Rossiya Federatsiyasi xalq artisti

„Rossiya Federatsiyasining xalq artisti“ (ruscha: Народный артист Российской Федерации) (koʻp holatlarda norasmiy tarzda „Rossiya xalq artisti“ deb nomlanadi) — Rossiya Federatsiyasining sanʼat sohasi vakillariga beriladigan eng yuqori faxriy unvoni. Teatr, musiqa, sirk, estrada va kino sanʼati sohasiga qoʻshgan ulkan hissalar uchun beriladi. Rossiya Federatsiyasining davlat mukofotlari tizimiga kiritilgan.

Rossiya Federatsiyasi xalq artisti Faxriy unvoni
Mamlakat	Rossiya Federatsiyasi
Turi	Faxriy unvon
Kimga topshiriladi	Rossiya fuqarolari
Taqdirlash asosi	Teatr, musiqa, sirk, estrada va kino sanʼati sohasiga qoʻshgan ulkan hissalari uchun beriladi
Holati	Faol
Statistika
Mukofotlash soni	1413
Navbat
VikiOmborda Rossiya Federatsiyasi xalq artisti Faxriy unvoni

Taqdirlash uchun asoslar

„Rossiya Federatsiyasi xalq artisti“ unvoni rossiyalik rassomlar, xoreograflar, dirijyorlar, dramaturglar, bastakorlar, rejissyorlar, operatorlar, xormeysterlar, yuqori badiiy obrazlar, musiqiy asarlar, kontsert va sirk dasturlari, teatr va kinematografiyada obraz yaratgan musiqa ijrochilariga beriladi. Milliy badiiy madaniyatni rivojlantirish va asrab-avaylash, yosh sanʼatkorlar avlodini shakllantirishga beqiyos hissa qoʻshgan, jamoatchilik va professional hamjamiyat tomonidan keng eʼtirof qozongan ijodkorlar mukofotlanadilar.

Pochyotnoe zvanie „Narodniy artist Rossiyskoy Federatsii“ prisvaivaetsya, kak pravilo, ne ranee chem cherez 10 let posle prisvoeniya pochyotnogo zvaniya „Zaslujenniy artist Rossiyskoy Federatsii“ ili „Zaslujenniy deyatel iskusstv Rossiyskoy Federatsii“ (artistam baleta, ispolnyayuщim pervie partii, — ne ranee chem cherez 5 let).Ukaz prezidenta Rossiyskoy Federatsii ot 7 sentyabrya 2010 goda № 1099 „O merax po sovershenstvovaniyu gosudarstvennoy nagradnoy sistemi Rossiyskoy Federatsii“ .

Rossiya Federatsiyasining xalq artisti faxriy unvoni odatda, „Rossiya Federatsiyasida xizmat koʻrsatgan artist“ faxriy unvoni berilganidan keyin kamida 10 yil oʻtgach (birinchi qismlarni ijro etuvchi balet raqqosalariga — 5 yildan keyin) beriladi

— Ukaz prezidenta Rossiyskoy Federatsii ot 7 sentyabrya 2010 goda № 1099 „O merax po sovershenstvovaniyu gosudarstvennoy nagradnoy sistemi Rossiyskoy Federatsii“ .

Topshirilish tartibi

Rossiya Federatsiyasi Prezidenti har yili bir marta (25-mart) Madaniyat xodimlari kunini nishonlash arafasida „Rossiya Federatsiyasining xalq artisti“ faxriy unvonini berish toʻgʻrisida farmon chiqaradi.

Tarixi

Birinchi marta „Respublika xalq artisti“ faxriy unvoni Sovet hukumati tomonidan 1919-yilda taʼsis etilgan. Birinchi xalq artistlari orasida bastakor Aleksandr Glazunov, qoʻshiqchilar Fyodor Shalyapin va Leonid Sobinovlar bor edi. SSSRda 1936-yildan 1991-yilgacha eng yuqori respublika unvoni „SSSR xalq artisti“dan keyingi eng yuqori faxriy unvon deb hisoblangan.

1931-yil 10-avgustda „RSFSR xalq artisti“ va „RSFSRda xizmat koʻrsatgan artist“ unvonlari taʼsis etildi.

