Vikipediya

Xotin olib yurish

Xotin olib yurish — bu erkak raqobatchilarning har biri ayol jamoadoshini koʻtarib poyga qiladigan musobaqa. Maqsad erkak ayolni eng tez vaqt ichida maxsus toʻsiq yoʻlidan olib oʻtishdir. Sport birinchi marta Finlandiyaning Sonkayarvi shahrida taqdim etilgan.

Tarixi

tahrir

Finlandiyada paydo boʻlgan bu oʻyin Herkko Rosvo-Ronkainen[1] ismli odam bilan bogʻliq. Bu odam 1800-yillarning oxirida oʻrmonda yashagan qaroqchi deb hisoblangan. U oʻzining oʻgʻrilar guruhi bilan qishloq aholisiga zarar yetkazgan. Topilgan maʼlumotlarga koʻra, ushbu sport nima uchun va qanday ixtiro qilinganligi haqida uchta fikr mavjud. Birinchidan, Rosvo-Ronkainen va uning oʻgʻrilari u yashagan hududdagi qishloqlardan oziq-ovqat va ayollarni oʻgʻirlashda ayblangan, soʻngra qochib ketayotganda bu ayollarni orqalarida koʻtargan. Ikkinchi taklifga koʻra, yigitlar qoʻshni qishloqlarga borib, ayollarni, koʻpincha turmush qurgan ayollarni majburan turmushga chiqarish uchun oʻgʻirlab ketishadi . Bu xotinlar ham yigitlarning orqasida koʻtarilgan. Bu „xotin oʻgʻirlash amaliyoti“ deb atalgan. Nihoyat, Rosvo-Ronkainen oʻz oʻgʻrilarini orqalarida katta, ogʻir qoplarni koʻtarib, „tezroq va kuchliroq“ boʻlishga oʻrgatgan, shundan bu sport paydo boʻlgan. Garchi bu sport koʻpincha hazil deb hisoblansa-da, raqobatchilar uni boshqa sport turlari kabi juda jiddiy qabul qilishadi[2].

Xotin koʻtarish musobaqalari Finlandiya va yaqin atrofdagi Shvetsiya, Estoniya va Latviyadan tashqari Avstraliya, Qoʻshma Shtatlar, Gonkong, Hindiston, Germaniya, Buyuk Britaniya va dunyoning boshqa qismlarida boʻlib oʻtgan va sport Guinnesning rekordlar kitobiga kiritilgan[3][4][5].

Qoidalari

tahrir

Xalqaro xotinni olib yurish boʻyicha musobaqa qoidalari qoʻmita tomonidan oʻrnatilgan.Ular quyidagi qoidalar:

  • Rasmiy trekning uzunligi 253,6 metrni tashkil qiladi.
  • Trekda ikkita quruq toʻsiq va taxminan bir metr chuqurlikdagi suv toʻsigʻi mavjud.
  • Koʻtarilishi kerak boʻlgan xotin sizniki yoki qoʻshniniki boʻlishi mumkin yoki siz uni uzoqdan topib olgandirsiz; lekin u 17 yoshdan katta boʻlishi kerak.
  • Koʻtarilishi kerak boʻlgan xotinning eng kam vazni 49 kilogrammdir. Agar uning vazni 49 kg dan kam boʻlsa, unga umumiy yukni 49 kgga yetkazish uchun qoʻshimcha ogʻirlikdagi ryukzak yuklanadi.
  • Barcha ishtirokchilar zavqlanishlari kerak.
  • Ruxsat etilgan yagona jihoz — bu tashuvchi tomonidan taqiladigan kamar va koʻtariladigan dubulgʻa.
  • Musobaqa ishtirokchilari bir vaqtning oʻzida ikkita juftlik poygasini oʻtkazadilar.
  • Har bir ishtirokchi oʻz xavfsizligi haqida qaygʻuradi.
  • Ishtirokchilar musobaqa tashkilotchilari tomonidan berilgan koʻrsatmalarga eʼtibor berishlari kerak.
  • Jahon chempionatida faqat bitta toifa mavjud boʻlib, eng qisqa vaqt ichida kursni tugatgan juftlik gʻolib hisoblanadi.
  • Shuningdek, eng qiziqarli juftlik, eng yaxshi kostyum va eng kuchli tashuvchi maxsus mukofot bilan taqdirlanadi.

