Tavranchuk taomi

Tavranchuk (taranchuk, taganchuk) — rus oshxonasining qadimiy taomi, xumcha ichiga solib, rus pechida dimlab pishirilgan goʻsht yoki baliq.Taomning oʻziga xos xususiyatlari: xumchada pishiriladigan boshqa taomlardan farqli oʻlaroq, tavranchuk tarkibida sabzavot yoki boshqa turdagi garnirlar boʻlmagan, u faqatgina piyoz va sarimsoqdan tayyorlangan. Taomni dimlash uchun suv oʻrniga odatda kvas, kamdan kam hollarda sut ishlatilgan. Taomning tarkibiy masalliqlari orasida tuzlangan bodring, koʻkatlar va ziravorlar ham boʻlgan.

Tarixi

Taom nomi katta ehtimol bilan turkiy tildagi „tavr“ — „kesmoq“ feʼlidan kelib chiqqan. Uning asosiy tarkibiy masalliqlari qanday boʻlishidan qatʼi nazar har doim boʻlaklarga boʻlingan. „Taganchuk“ varianti- togʻon, yaʼni sopol, loydan yasalgan kosa-tovada pishirilgan. Vladimir Dal tomonidan yozilgan „Tirik va buyuk rus tilining izohli lugʻati“ ga koʻra, „Tavranchuk — baliqli taomdir“. N. A. Kolomiytsova (1891) tomonidan yozilgan „Yosh uy bekalari uchun zaruriy kitob“da taomning qoʻy goʻshtidan tayyorlanuvchi retsepti keltirilgan. Ukrainada taranchuk choʻchqa goʻshtidan tayyorlanadi.

Tayyorlanishi

Goʻsht rus pechida kamida uch soat davomida dimlab pishirilgan va shuning uchun ham juda yumshoq boʻlgan. Uzoq vaqt davom etadigan pishirish jarayonida suyuqlik bugʻlanib ketmasligi uchun idishni yaxshilab yopish kerak boʻlgan. Buning uchun melanjdan foydalanilgan, yaʼni aralashtirilgan xom tuxum yoki abes — (fransuzcha abaisse - „qobiq“) qattiq va shoʻr qilib qorilgan xamir bilan xumchaning ustki qismi yopib qoʻyilgan. Tavranchuk taomini tayyorlash odati bugungi kunda yoʻq boʻlib ketgan, bunga uni pishirish uchun qulay boʻlgan rus pechkasi foydalanishdan chiqib ketgani sabab sifatida koʻrsatiladi.

Adabiyotlar

• Poxlyobkin V. V. Tavranchuk // Kulinarniy slovar. — M.: Izdatelstvo „E“, 2015. — S. 347. — 456 s. — 4000 ekz. — ISBN 978-5-699-75127-3.