, suyuklikli va yarimoʻtkazgichli; qarshilik turiga qarab, oʻzgarmas va oʻzgaruvchan xillarga boʻlinadi. Bulardan tashqari, qarshiligi kuchlanishga (maxsus; varistorlar), temperaturaga (termorezistorlar), yoritilganlikka (fotorezistorlar) va deformatsiyaga (tenzodatchik) bogʻliq boʻlgan xillari bor. Rezistor yordamida radioelektron qurilmalarda tok kuchi va kuchlanish rostlanadi, temperatura, yorugʻlik kuchi oʻlchanadi va boshqa Termobardosh materiallardan tayyorlangan baʼzi Rezistor qizdirish elementi sifatida ishlatiladi.[1]
Resistor-tokni va kuchlanishni cheklash va ularni rostlash uchun elektr zanjiriga ulanadigan qurilma. Rezistor elektron elementlarning tarkibiy qismi bo'lib, elektron elementlar orasidagi energiyani qayta taqsimlash va tartibga solish uchun mo'ljallangan.
Rezistorlar elektron qurilmalarning elektr pallasida ko'rsatilgan oqim va kuchlanish qiymatlarini hosil qilish, faol komponentlar uchun zarur elektr rejimlarini yaratish, elektr zanjirlarini taqqoslash, elektr quvvatini singdirish, generator va filtrlarning chastota o'rnatish sxemalarida va hokazolarda foydalanish uchun ishlatiladi.
Hozirgi vaqtda diskret rezistorlar bilan bir qatorda, rezistor to'plamlari ham keng tarqalgan. Strukturaviy ravishda to'plamlar odatda mikrosirkulyatsiya holatlarida tayyorlanadi.
Rezistorlar ikkita katta guruhga bo'linadi: doimiy va o'zgaruvchan rezistorlar. Ularning maqsadlariga muvofiq doimiy rezistorlar umumiy maqsadli rezistorlarga bo'linadi, aniqlik, yuqori chastotali, yuqori voltli, yuqori megohm va o'zgaruvchan rezistorlar sozlanadi (ularning qarshiligi texnologik sozlash paytida o'zgartiriladi) va sozlash, ular uskunaning ishlashi paytida o'zgaradi.
Rezistiv elementni yaratish printsipiga ko'ra simli, simsiz va metall folga rezistorlari ajralib turadi. Asosiy dasturlar simsiz rezistorlardir - yupqa plyonka (metall-keramika, metall oksidi, metalllashtirilgan, uglerod, bor-uglerod), qalin qatlamli (lak, kermet, o'tkazuvchan plastmassada) va hajm (organik va noorganik dielektriklar qo'shilishi bilan).
O'rnatish usuliga ko'ra, devorga o'rnatiladigan rezistorlar, bosilgan simlar va mikrosxemalar va mikrosxemalarning bir qismi sifatida ishlatiladi.
Rezistorlar to'plami - bu mikrosxemaning korpusida yoki mikrosirkulyator bilan uyning juftlashuvida bitta dizaynda birlashtirilgan rezistorlar to'plamidir. Ular maqsadga muvofiq (umumiy maqsad, aniqlik, yuqori kuchlanish, yuqori megohm), qarshilik elementining turi va kontaktlarning zanglashiga oid dizayn (oddiy va funktsional to'plam, doimiy va o'zgaruvchan rezistorlardan iborat kombinatsiyalangan to'plam).
Rezistorning to'liq belgisiga kiritilgan parametrlar va xususiyatlar ma'lum ketma-ketlikda ko'rsatilgan.
O'zgaruvchan rezistorlar uchun nominal quvvat tarqalishi ko'rsatilgan; o'lchov birligining nominal qarshiligi va harf bilan belgilanishi (Om, kOm, MOm); foizlarda qarshilikning bardoshliligi; funktsional xarakteristikasi (simsiz rezistorlar uchun); milning dizayn xususiyatlarini belgilash. Masalan, ro'yxatga olish raqami 4 boʻlgan doimiy simsiz rezistor, kuchlanishning tarqalishi 0,5 Vt, nominal qarshiligi 10 kOhm, bardoshlik ± 1% boʻlgan.
Manbalar
tahrirUshbu maqolada Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-2005) maʼlumotlaridan foydalanilgan. |
Bu andozani aniqrogʻiga almashtirish kerak. |