Terrorizmga qarshi islomiy harbiy koalitsiyasi
Terrorizmga qarshi islomiy harbiy koalitsiyasi (arab. التحالف الإسلامي العسكري لمحاربة الإرهاب, ingl. Islamic Military Alliance to Fight Terrorism (IMAFT)) — "Islom davlati" va global terrorizmga qarshi kurashish uchun tuzilgan islom dunyosining 34 davlatidan iborat hukumatlararo harbiy blok. 2020-yil uchun blokning rasmiy veb-saytiga koʻra, u 41 mamlakatdan iborat.
 | |
 | |
| Turi | Harbiy-siyosiy blok |
|---|---|
| Maqsadi | Terrorizmga qarshi kurashish |
| Ishga tushgan sanasi | 2015-yil 15-dekabr |
| Joylashuvi | Afrika va Osiyo |
| Bosh qoʻmondon |
 Rahih Sharif |
| Bosh kotibi |
 Muhammad bin al-Mohadi |
| Bosh mahkamasi |
Ar-Riyod,  Saudiya Arabistoni |
| Vebsayti | imctc.org |
| Til(lar)i | Arabcha, Inglizcha, Fransuzcha |
| Islamic Military Alliance.svg | |
Koalitsiya aʼzolari
tahrirSaudiya Arabistoni 2015-yilning 15-dekabrida Islomiy harbiy koalitsiya tuzilganini eʼlon qildi. Uning so‘zlariga ko‘ra, Saudiya Arabistonidan tashqari, koalitsiya tarkibiga: Bangladesh, Bahrayn, Benin, Gabon, Gvineya, Jibuti, Misr, Iordaniya, Yaman, Qatar (2017-yil 5-iyungacha), Quvayt, Komor orollari, Kot-d'Ivuar, Livan, Liviya, Mavritaniya, Malayziya, Mali, Maldiv orollari, Marokash, Niger, Nigeriya, BAA, Pokiston, Falastin, Senegal, Sudan, Syerra-Leone, Somali, Tunis, Turkiya, Togo va Chad kirgan.
Saudiya Arabistonining mintaqaviy raqibi shia Eron koalitsiyaga qoʻshilmadi. Shuningdek, u Suriya, Iroq va Ummon kabi musulmon davlatlarni oʻz ichiga olmaydi. Shunga qaramay, Saudiya Arabistoni tashqi ishlar vaziri Adul al-Jubayr koalitsiya qat’iy “sunniylik” bo‘lmasligiga va uni yaratishdan maqsad terrorizmga qarshi kurashishga ishontirdi. Pokiston, Malayziya va Livan vakillari bu davlatlarning islom koalitsiyasiga qo‘shilishi haqidagi xabardan hayratda qolishdi. Maʼlum boʻlishicha, ular bu haqda bilishmagan. Aholining aksariyati musulmon boʻlmagan Gabon, Benin va Togoning koalitsiyadagi ishtiroki ham hayratlanarli edi.
Natija va tanqid
tahrirIslomiy harbiy koalitsiyaning tashkil etilishi ko‘pchilik uchun kutilmagan bo‘ldi, chunki bu haqda davlat rahbarlari sammitida emas, Saudiya Arabistoni mudofaa vaziri Muhammad bin Salmon al Saud e’lon qilgan edi. Ehtimol, yangi harbiy ittifoq tuzishga arab davlatlarining “Islomiy davlat”ga qarshi kurashdagi faolligi pastligi sababli ularni tanqid qilish sabab bo‘lsa kerak. Islomiy harbiy koalitsiyaga kiruvchi davlatlar bir-biriga zid boʻlgan maqsadlarni koʻzlaydi, bundan tashqari, ular orasida “Islomiy davlat” faol boʻlgan davlatlar (Iroq, Suriya va hokazo) yoʻq va ularsiz IShIDga qarshi kurashish imkonsiz. Bularning barchasi koalitsiyaning terrorizmga qarshi kurashdagi samaradorligini shubha ostiga qo‘yadi.
AQSh Mudofaa vaziri Eshton Karterning taʼkidlashicha, koalitsiya qurish "biz bir muncha vaqtdan beri talab qilib kelayotgan narsaga - sunniy arab davlatlarining IShIDga qarshi kampaniyada faolroq ishtirok etishiga koʻproq mos keladi". Senator Jon Makkeynning qayd etishicha, AQShni ogohlantirmasdan yangi koalitsiya tashkil etilishi Vashingtonning ushbu mintaqada yetakchi o‘rinni egallashga urinishlari muvaffaqiyatsizlikka uchraganidan dalolat beradi. Kreml vakillari terrorizmga qarshi kurashda birdamlikka ijobiy munosabatda boʻlishdi, biroq islom koalitsiyasiga baho berishdan bosh tortishdi, shu bilan birga “koalitsiyaga aynan kim qoʻshilgani, qanday umumiy maqsadlar eʼlon qilingani, ekstremizmga qanday qarshi kurash olib borilishi” nomaʼlumligicha qolmoqda.
Misr al-Azhar universiteti Islom koalitsiyasi haqida ijobiy fikr bildirdi va uni yaratish qarorini “tarixiy” deb atadi. Saudiya Arabistoni Buyuk Olimlar Kengashi ham bu tashabbus haqida ijobiy fikr bildirdi. Kengash musulmon davlatlarini koalitsiyaga kirishga chaqirdi. "Islomiy davlat" ittifoqning tashkil etilishini tanqid qilib, uni "salibchilar bilan koalitsiya" deb atadi.
