Trofoniy (boshqa Τροφφνιος) — qadimgi yunon mifologiyasining[1] qahramoni, meʼmor, Delflardagi Apollon maʼbadi muallifi, Agamedning hammuallifi va ukasi[2]. Qirol Orxomen Erginning oʻgʻli  (afsonaga koʻra, Apollonning oʻgʻli)[3]. Avliyo[4]. Uning hikoyasi Evgammon[5] tomonidan tasvirlangan

Delflarda Trofoniy va Agomed Giriy xazinasini devorda yashirin kirish bilan qurdilar, uni oʻgʻirlash uchun[6].

Bir afsonaga koʻra, u jinoyatlarini yashirish uchun akasi Agamedning boshini kesib tashladi. Uni parchalangan yer yutib yubordi[7]. Pindarga koʻra, ular ibodatxonani qurdilar va Apollondan mukofot soʻradilar va yettinchi kuni ular uyquda[8] (yoki uchinchi kuni[9]) vafot etdilar.

U Beotiyadagi Lebadiyaga bagʻishlangan. Messen qahramoni Aristomen Pifiia irodasi bilan Trofoniya gʻoriga tushdi[10]. Trofoniyning bolalariga ham qurbonlik qilindi[11]. Libadiyada Zevs Trofoniyning orakuli bor edi[12]. Uning afsonaviy Dedala, Evtikrata va Praksitelning[13] haykallari bor edi.

Pausaniasning yozishicha, Trofoniyni Demeter[14] boqqan.

Uning yer osti bashoratchisi (bashorat eʼlon qilingan Oracle uchun maxsus joy va bashorat matni) eng katta qoʻrquv va muqaddas titroqqa sabab boʻldi. Unga tashrif buyurganlarning taassurotlari shunchalik kuchli ediki, hatto gʻamgin jim odamlar haqida — „u Trofoniyada fol ochdi“[15].

Manbalar

tahrir
  1. Mifi narodov mira. M., 1991-92. V 2 t. T.2. S.528
  2. Gimni Gomera II 118
  3. Pavsaniy. Opisanie Elladi IX 37, 4
  4. Pavsaniy. Opisanie Elladi IX 37, 4
  5. Pavsaniy. Opisanie Elladi IX 37, 4
  6. Pavsaniy. Opisanie Elladi IX 37, 5
  7. Pavsaniy. Opisanie Elladi IX 36, 6-7
  8. Tsitseron. Tuskulanskie besedi I 114
  9. Tsitseron. Tuskulanskie besedi I 114
  10. Pavsaniy. Opisanie Elladi IV 16, 7
  11. Pavsaniy. Opisanie Elladi IX 39, 5
  12. Gerodot. Istoriya I 46, VIII 134; Strabon. Geografiya IX 2, 38 (str.414)
  13. „Плиний Старший. Естественная история. Книга тридцать четвертая (компиляция переведенных фрагментов)“. annales.info. Qaraldi: 2021-yil 18-sentyabr.
  14. Pavsaniy. Opisanie Elladi IX 39, 4.5
  15. Двусмысленность зримого (несколько замечаний о сновидениях в античной Греции).
    Этот шаблон использует устаревший параметр «название». Пожалуйста, отредактируйте эту статью, заменив «название» на «заглавие».

Havolalar

tahrir
  • Trofoniy // Ensiklopedicheskiy slovar Brokgauza i Yefrona : v 86 t. (82 t. i 4 dop.). — SPb., 1890—1907.