Sonderkommando Kunsberg
Sonderkommando Kunsberg (nemischa: Sonderkommando Künsberg SS) — Tashqi ishlar vazirligi topshirigʻiga koʻra, arxivlarni musodara qilish bilan shugʻullangan, shuningdek, bosib olingan mamlakatlar hududidagi sanʼat kolleksiyalari va kutubxonalarini keng koʻlamli talon-toroj qilishda ishtirok etgan natsistlar tashkiloti[1].
Tarixi
tahrirBatalyon oʻz faoliyatini 1940-yil avgust oyida fashistlar tomonidan bosib olingan Fransiyadagi madaniy boyliklarni tortib olishdan boshlagan, keyin bosib olingan Yevropa davlatlarida tashqi ishlar vazirliklari, elchixonalari va vakolatxonalari hujjatlari va mol-mulkini tortib olish va Germaniyaga yuborish kerak edi. Keyinchalik, Operativ shtab kabi, batalon oʻz vakolatlarini sezilarli darajada kengaytirdi. Shuni taʼkidlash kerakki, Sovet Ittifoqining madaniy qadriyatlarini birinchi boʻlib oʻgʻirlashni boshlagan shaxs fon Kyunsberg: Germaniyaning SSSRga hujumining dastlabki soatlarida Kunstbattalion mutaxassislari Unter den Lindendagi SSSR elchixonasiga bostirib kirishgan. Davlat Tretyakov galereyasidan elchixonaga topshirilgan hujjatlar, mebellar va shu jumladan oʻzlashtirilgan oʻn ikkita rasmni olib ketishni boshlaganlar.
1941-yil kuzida Sarskoye Selo shahridan SS Gauptsturmführer Gauboldtning ikkinchi kompaniyasi, oldindan tayyorlangan roʻyxatlarga koʻra, Buyuk Yekaterina saroyini tozalab tashladi: devorlardan xitoy ipak fon rasmi va zarhal oʻyilgan bezaklar olib tashlandi; murakkab naqshli ichki qavat demontaj qilingan holda olib tashlandi. Xuddi shu kompaniya Aleksandr I saroyidan antiqa mebel va fransuz tilidagi yetti ming jildlik noyob kutubxonani olib chiqdi, ular orasida yunon va rim klassiklarining koʻplab asarlari va harbiy xotiralar, shuningdek, rus tilidagi besh ming eski qoʻlyozma va kitoblar bor edi.
Sonderkommando Varshava, Kiyev, Xarkov, Kremenchug, Smolensk, Pskov, Dnepropetrovsk, Zaporojye, Melitopol, Rostov, Krasnodar, Bobruisk, Yaroslavlda ishlagan. Berlinga kelgan oʻljalar omborxonalar va shaxsiy kolleksiyalar orasida taqsimlangan[2].
1942-yil fevralidan keyin „Sonderkommando Kunsberg“ (304 askar va ofitser) Qrim qirgʻoqlarini patrul qilish va kontrpartizan operatsiyalarida qatnashdi. 1942-yil 1-avgustdan boshlab „maxsus maqsadlar uchun Vaffen-SS bataloni“ nomi bilan mashhur boʻldi.
Tarkib
tahrirBatalonning har bir kompaniyasida (300 SS askari) qirqta mutaxassis va yuk mashinalari bor edi. Vzvod tarkibiga komandir, to‘rtta otryad boshlig‘i, to‘rt nafar yordamchi, bir shifokor, o‘ttiz olti nafar askar, to‘qqizta sapyor, yigirma ikki haydovchi, to‘rt nafar radiochi va bir kurer kirgan. Vzvod ixtiyorida to‘rtta yengil avtomobil va oltita yuk mashinasi, dala oshxonasi, ko‘chma radiostansiya, tez yordam mashinasi va ikkita mototsikl bor edi[3].
Manbalar
tahrir- ↑ Anja Heuß: Die „Beuteorganisation“ des Auswärtigen Amtes. Das Sonderkommando Künsberg und der Kulturgutraub in der Sowjetunion. In: Vierteljahrshefte für Zeitgeschichte. 45, H. 4, 1997, ISSN 0042-5702, S. 535-556
- ↑ Maria Keipert (Red.): Biographisches Handbuch des deutschen Auswärtigen Dienstes 1871-1945. Herausgegeben vom Auswärtigen Amt, Historischer Dienst. Band 2: Gerhard Keiper, Martin Kröger: G-K. Schöningh, Paderborn u. a. 2005, ISBN 3-506-71841-X.
- ↑ Eckart Conze, Norbert Frei, Peter Hayes, Moshe Zimmermann: Das Amt und die Vergangenheit. Deutsche Diplomaten im Dritten Reich und in der Bundesrepublik. Verlag Karl Blessing, München 2010, ISBN 978-3-89667-430-2, S. 214 ff