Vindelband

VINDELBAND (Windelband, Wilhelm) (1848-1915) — nemis faylasufi va aksiologiya, neo-kantchilikning Baden maktabi boshligʻi. Falasa, tarix, logika, etika va kimmatdorlar nazyasi sohasida ijod qilgan. Vindelband falsafa tarixiga oid asarlarida

(„Qadimgi falsafa tarixi“ (1888)

„Yangi Falsafa tarixi“ (1878-1880)

„Tarix va tabiyot“ (1894)

Vindelband oʻtmishning falsafiy taʼlimotini Kant nuqtai nazaridan kelib chiqib yoritadi. Vindelband Kant falsasidagi dualizmni yoʻqotishga harakat qiladi. Vindelband "narsa oʻzidaga barham beradi va u falsafani „qadriyatlar“ tugʻrisidagi umumiy fan sifatida tushuntiradi. Vindelband tabiy va ijtimoiy tarixiy fanlarning uslublarining farqini asoslab berishga harakat qiladi. Vindelbandning fikricha, tabiy fanlar „nomotetik“, yani, umumiy qonunlarni tadqiq qiluvchi fanlar boʻlib, tarixiy fanlar „idiografik“, yani xususiylik, ayrimlik haqida hikoya qiluvchi fanlardir. Vindelband qonuniyatni tarixiy bilishning yetakchi tamoyili sifatidagi moxiyatini rad etib, uni „qadriyatlarga olib boruvchi“ rasmiy tartib-qoida sifatida tushunadi. Fanning boʻlinishi toʻgʻrisidagi Vindelband taʼlimoti oʻz davrining falsafiy, sotsiologik va tarixiy asarlarini oʻrganishga oʻzining sezilarli darajada taʼsirini koʻrsatdi.