Seftazidim

Seftazidim (yangi lotincha. Seftazidim) — uchinchi avlod sefalosporin antibiotik, keng taʼsir doirasiga ega, parenteral foydalanish uchun ishlab chiqariladi.

Seftazidim hayotiy zarur va eng muhim dorilar roʻyxatiga kiritilgan.

Farmakologik taʼsiri

Seftazidim bakteritsid taʼsir koʻrsatadi, mikroorganizmlarning hujayra devori sintezini buzadi. Koʻpgina b-laktamazalarga chidamli. Sitoplazmatik membrana yuzasida penitsillinni bogʻlaydigan oʻziga xos oqsillar (beta-laktam antibiotiklari uchun retseptorlar) bilan oʻzaro taʼsir qiladi (atsetilatlar), hujayra devorida peptidoglikan sintezini ingibitsiya qiladi (transpeptidazani va peptidoglikan zanjirlari orasidagi oʻzaro bogʻlanishlarning shakllanishini ingibitsiya qiladi) va avtomatik faollashtiradi. Hujayra devorining autolitik fermentlari faollashtirdi va devorning shikastlanishiga va bakteriyalarning oʻlimiga olib keladi.

Ampitsillin va boshqa sefalosporinlarga chidamli koʻplab shtammlarga qarshi samarali hisoblanadi.

• Gram-manfiy mikroorganizmlarga qarshi faol: Pseudomonas spp., jumladan Pseudomonas aeruginosa, Klebsiella spp., jumladan Klebsiella pneumoniae, Proteus mirabilis, Proteus vulgaris, Escherichia coli, Enterobacter spp., jumladan Enterobacter aerogenes, Enterobacter cloacae, Citrobacter spp. jumladan Citrobacter diversus, Citrobacter freundii, Pasteurella multocida, Neisseria meningitidis, Haemophilus influenzae (shu jumladan ampitsillinga chidamli shtammlar).

• Gram-musbat mikroorganizmlarga qarshi faol: Staphylococcus aureus (metitsillinga sezgir, penitsillinazalar ishlab chiqaruvchi va ishlab chiqarmaydigan shtammlar), Streptococcus pyogenes (A guruhi beta-gemolitik streptokokklar), Streptococcus agalactiae (B guruhi), Streptokokklar; anaerob mikroorganizmlar: Bacteroides spp. (Bacteroides fragilisning koʻp shtammlari chidamli).

• Quyidagi organizmlarning aksariyat shtammlariga qarshi in vitro sharoitda faol (bu faoliyatning klinik ahamiyati nomaʼlum): Clostridium perfringens, shu jumladan Clostridium difficile, Acinetobacter spp., Haemophilus parainfluenzae, Morganella morganii, Neisseria gonorrhoeae, Peptococcus spp., Peptostreptococcus spp., Providencia spp., Providencia rettgeri, Salmonella spp., Shigella spp., Staphylococcus epidermidis, Yersinia enterocolitica.

Metitsillinga chidamli Staphylococcus spp., Streptococcus faecalis, Enterococcus spp., Listeria monocytogenes, Campylobacter spp. va Clostridium difficile ga nisbatan faol emas.

Farmakokinetikasi

Vena ichiga yuborilgandan soʻng Cmax ga 20-30 daqiqadan soʻng erishiladi va u 42-170 mkg/ml gacha (dozaga qarab) boʻladi, mushak ichiga yuborilganda — C max (17-39 mkg/ml) 1 soatdan keyin qayd etiladi. Plazma oqsillari bilan bogʻlanishi 10-15% ni tashkil qiladi, oqsillar bilan bilirubinning bogʻlanishini uzmaydi. Deyarli barcha organlar va toʻqimalarga, shu jumladan suyaklar, koʻzlar, balgʻam, sinovial, plevra va qorin boʻshligʻi suyuqliklariga kirib boradi. Buzilmagan GEB orqali yomon oʻtadi, meningitda orqa miya suyuqligiga kirib borishi kuchayadi. Plasenta orqali oson oʻtadi, oz miqdorda ona sutiga kiradi. Plazmadanyarim chiqish davri (T1/2) - 1,9 soat (v/i) va 2 soat (m/i). Biotransformatsiyalanmaydi. Asosan buyraklar orqali chiqarib yuboriladi (80-90% preparat 24 soat ichida oʻzgarmagan holda, 50% doza birinchi 2 soatda, 20% doza 4 soatdan keyin va 12% qismi 8 soatdan keyin chiqariladi).