Xalqaro qoidalar barcha musobaqalar uchun asos boʻlsa-da, qoidalar va sovrinlar har bir musobaqa uchun farq qiladi.

1992-yildan beri Finlandiyaning Sonkayarvi shahrida har yili xotin olib yurish jahon chempionati oʻtkazib kelinmoqda (u yerda sovrin xotinning pivodagi vazni bilan hisoblanadi)[6][7].

Jahon chempionlari

tahrir
  • 2022 yil — Taisto Miettinen (Finlandiya) va Katja Kovanen (Finlandiya), 67,4 soniya.
  • 2021-yil — Tadbir oʻtkazilmadi[8]
  • 2020-yil — Tadbir oʻtkazilmadi
  • 2019-yil — Vitautas Kirkliauskas (Litva) va Neringa Kirkliauskiene (Litva), 66,7 soniya.
  • 2018-yil — Vitautas Kirkliauskas (Litva) va Neringa Kirkliauskiene (Litva), 65,1 soniya.
  • 2017-yil — Taisto Miettinen (Finlandiya) va Kristiina Xaapanen (Finlandiya), 68,6 soniya.
  • 2016-yil — Dmitry Sagal (Rossiya) va Anastasia Loginova (Rossiya), 62,7 soniya.
  • 2015-yil — Ville Parviainen (Finlandiya) va Sari Viljanen (Finlandiya), 62,7 soniya.
  • 2014-yil — Ville Parviainen (Finlandiya) va Janette Oksman (Finlandiya), 63,7 soniya.
  • 2013-yil — Taisto Miettinen (Finlandiya) va Kristiina Xaapanen (Finlandiya), 65,0 soniya[9].
  • 2012-yil — Taisto Miettinen (Finlandiya) va Kristiina Xaapanen (Finlandiya), 61,2 soniya.
  • 2011-yil — Taisto Miettinen (Finlandiya) va Kristiina Xaapanen (Finlandiya), 60,7 soniya[10].
  • 2010-yil — Taisto Miettinen (Finlandiya) va Kristiina Xaapanen (Finlandiya), 64,9 soniya. 
  • 2009-yil — Taisto Miettinen (Finlandiya) va Kristiina Xaapanen (Finlandiya), 62,0 soniya. 
  • 2008-yil — Alar Voogla (Estoniya) va Kirsti Viltrop (Estoniya), 61,9 soniya[11].
  • 2007-yil — Madis Uusorg (Estoniya) va Inga Klauso (Estoniya), 61,7 soniya[12].
  • 2006-yil — Margo Uusorg (Estoniya) va Sandra Kullas (Estoniya), 56,9 soniya[13].
  • 2005-yil — Margo Uusorg (Estoniya) va Egle Soll (Estoniya), 59,1 soniya[14].
  • 2004-yil — Madis Uusorg (Estoniya) va Inga Klauso (Estoniya), 65,3 soniya[15].
  • 2003-yil — Margo Uusorg (Estoniya) va Egle Soll (Estoniya), 60,7 soniya[16].
  • 2002-yil — Meelis Tammre (Estoniya) va Anne Zillberberg (Estoniya), 63,8 soniya.
  • 2001-yil — Margo Uusorg (Estoniya) va Birgit Ulrich (Estoniya), 55,6 soniya.
  • 2000-yil — Margo Uusorg (Estoniya) va Birgit Ulrich (Estoniya),[17] 55,5 soniya.
  • 1999-yil — Imre Ambos (Estoniya) va Annela Ojaste (Estoniya), 64,5 soniya.
  • 1998-yil — Imre Ambos (Estoniya) va Annela Ojaste (Estoniya), 69,2 soniya[18].
  • 1997-yil — Jouni Jussila (Finlandiya) va Tiina Jussila (Finlandiya), 65,0 soniya[19].

Mamlakatlar

tahrir

Avstraliya

tahrir

2005-yildan beri har yili xotin olib yurish boʻyicha Avstraliya chempionati oʻtkaziladi.

  • 2016 yil — Avstraliya chempionlari: Adrian va Amanda Betts
  • 2013-yil — Janubiy bank, Brisben[20]
  • 2008-yil — Singleton, NSW[21]
  • 2007-yil — Avstraliya chempionlari: Entoni Partridge va Angela Moore[21]

Shimoliy Amerika

tahrir

Shimoliy Amerika xotin olib yurish boʻyicha chempionat 1999-yildan beri har yili oktyabr oyida Kolumb kuni, dam olish kunlari Nyuri, Meyn shtatidagi Sunday River changʻi kurortida oʻtkaziladi.

