UEFA musobaqalari

UEFA musobaqalari (fransuzcha: compétitions de l’UEFA) – ommaviy axborot vositalari tomonidan notoʻgʻri ravishda „Yevropa futboli“ deb ataladi. Bu musobaqalar Yevropa Futbol Assotsiatsiyalari Ittifoqi (UEFA) tomonidan tashkil etiladigan turnirlar majmuasi boʻlib, asosan professional va havaskor futbol hamda futzal yoʻnalishlarida oʻtkaziladi. Bu atama 1971-yilda konfederatsiya tomonidan oʻz boshqaruvi ostidagi erkaklar futbol musobaqalarini ajratib koʻrsatish maqsadida joriy qilingan boʻlib, tarixda birinchi marta umumervropa miqyosida oʻtkazilgan edi^[1], 1960-1990-yillar oraligʻida qitʼada oʻtkazilgan boshqa xalqaro musobaqalar, jumladan Shaharlararo yarmarkalar kubogi, Xalqaro futbol kubogi, Karl Rappan kubogi, Alp togʻlari kubogi, Bolqon kubogi[2] hamda qayta tashkil etilgan Mitropa kubogi (shuningdek, 1950-yillarning oxirigacha allaqachon bekor qilingan ayrim musobaqalar, masalan, Lotin kubogi) kabi turnirlardan farqli ravishda tashkil etilgan^[2], va qayta tuzilgan Mitropa kubogi (shuningdek, 1950-yillarning oxiriga kelib to‘xtatilgan ba’zi musobaqalar, masalan, Lotin kubogi) kabi turnirlar. Bu turnirlarning barchasi xususiy tashkilotlar va/yoki kamida ikkita milliy federatsiya tomonidan tashkil etilgan bo‘lib, Yevropaning bir yoki bir nechta mintaqaviy hududlariga tegishli edi^[1]. UEFA ularni tarixiy-statistik maqsadlarda rasman tan olmagan^[3].

UEFA tomonidan ruxsat etilgan turnirlar

Faol

Terma jamoalar uchun

UEFA Yevropa chempionati – 1960-yilda taʼsis etilgan Yevropa futbolining eng nufuzli musobaqasi.
UEFA 21 yoshgacha boʻlganlar oʻrtasidagi Yevropa chempionati – 1978-yilda taʼsis etilgan.
UEFA 19 yoshgacha boʻlganlar oʻrtasidagi Yevropa chempionati – dastlab 1948-yilda 18 yoshgacha boʻlganlar musobaqasi sifatida taʼsis etilib, 2002-yilda hozirgi yosh toifasi uchun qayta tashkil qilingan.
UEFA 17 yoshgacha boʻlganlar oʻrtasidagi Yevropa chempionati – dastlab 1982-yilda 16 yoshgacha boʻlganlar musobaqasi sifatida taʼsis etilib, 2002-yilda hozirgi yosh toifasi uchun qayta tashkil qilingan.
UEFA Millatlar ligasi 2018-yilda taʼsis etilgan. CONMEBOL-UEFA Chempionlar kubogi 1985 va 1993-yillarda CONMEBOL bilan hamkorlikda tashkil qilingan, 2022-yilda yangi nom ostida qayta yoʻlga qoʻyilgan.
UEFA Ayollar chempionati ayollar milliy jamoalari uchun eng nufuzli musobaqa boʻlib, 1984-yilda joriy etilgan.
UEFA 19 yoshgacha boʻlgan ayollar chempionati dastlab 1997-yilda 18 yoshgacha boʻlganlar musobaqasi sifatida tashkil etilgan va 2002-yilda hozirgi yosh toifasi uchun qayta shakllantirilib yoʻlga qoʻyilgan. * UEFA 17 yoshgacha boʻlgan ayollar chempionati 2007-yilda taʼsis etilgan.
UEFA Ayollar oʻrtasidagi Millatlar ligasi 2022-yilda yoʻlga qoʻyilgan.