Qoʻllanilishi

Preparatni qoʻllashga koʻrsatmalar

Seftazidimga sezgir mikroorganizmlar keltirib chiqaradigan ogʻir yuqumli va yalligʻlanish kasalliklari, shu jumladan peritonit, sepsis; xolangit, oʻt pufagi empiyemasi; tos aʼzolarining infeksiyalari; pnevmoniya, oʻpka absessi, plevral empiyema; piyelonefrit, buyrak absessi; suyaklar, boʻgʻimlar, teri va yumshoq toʻqimalarning infeksiyalari, infeksiyalangan yaralar va kuyishlar. Gemodializ va peritoneal dializ natijasida yuzaga kelgan yuqumli jarayonlar. Immuniteti pasaygan bemorlarda ogʻir yuqumli va yalligʻlanish kasalliklari.

Qoʻllash mumkin boʻlmagan holatlar

Yuqori sezuvchanlik, shu jumladan boshqa sefalosporinlarga ham, homiladorlik, laktatsiya.

Ehtiyotkorlik bilan

Buyrak yetishmovchiligi.

Maxsus koʻrsatmalar

Seftazidimning inyeksiya uchun tayyorlangan eritmasi 25 °C dan yuqori boʻlmagan haroratda saqlanishi kerak. +15 °C dan +25 °C gacha saqlash haroratida eritma 18 soat ichida foydalanish uchun yaroqli boʻladi. +2 °C dan +8 °C gacha boʻlgan saqlash haroratida eritma 120 soat ichida foydalanish uchun yaroqli boʻladi.

Qoʻllash usuli

Seftazidim faqat parenteral yuborish uchun moʻljallangan preparatdir. Seftazidim tomir ichiga (5 daqiqa davomida sekin, 30-60 daqiqa davomida tomchilab) yoki mushak ichiga kiritiladi. Seftazidimning dozalash rejimi koʻrsatmalarga, kasallikning ogʻirligiga, patogenning sezgirligiga, bemorning yoshiga, vazniga va buyrak funksiyasiga qarab individual ravishda belgilanadi. Mushak ichiga yuborish uchun preparat inyektsiya uchun suv yoki 0,5-1% lidokain eritmasi bilan suyultiriladi.

Eritmalarni tayyorlash va qoʻllash qoidalari:

Preparatning miqdori	Mushak ichiga yuborish uchun eritma tayyorlash uchun inʼektsiya uchun suv hajmi	Vena ichiga yuborish uchun eritma tayyorlash uchun inʼektsiya uchun suv hajmi
500 mg	1,5 ml	5 ml
1 g	3 ml	10 ml

Infuzion eritmani tayyorlash uchun kukunni suyultirish orqali olingan eritma qoʻshimcha ravishda quyidagi eritmalardan birida 50-100 ml suyultiriladi: 0,9% natriy xlorid eritmasi, Ringer eritmasi, 5% va 10% glyukoza (dekstroza) eritmasi, 5% 0,9% natriy xlorid eritmasi, 5% natriy gidrokarbonat eritmasi bilan glyukoza eritmasi. Infuziya uchun faqat yangi tayyorlangan eritma ishlatilishi kerak.

