Takoyaki

Takoyaki — bugʻdoy unidan tayyorlangan xamirdan tayyorlangan va maxsus qolipda pishiriladigan sharsimon yapon gazagi hisoblanib, u odatda qiyma yoki toʻgʻralgan sakkizoyoq (たこ), tempura qoldiqlari (てんかす), tuzlangan zanjabil bilan toʻldiriladi. 焼く焼き (pishirish) soʻzidan kelib chiqqan boʻlib, yapon oshxonasidagi pishirish usullaridan biri boʻlib, "grilda" degan maʼnoni anglatadi va uni yapon oshxonasidagi okonomiyaki va ikayaki (boshqa mashhur Osaka taomlari) kabi boshqa taomlar nomlarida topish mumkin. Asosan, u gazak sifatida yoki ovqatlanish oraligʻida isteʼmol qilinadi, lekin baʼzi joylarda guruch qoʻshilgan gazak sifatida beriladi.Yaki yaku (yaponcha: 焼く^?) so'zidan kelib chiqqan bo'lib, yapon oshxonasidagi pishirish usullaridan biri boʻlib, "panjara qilish" degan maʼnoni anglatadi va uni yapon oshxonasidagi okonomiyaki va ikayaki (boshqa mashhur Osaka taomlari) kabi boshqa taomlarning nomlarida topish mumkin^[1]Asosan, u gazak sifatida yoki ovqatlanish oralig'ida iste'mol qilinadi, lekin ba'zi joylarda u guruch bilan yonma-yon taom sifatida xizmat qiladi.

Tarix

Takoyaki birinchi marta Osakada^[2] mashhur bo'lib, u yerda 1935-yilda Tomekichi Endo ismli ko'cha sotuvchisining ixtirosi sanalgan. Takoyaki akashiyakidan ilhomlangan, Xyogo prefekturasining Akashi shahridan tuxumga boy xamir va sakkizoyoqdan tayyorlangan kichik dumaloq chuchvara tayyorlagan.^[3] Takoyaki dastlab Kansai mintaqasida mashhur bo'lib, keyinchalik Kanto mintaqasiga va Yaponiyaning boshqa hududlariga tarqaldi. Takoyaki yatay koʻchasidagi oziq-ovqat doʼkonlari bilan bogʻliq boʻlib, koʻplab yaxshi tashkil etilgan takoyaki ixtisoslashtirilgan restoranlari mavjud, ayniqsa Kansai mintaqasida. Takoyaki endi supermarketlar va 24 soatlik qulaylik doʻkonlari kabi savdo nuqtalarida sotiladi^[4].

Bundan tashqari, yapon madaniyatining tarixiy taʼsiri tufayli Tayvan oshxonasida juda mashhur^[5].

Maʼlum boʻlgan eng qadimgi takoyaki doʻkoni Osakadagi Aizuya. Tomakichi Endo tomonidan asos solingan, u 1930-yillardan beri ochiq. Birinchi takoyaki mol goʻshti va konjakni oʻz ichiga oladi, ammo keyinchalik Endo anʼanaviy sakkizoyoqdan foydalanishga oʻtdi va xamirga lazzat qoʻshdi. Takoyaki, keyin Worcestershire sousiga oʻxshash jigarrang sos bilan isteʼmol qilinadi. Soʻnggi yillarda takoyakini turli xil qoʻshimchalar va toʻldirishlar bilan isteʼmol qilish mumkin (masalan, pishloq yoki dudlangan choʻchqa goʻshti^[6] ), chunki uning madaniy tarqalishi dunyoning gʻarbiy qismlarida rivojlangan. “Oktopus sharlari” nomi bilan mashhur bo‘lgan taom tezda butun Yaponiyada mashhur bo‘lib ketdi^[7]^[8].

Takoyaki pan

takoyaki pan (yaponcha: たこ焼き器 takoyaki-ki^?) yoki — kamdan-kam hollarda (yaponcha: たこ焼き鍋 takoyaki-nabe^?) — odatda yarim sharsimon qoliplari boʻlgan quyma temirdan yasalgan panjara^[9]Og'ir dazmol takoyakini teng ravishda isitadi, ular isitish jarayonida pishmagan xamirni yumaloq boʻshliqning tagiga tortib olish uchun yigʻish bilan aylantiriladi. Tijoriy gaz bilan ishlaydigan takoyaki pishirgichlari Yaponiya festivallarida yoki koʻcha sotuvchilari tomonidan qoʻllanadi. Uyda foydalanish uchun elektr versiyalari pechkaga oʻxshaydi; pechka versiyalari ham mavjud boʻlib, ularning koʻpchiligi burilishni osonlashtirish uchun yopishmaydigan qoplamani oʻz ichiga oladi.

"Takoyaki Mantoman" nomli bolalar kitobi 1990-yillarda nashr etilgan va keyinchalik Studio Pierrot tomonidan 1998-yil apreldan 1999-yil sentabrgacha efirga uzatilgan anime dasturiga moslashtirilgan. Animal Crossing videooʻyinlari seriyasida oʻyinning bir nechta versiyalarida paydo boʻlgan qishloq aholisi bor. Bu qishloq aholisi orasida Tsuker ism takoyakidan kelib chiqqan. Takoyaki Osaka, Yaponiya epizodida Netflix televizion seriali, Street Food- da namoyish etildi^[10].

Yakuza 0 videooʻyinida Goro Majima Makoto Makimuraga Sotenborining xayoliy Osaka hududidagi koʻcha sotuvchisi tomonidan pishirilgan takoyaki olib kelib, uning kayfiyatini koʻtarishga harakat qiladi.