SSSR parchalanganidan keyin davlat nomi „Rossiya Sovet Federativ Sotsialistik Respublikasi“ dan „Rossiya Federatsiyasi“ ga oʻzgartirildi. Barcha faxriy unvonlarning nomlarida „RSFSR“ davlatining eski nomi „Rossiya Federatsiyasi“ ga almashtirildi.1996-yil 30-martgacha „RSFSR xalq artisti“ unvoni oʻrniga „Rossiya Federatsiyasi xalq artisti“ faxriy unvoni koʻkrak nishonlarida tegishli yozuvlar bilan chop etilgan.

1995-yilda Rossiya Federatsiyasi Prezidentining 1341-sonli farmoni bilan faxriy unvonlar yangi nishonlar bilan respublika SSSR tarkibida boʻlgan paytda taʼsis etilgan faxriy unvonlar oʻrniga qaytadan chiqarildi.

„Rossiya Federatsiyasining xalq artisti“ faxriy unvoni Rossiya Federatsiyasi Prezidentining 1995-yil 30-dekabrdagi 1341 sonli „Rossiya Federatsiyasining faxriy unvonlarini taʼsis etish toʻgʻrisidagi nizomni tasdiqlash toʻgʻrisida“gi Farmoni bilan taʼsis etilgan Faxriy unvonlar va Rossiya Federatsiyasining faxriy unvonlari uchun nishonning tavsifi". Xuddi shu farmon bilan Faxriy unvon toʻgʻrisidagi nizomning asl nusxasi tasdiqlanib, unda quyidagilar koʻrsatilgan:

"Rossiya Federatsiyasining xalq artisti" faxriy unvoni rassomlar, rejissyorlar, xoreograflar, dirijyorlarga „Rossiya Federatsiyasining xizmat koʻrsatgan artisti“ yoki „Rossiya Federatsiyasining xizmat koʻrsatgan artisti“ faxriy unvoni berilganidan keyin kamida besh yil oʻtgach beriladi.Milliy-badiiy madaniyatga beqiyos hissa qoʻshgan va keng jamoatchilik eʼtirofiga sazovor boʻlgan xormeysterlar, yuksak badiiy obrazlar, spektakllar, kinofilmlar, televizion spektakllar, telefilmlar, kontsert, estrada, sirk dasturlari, musiqa, televideniye va radio asarlarini yaratgan musiqa ijrochilariga topshiriladi.

Hozirgi shaklda faxriy unvon toʻgʻrisidagi nizom Rossiya Federatsiyasi Prezidentining 2010-yil 7-sentyabridagi 1099-sonli „Rossiya Federatsiyasining davlat mukofotlari tizimini takomillashtirish chora-tadbirlari toʻgʻrisida“ gi farmoni bilan tasdiqlangan.

Koʻkrak belgisi

Koʻkrak nishoni kumushdan qilingan boʻlib balandligi 40 mm, eni 30 mm va Rossiya Federatsiyasining faxriy unvonlari uchun yagona formaga ega. U dafna va eman novdalaridan hosil boʻlgan oval gulchambar shakliga ega. Pastki qismida kesib oʻtgan shoxlarning uchlari kamon bilan bogʻlangan. Rossiya Federatsiyasining Davlat gerbi gulchambarning tepasida tasvirlangan. Old tomonida, markaziy qismda, gulchambar ustiga faxriy unvon nomi yozilgan kartush oʻrnatilgan.

Orqa tomonda nishonni kiyimga biriktirish uchun toʻgʻnogʻich bor. Koʻkrak nishoni koʻkrakning oʻng tomoniga taqiladi.

2010-yil 7-sentyabridan keyin berilgan „Rossiya Federatsiyasi xalq artisti“ faxriy unvoni koʻkrak nishonlariga tilla suvi yugurtirilib zarhallangan.

Yana qarang

• SSSR xalq artisti

Adabiyotlar

• Щеголев К.А.. Современные награды России. Традиции и преемственность, История наград. М.: Вече, 2009 — 346-bet. ISBN 978-5-9533-3696-3. 
• Винокуров В. А.. Система государственных наград Российской Федерации: история, современность и перспективы развития. М.: Дело, 2012. ISBN 978-5-7749-0725-0. 
• Гончаров А. И.. Наградная система Российской Федерации. М.: Посев, 2010.