Kattalar va 12 yoshdan oshgan bolalar — odatda kuniga 2-3 marta 1-2 g (infeksiyaning ogʻirligi va joylashishiga qarab). Odatdagi doza har 8 soatda 1 g yoki har 12 soatda 2 g ni tashkil qiladi, bu koʻpchilik infeksiyalar uchun samarali. Ogʻir yoki hayot uchun havfli infeksiyalarda (masalan, bakterial meningit), ayniqsa neytropeniya va immunitet tanqisligi boʻlgan bemorlarda seftazidimning maksimal sutkalik dozasi kattalar uchun 6 g ni tashkil qiladi. U har 8 soatda 2 g yoki har 12 soatda 3 g dan yuboriladi. Siydik chiqarish yoʻllarining infeksiyalarida har 12 soatda 500-1000 mg. Asoratlanmagan pnevmoniya va teri infeksiyalarida har 8 soatda 500-1000 mg. Suyak va boʻgʻimlarning infeksiyalarida seftazidim tomir ichiga, har 12 soatda 2 g dan buyuriladi. Mukovitsidoz bilan ogʻrigan bemorlar, Pseudomonas spp. (pseudomonas) keltirib chiqargan oʻpka infeksiyalarida Ceftazidim 100-150 mg/kg/sut dozada buyuriladi (9 g sutkalik dozadan foydalanish bunday bemorlarda asoratlarni keltirib chiqarmadi). Qabul qilish chastotasi — kuniga 3 marta. Prostata operatsiyasidan soʻng operatsiyadan keyingi infeksiyalarning antibiotikli profilaktikasi uchun anasteziya qoʻshilishidan oldin 1 g, kateter chiqarilganda ikkinchi doza yuboriladi. Buyrak funksiyasining buzilishi (buyrak yetishmovchiligi) fonida seftazidimning dozalari kamaytiriladi (zararlanishning ogʻirligiga qarab):

Kreatinin klirensi	Doza
50 ml/min dan ortiq (0,83 ml/sek)	oʻrtacha tavsiya etilgan doza
31-50 ml/min (0,52-0,83 ml/sek)	Har 12 soatda 1 g
16-30 ml/min (0,27-0,5 ml/sek)	Har 24 soatda 1 g
6-15 ml/min (0,1-0,25 ml/sek)	Har 24 soatda 0,5 g
5 ml/min dan kam (0,08 ml/sek)	Har 48 soatda 0,5 g
gemodializdagi bemorlar	Har bir dializ seansidan keyin 1 g
peritoneal dializdagi bemorlar	Har bir dializ seansidan keyin 1 g peritoneal dializdagi bemorlar

Jadvalda keltirilgan dozalar indikativ hisoblanadi. Ushbu toifadagi bemorlarga qon zardobidagi seftazidim darajasini nazorat qilish tavsiya etiladi, bu 40 mg/ml dan oshmasligi kerak. Gemodializ paytida seftazidimning yarim yemirilish davri 3-5 soatni tashkil qiladi. Peritoneal dializda seftazidimni dializ suyuqligining 2 litriga 125 mg dan 250 mg gacha dozada kiritish mumkin. Keksalar (ayniqsa 80 yoshdan oshganlarga) — Seftazidim kuniga 3 g maksimal dozada buyuriladi. Bolalar yoshi va kasallikning ogʻirligiga qarab preparat kichikroq dozalarda, infuziya shaklida, 2-3 dozaga boʻlib qoʻllanadi:

• 2 oylikdan 12 yoshgacha — kuniga 30-50 mg/kg
• 2 oygacha — kuniga 25-60 mg/kg
• 2 oydan katta — kuniga 30-100 mg/kg

Immunitet tanqisligi, mukovitsidoz, meningitli bolalardagi ogʻir infeksiyalarda seftazidimning sutkalik dozasi 150-200 mg/kg gacha oshiriladi va 3 ta inyeksiyaga boʻlinadi. Bolalar uchun maksimal sutkalik doza 6 g dan oshmasligi kerak.

