Sarmadzhiev uyi
Sarmadzhiev uyi (bolgarcha: qshcha na S’rmadjiev, kashta na Sarmadjiev) – Bolgariya poytaxti Sofiya markazidagi neo-barokko uslubidagi uy. Sarmadzhiev uyi Tsar Osvoboditel bulvari va Krakra koʻchasi burchagida, Sofiya universiteti rektorati va Eagles koʻprigi oʻrtasida joylashgan. Uy avstriyalik bolgar arxitektori Fridrix Grünanger tomonidan loyihalashtirilgan va 1903-yilda huquqshunos va diplomat Xaralampi Sarmadzhiev uchun qurilgan. 1916-yildan beri u Usmonli imperiyasi va uning vorisi Turkiya Respublikasiga tegishli. Hozirda u Turkiyaning Bolgariyadagi elchisi qarorgohi sifatida xizmat qilmoqda.
| Sarmadzhiev uyi | |
|---|---|
kashta na Sarmadzhiev | |
 | |
| Umumiy maʼlumot | |
| Turi | uy |
| Joylashuvi | Tsar Osvoboditel bulvari va Krakra koʻchasi burchagi |
| Shahar | Ruse |
| Mamlakat | Bolgariya |
| Koordinatalar | 42°41′32.4″N 23°20′09.3″E / 42.692333°N 23.335917°E |
| Qurilishi boshlangan | 1902-yil |
| Qurilishi tugagan | 1903-yil |
| Texnik holati | |
| Qavatlar soni | 2 |
| Dizayn va konstruksiya | |
| Meʼmor | Friedrich Grünanger |
| Sarmadzhiev uyi | |
Tarixi
tahrir.JPG)
Doktor Xaralampi (yoki Xaralambi) Sarmadzhiev 1860-yilda Bolxradda tugʻilgan, keyin Rossiya imperiyasida yashagan bessarab bolgar boʻlgan. Buxarestda huquqshunoslik boʻyicha oʻqib, huquqshunoslik bilan shugʻullangan. Parijdagi Sorbonna universitetini tugatgandan soʻng, Sarmadzhiev Bolgariya Knyazligida joylashdi. Yelena ismli ayol bilan oila qurdi. U bilan toʻrt oʻgʻil va bir qizi bor edi. Sarmadzhiev 1895—1902-yillarda Tashqi ishlar vazirligining yuridik maslahatchisi va bosh kotibi, keyinchalik Belgrad va Venada diplomat boʻlib ishlagan. 1902-yilda u oʻzining shaxsiy yuridik amaliyotini boshlash uchun Bolgariyaga qaytib keldi va uyni Fridrix Grünangerga topshirdi[1][2]. Grünanger oʻsha paytda Bolgariyada yetakchi meʼmor boʻlgan, Sofiyadagi Qirollik saroyida va boshqa koʻzga koʻringan vazifalarda ishlagan[3].
Sarmadzhiev 1908-yilda vafot etdi va uyni oilasiga qoldirdi. Biroq, moliyaviy va shaxsiy qiyinchiliklar uning bevasi Yelenani 1914-yilda uyni Usmonli imperiyasiga ijaraga berishga majbur qildi. Ikki yil oʻtgach, 1916-yilda Usmonlilar mulkni qoʻlga kiritdilar. U dastlab elchixona, keyin esa Usmonlilar imperiyasi va uning voris davlati Turkiya tomonidan elchining qarorgohi sifatida foydalanilgan.
1913—1915-yillarda Sofiyada Usmonli harbiy attashesi boʻlib ishlagan vaqtlarida dunyoviy va respublikachi Turkiyaning boʻlajak asoschisi, Turkiyaning birinchi prezidenti Mustafa Kemal Atatürk Sarmadzhievlar uyida ishlagan. Uning idorasi bugungi kungacha saqlanib qolgan va Mustafa Kemal Atatürkning kichik muzeyi sifatida taʼmirlangan, lekin omma uchun ochiq boʻlmagan.
Sarmadzhiev uyini loyihalashdan oʻn yil oʻtib, Fridrix Grünanger oʻzi uchun Salzburgda dizayni boʻyicha deyarli bir xil uy qurdi. U Villa Xedvig yoki Grünanger villasi sifatida tanilgan[4].
1998-yildan beri Sarmadzhievlar uyi davlat ahamiyatiga molik madaniy yodgorlik sifatida muhofaza qilinadi[5].
Manbalar
tahrir- ↑ Ненчев, Красимир. „Дом, резиденция или сграда с много драма, политика и романтика“ (Bulgarian). Строител (2011-yil 3-iyun). Qaraldi: 2016-yil 10-aprel.
- ↑ Тахов, Росен. „Местан се скри в Сърмаджиевата къща“ (Bulgarian). 24 часа (2015-yil 30-dekabr). Qaraldi: 2016-yil 10-aprel.
- ↑ „Двореца в София и старата Държавна печатница“. Национална художествена галерия. Qaraldi: 2016-yil 10-aprel.
- ↑ „Salzburg: unbewegliche und archäologische Denkmale unter Denkmalschutz (rechtlich nicht verbindlich)“ (German) 53. Bundesdenkmalamt Österreich (2015-yil 26-iyun). Qaraldi: 2016-yil 10-aprel.
- ↑ „Списък на паметниците на култура с категория "Национално значение" на територията на град София“ (Bulgarian). Министерство на културата. Qaraldi: 2016-yil 10-aprel.