Klublar uchun

UEFA Chempionlar Ligasi, Yevropa futbolining asosiy klub musobaqasi,1955-yilda Yevropa chempion klublari kubogi sifatida tashkil etilgan va 1992-yilda qayta tashkil etilgan.
UEFA Yevropa Ligasi,Yevropa futbolining ikkinchi futbol klub musobaqasi (dastlab uchinchi)UEFA kubogi sifatida 1971-yilda tashkil etilgan va 2009-yilda qayta tashkil etilgan.
UEFA Yevropa Konferensiya Ligasi, 2021-yilda tashkil etilgan Yevropa futbolining uchinchi futbol klub musobaqasi^[4].
UEFA Superkubogi, oʻtgan mavsumda Yevropa Ligasi va Chempionlar Ligasi gʻoliblari. Ilgari Yevropa chempionlar kubogi va kubok egalari kubogi gʻoliblari oʻrtasida oʻynagan.
UEFA Yoshlar ligasi,2013-yilda tashkil etilgan.
UEFA mintaqalar kubogi, 1999-yilda tashkil etilgan.
UEFA Ayollar Chempionlar Ligasi,Yevropaning birinchi ayollar futbol klublari musobaqasi,2001-yilda tashkil etilgan va 2009-yilda qayta tashkil etilgan.
UEFA futzal chempionlar ligasi, futzal boʻyicha klublar oʻrtasidagi Yevropa chempionati oʻrniga 2001-yilda tashkil etilgan.

Nofaol

Milliy terma jamoalar uchun

1967, 1970, 1974 va 1978-yillarda tashkil etilgan UEFA havaskorlar kubogi.
1972, 1974 va 1976-yillarda tashkil etilgan 23 yoshgacha boʻlgan futbolchilar oʻrtasidagi Yevropa chempionati.
Afrika Futbol Konfederatsiyasi (CAF) bilan hamkorlikda tashkil etilgan UEFA-CAF Meridian kubogi (1997-2007).
21 yoshgacha boʻlgan futbolchilar oʻrtasidagi UEFA chempionati, 2008-yilda yagona nashr.

Klublar uchun

UEFA Kubok egalari kubogi (1960-1999) – Yevropaning ikkinchi darajali futbol klublari oʻrtasidagi musobaqa boʻlib, 1999-yilda tugatilgan va unga yoʻllanma olgan klublar UEFA kubogiga oʻtkazilgan. Shundan buyon faqat olti marta milliy kubok sovrindorlari UEFA kubogi yoki Yevropa ligasida gʻoliblikka erishgan.
UEFA Intertoto kubogi (1961-2008) 2009-yilda saralash klublari UEFA Yevropa Ligasiga oʻtkazilgandan soʻng bekor qilingan.
Confederación Sudamericana de Fútbol (CONMEBOL) bilan hamkorlikda tashkil etilgan Qitʼalararo kubok (1960-2004) 1980-yildan boshlab Toyota Yevropa/Janubiy Amerika kubogi nomi bilan qayta brend qilingan.

Manbalar

↑ ^1,0 ^1,1 Quin, Grégory (September 2013). „The Beginnings of a 'European Football Field'“ (PDF). UEFA direct. № 131. Union des Associations Européennes de Football. 16-bet.
↑ „Balkans Cup“. RSSSF. Qaraldi: 2017-yil 23-noyabr.
↑ Vision Europe (2005, s. 23)
↑ UEFA (2-dekabr 2018-yil). „UEFA Executive Committee approves new club competition“. Press-reliz.

Adabiyotlar

„Vision Europe“. Union des Associations Européennes de Football (2005-yil aprel). 2006-yil 21-martda asl nusxadan arxivlangan.

[Quin-1] 1,0 ^1,1 Quin, Grégory (September 2013). „The Beginnings of a 'European Football Field'“ (PDF). UEFA direct. № 131. Union des Associations Européennes de Football. 16-bet.

[Balkans-2] „Balkans Cup“. RSSSF. Qaraldi: 2017-yil 23-noyabr.

[UEFA_Vision_Europe-3] Vision Europe (2005, s. 23)

[UEL2-4] UEFA (2-dekabr 2018-yil). „UEFA Executive Committee approves new club competition“. Press-reliz.

[1]

[2]

[3]

[4]