Unxoʻrlar

Unxoʻrlar, unxoʻr qoʻngʻizlar — don, don mahsulotlari va boshqa oziq-ovqat zaxiralariga zarar yetkazuvchi yapaloqtanalilar oilasiga mansub qoʻngʻizlar. Eng xavflilari surinam unxoʻri va sargʻish unxurdir.

Surinam unxoʻri (Oryzaephilus surinamensis) qoʻngʻizi hamma joyda — omborlarda, tegirmonlarda, oziq-ovqat korxonalarida, turar joylarda, eski daraxtlar poʻstlogʻi ostida yashaydi. Tusi qizilqungʻir, uz. 3—3,5 mm, old jagʻlari yonlarida 5 tadan tishi bor. Lichinkasi ochsariq, uz. 4 mm, koʻkragida uch juft oyokdari bor. Qoʻngʻizlar un, yorma, ayniqsa, mogʻorlay boshlagan kepak kabi mahsulotlarni xush koʻradi, idishlarga va boshqa hasharotlar zararlagan joylarga tuxum qoʻyadi. 3—5 kun oʻtgach, ulardan lichinka chiqadi. Sargish unxoʻr (Laemophloeus testaceus) — sariqqoʻngʻir, uz. 1,5—2,5 mm, old yelkasi deyarli toʻrtburchak, moʻylovlari boʻyi uzunligida. Lichinkasi uz. 2,5 mm, oqsariq, boshi va orka tomoni sariq. Janubiy mintakalarda kup uchraydi. 3—4 nayel beradi.

Kurash choralari: joylarni toza saqlash, omborlar va un, don saqlanadigan xonalarni yiliga 2—3 marta benzofosfat, karbofos kabi kimyoviy preparatlar bilan dorilash (yana qarang Ombor zararkunandalari).