Warren G. Harding
Warren Gamaliel Harding (1865-yil 2-noyabr — 1923-yil 2-avgust) AQShning 29-prezidenti boʻlib, 1921-yildan 1923-yilgacha vafotigacha xizmat qilgan. Respublikachilar partiyasining aʼzosi, u AQShning eng mashhur amaldagi prezidentlaridan biri edi. Uning o‘limidan so‘ng bir qancha mojarolar fosh bo‘ldi,Nan Britton bilan nikohdan tashqari munosabatlari.
| Warren G. Harding | |
|---|---|
 | |
| Tavalludi |
Uorren Gamaliel Xarding 1865 yil 2 noyabr Blooming Grove, Ogayo, Amerika Qoʻshma Shtatlari |
| Vafoti |
1923 yil 2 avgust (57 yoshda) San-Fransisko, Kaliforniya, Amerika Qoʻshma Shtatlari |
| Fuqaroligi | AQSh |
| Otasi | George Tryon Harding, Sr. |
| Onasi | Phoebe Elizabeth Dickerson |
Karyera
tahrirHarding butun umri davomida Ogayo qishlogʻida yashadi, siyosiy xizmat uni boshqa joyga olib borganidan tashqari. Yoshligida u The Marion Star gazetasini sotib oldi va uni muvaffaqiyatli gazetaga aylantirdi. Harding 1900 yildan 1904 yilgacha Ogayo shtati Senatida xizmat qilgan va ikki yil davomida leytenant gubernator boʻlgan. U 1910 yilda gubernatorlik uchun magʻlub boʻldi, lekin 1914 yilda Qoʻshma Shtatlar Senatiga saylandi, bu shtatda ushbu lavozimga birinchi toʻgʻridan-toʻgʻri saylov. Xarding 1920 yilda Respublikachilar partiyasidan prezidentlikka nomzod boʻlish uchun daʼvogarlik qilgan, ammo qurultoydan oldin uzoq vaqt oʻtmagan deb hisoblangan. Etakchi nomzodlar koʻpchilik ovozni toʻplay olmay, konventsiya boshi berk koʻchaga kirganida, Hardingni qoʻllab-quvvatlash kuchaydi va u oʻninchi saylov byulleteniga nomzod qilib koʻrsatildi. U asosan Marionda qolib, ayvonda yurish qildi va odamlarning uning oldiga kelishiga ruxsat berdi. U Birinchi jahon urushidan oldingi davrdagi normal holatga qaytishni vaʼda qildi va demokrat Jeyms M. Koks ustidan gʻalaba qozonib, prezident etib saylangan birinchi senator boʻldi.Harding oʻz kabinetiga bir qator hurmatli shaxslarni, jumladan Gʻaznachilikda Endryu Mellonni, Savdoda Gerbert Guverni va Davlat Departamentida Charlz Evans Xyuzni tayinladi. 1921-1922 yillardagi Vashington dengiz konferentsiyasi tashqi siyosatning muhim yutugʻi boʻldi, unda dunyoning yirik dengiz kuchlari oʻn yil davom etgan dengiz kuchlarini cheklash dasturi boʻyicha kelishib oldilar. Harding Birinchi jahon urushiga qarshilik qilganliklari uchun hibsga olingan siyosiy mahbuslarni ozod qildi. Harding gʻarbiy gastrol safari chogʻida San-Frantsiskoda yurak xurujidan vafot etdi va uning oʻrniga vitse-prezident Kalvin Kulidj keldi.Hardingning ichki ishlar kotibi Albert B. Fall va uning bosh prokurori Garri Daugherti har biri keyinroq lavozimdagi korruptsiyada ayblangan. Daugherty boʻlmasa-da, Fall sudlangan. Bu va boshqa janjallar Xardingning vafotidan keyingi obroʻsiga katta putur etkazdi.U odatda AQSh tarixidagi eng yomon prezidentlardan biri sifatida qabul qilinadi.
Shaxsiy hayoti
tahrirWarren Harding 1865-yil 2-noyabrda Ogayo shtatining Blooming Grove shahrida tug‘ilgan[1]. Kichkina bolaligida „Vinni“ laqabini olgan u Jorj Tryon Xarding (1843-1928; odatda Tryon nomi bilan tanilgan) va Fib Elizabet (niyasi Dikerson) Harding (1843-1910) oilasida tug‘ilgan sakkiz farzandning eng kattasi edi[1]. Fibi davlat litsenziyasiga ega doya edi. Tryon Gilad tog‘i yaqinida dehqonchilik qilib, maktabda dars bergan. Tryon shogirdlik va bir yillik tibbiyot fakultetida o‘qishi orqali shifokor bo‘ldi va kichik amaliyotni boshladi[2]. Hardingning ota-bobolarining baʼzilari gollandiyalik edi, jumladan, boy Van Kirk oilasi[3]. Xardingning ham Angliya, Uels va Shotlandiyadan ajdodlari bor edi[4].
Manbalar
tahrir- ↑ 1,0 1,1 Russell, Francis (1968). The Shadow of Blooming Grove: Warren G. Harding In His Times. Norwalk, CT: Easton Press. ISBN 0-07-054338-0.
- ↑ Russell, Francis (1968). The Shadow of Blooming Grove: Warren G. Harding In His Times. Norwalk, CT: Easton Press. ISBN 0-07-054338-0.
- ↑ Russell, Thomas (1923). The Illustrious Life and Work of Warren G. Harding, Twenty-ninth President of the United States. the University of Wisconsin-Madison. p. 51.
- ↑ The New England Historical and Genealogical Register, Volumes 76-77. October 1923, p. 244