Said Abdulmoʻmin

Seyid Abdulmoʻminxon Toʻra (1852 — 1894) — mangʻitlar hukmron oʻzbek sulolasi vakili, Buxoro amiri Muzaffarning uchinchi oʻgʻli. U Buxoro amirligidagi koʻplab beklarning hukmdori boʻlgan.

Ukasi amir Seyid Abdulahadxon taxtga oʻtirgandan soʻng unga qarshi fitna uyushtira boshladi.

Biografiyasi

Otasi davrida Chordjuy, Qarshi va Hisor beklarini boshqargan. 1886 yil iyul oyida amiri amir Seyid Abdulahadxon taxtga oʻtirgandan soʻng amirning maxsus farmoni bilan Boysunga koʻchirilib, oilasi bilan amir malaylari nazorati ostida qalʼada istiqomat qiladi. U faqat nominal jihatdan bek edi — aslida amir tomonidan tayinlangan amaldorlar bekdomga boshchilik qilishgan — aslida esa amirning asiri edi.

1891 yilda Buxoro hukumati vakili Ostonqul-biy rus siyosiy agenti P. M. Seyid Abduluminning Afgʻonistonga qochib ketmoqchi boʻlganini, boshqa safar esa uning xayolida buzgʻunchilik paydo boʻldi. Biroq, P. M.ning soʻzlariga koʻra. Lessar, bu mish-mishlarni amir akasini yoqtirmagan, ayniqsa Seyid Abdulmin bilan muomala qilish uchun tarqatgan (hatto ular qatl qilinishi mumkinligi haqida gapirishgan). Amir ukasi rus mulkiga qochib ketgan boʻlishidan qoʻrqib, u yerda unga yetib boʻlmaydi.

Nihoyat, 1891-yilda Seyid Abdulmin Buxoroga chaqirilib, Arkda oʻrnashib, oʻlimigacha uy qamogʻida saqlanadi. Seyid Abdulminning bolalari 1920 yilgacha Arkda tinimsiz yashashni davom ettirdilar. Oʻgʻli Iymatullaning shaxsiy muhrlari Arkdagi Buxoro oʻlkashunoslik muzeyi fondlarida saqlanadi.

Mirzo Salimbek „Tarix-i Salimiy“ essesida Seyid Abdulmoʻmin haqida shunday yozadi:

Bu shahzodaning koʻp farzandlari bor edi. Marhum Tura bilan birga xizmat qilgan Muhammadiy jibachi[3]ning yozishicha, uning atigi qirq sakkiz oʻgʻil va qizi boʻlgan. Ammo „roviy sodiqlik uchun javobgardir“.

Oʻlimi

Said Abdulmoʻmin 1894-yilda tabiiy sabablarga koʻra vafot etdi. U Boysun bekstvosida dafn etilgan.