Nojoʻya taʼsirlari

• Ovqat hazm qilish tizimidan: koʻngil aynishi, qusish, diareya, jigar transaminaza faolligining vaqtincha oshishi, xolestatik sariqlik, gepatit, psevdomembranoz kolit.
• Qon yaratish sistemasi tomonidan: yuqori dozalarda uzoq muddat foydalanish bilan periferik qon rasmida oʻzgarishlar (leykopeniya, neytropeniya, trombotsitopeniya, gemolitik anemiya) mumkin.
• Qon ivish tizimidan : gipoprotrombinemiya.
• Siydik chiqarish tizimidan: interstitsial nefrit.
• Allergik reaksiyalar: teri toshmasi, qichishish, eozinofiliya; kamdan-kam hollarda — Kvinke shishi.
• Kimyoterapiya taʼsirga asoslangan effektlar: kandidoz.
• Mahalliy reaksiyalar: flebit (vena ichiga yuborish bilan), inyeksiya joyida ogʻriq (mushak ichiga yuborilganda).

Dozani oshirib yuborish

• Simptomlar: bosh ogʻrigʻi, bosh aylanishi, paresteziya, ogʻir holatlarda — umumiy konvulsiyalar.
• Davolash: hayotiy funksiyalarni saqlab turish, tavasa rivojlanganda — antikonvulsantlar, buyraklar shikastlangan bemorlarda — peritoneal dializ yoki gemodializ.

Boshqa dori vositalari bilan oʻzaro taʼsiri

Aminoglikozidlar, geparin, vankomitsin bilan farmatsevtik jihatdan mos kelmaydi. Natriy gidrokarbonat eritmasini erituvchi sifatida ishlatmang. „Halqali“ diuretiklar, aminoglikozidlar, vankomitsin, klindamitsin klirensni kamaytiradi, bu esa nefrotoksiklik havfini oshiradi. Bakteriostatik antibiotiklar (shu jumladan xloramfenikol) preparatning taʼsirini kamaytiradi. Farmatsevtik jihatdan quyidagi eritmalar bilan mos keladi: 1 dan 40 mg/ml gacha konsentratsiyada — NaCl 0,9%; natriy laktat; Hartman eritmasi; dekstroza 5%; NaCl 0,225% va dekstroza 5%; NaCl 0,45% va dekstroza 5%; NaCl 0,9% va dekstroza 5%; NaCl 0,18% va dekstroza 4%; dekstroza 10%; molekulyar ogʻirligi taxminan 40 ming Da boʻlgan dekstran 10% NaCl eritmasida 0,9% yoki dekstroza eritmasida 5%; molekulyar ogʻirligi taxminan 70 ming Da boʻlgan dekstran 6% NaCl eritmasida 0,9% yoki dekstroza eritmasida 5%. 0,05-0,25 mg/ml konsentrasiyalarda seftazidim intraperitoneal dializ eritmasi (laktat) bilan mos keladi. M/i yuborish uchun seftazidimni 0,5-1% lidokain gidroxlorid eritmasi bilan suyultirish mumkin. Quyidagi eritmalarga 4 mg/ml konsentratsiyada seftazidim qoʻshilsa, ikkala komponent ham faol boʻlib qoladi: gidrokortizon (natriy gidrokortizon fosfat) 1 mg/ml NaCl eritmasida 0,9% yoki dekstroza eritmasi 5%; sefuroksim (sefuroksim natriy) 0,9% NaCl eritmasida 3 mg/ml; kloksatsillin (kloksatsillin natriy) 0,9% NaCl eritmasida 4 mg/ml; geparin 10 XB/ml yoki 50 XB/ml 0,9% NaCl eritmasida; 0,9% NaCl eritmasida KCl 10 mEk/l yoki 40 mEk/l. Seftazidim (inyektsiya uchun 1,5 ml suvda 500 mg) va metronidazol (500 mg/100 ml) eritmasini aralashtirishda ikkala komponent ham oʻz faolligini saqlab qoladi.