  • 2021-yil — Olivia va Jerome Roehm(Delaware)
  • 2020-yil — Olivia va Jerome Roehm(Delaware)
  • 2019-yil — Olivia va Jerome Roehm(Delaware)
  • 2018-yil — Jesse Wall va Christine Arsenault (Maine)
  • 2017-yil — Jake va Kirsten Barney (Virginia)
  • 2016-yil — Elliot va Giana Storey (Maine)

Birlashgan Qirollik

tahrir

Birlashgan Qirollik Xotinlarni olib yurish poygasi 2008-yilda tashkil etilgan[22].

  • 2008-yil — Joel Hicks Wendy Cookni olib yurgan
  • 2009-yil — Matt EvansJatinder Gillni olib yurgan (sovrin ularning pivodagi umumiy vazni edi — 120 kg)
  • 2010-yil —John Lund Rosa Fenwickni olib yurgan
  • 2011-yil — Sam Trowbridge Nathalieni olib ketmoqda
  • 2012-yil — Tom Wilmot Kirsty Wilmotni olib yurgan
  • 2013-yil — Mike Witko Lindsey Finnni koʻtarib (Mike Finlandiyada boʻlib oʻtgan jahon chempionatida Hattie Archerni koʻtarib 3-oʻrinni egalladi)
  • 2014-yil — Rich Blake Smith Annani olib yurgan
  • 2015-yil — Jonathan Schwochert Charlotte Xiongni koʻtarib yurgan
  • 2016-yil — Jonathan Schwochert Charlotte Xiongni olib yurgan
  • 2017-yil — Jek MakKendrik Kirsti Jonsni olib yurgan
  • 2018-yil — Chris Hepworth Tanisha Princeni olib yurgan [23]
  • 2019-yil — Chris Hepworth Tanisha Princeni olib kelgan

Osiyo

tahrir

2011-yil 1-yanvarda Hindistonning Kerala shtati, Tiruvanantapuram shahrida, Hindistonning Ecorun, atrof-muhitni muhofaza qilish boʻyicha xabardorligini oshirish jamiyati „Xotinlarni olib yurish poygasini“ tashkil etdi. Tadbir „Bhaaryaasametham“ deb nomlanadi, bu mahalliy tildan malayalam tilidan taxminan „xotiningiz bilan“ deb tarjima qilinadi. Jamiyat Hindistonda har yili bunday tadbirlarni koʻproq oʻtkazishni rejalashtirmoqda. Osiyoda koʻtarib yuradigan xotin ham matukinina deb ataladi.

Manbalar

tahrir
  1. ↑ Wife-carrying is a thing in Finland, SCMP, 8 July 2018
  2. ↑ English. „Wife Carrying Is the Latest Strength Sport for Couples“. BarBend (2016-yil 16-noyabr). Qaraldi: 2017-yil 31-may.
  3. ↑ „The Strange Sport of Wife Carrying | bettor.com“. 2011-yil 19-fevralda asl nusxadan arxivlangan.
  4. ↑ Thomas. „Wife Carrying World Championship“. Funny Jokes. 2019-yil 21-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 10-sentyabr.
  5. ↑ „Maine couple wins North American Wife Carrying Championship at Sunday River Ski Resort“. 2011-yil 1-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 10-sentyabr.
  6. ↑ Jurvetson, Steve (2004-09-29), World "Wife Carry" Championships, qaraldi: 2021-03-17
  7. ↑ Herring. „Plantation couple win beer, silver medal at Wife Carrying World Championships“. sun-sentinel.com. Qaraldi: 2021-yil 17-mart.
  8. ↑ „Eukonkannon ohjelma“ (2021-yil 25-may). 2023-yil 15-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 10-sentyabr.
  9. ↑ The Daily Telegraph, 10 July 2013, Finland hosts annual wife-carrying world championships, retrieved 10 July 2013.
  10. ↑ „Wife-carrying team defends title“. Melbourne: The Age (2011-yil 3-iyul). Qaraldi: 2011-yil 3-iyul.
  11. ↑ „Wives in Finland worth their weight in beer“. Canada.com (2008-yil 6-iyul). 2012-yil 8-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 5-iyul.
  12. ↑ „Estonia dominates wife-carrying championships“. triplem.com.au (2007-yil 9-iyul). 2016-yil 11-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 18-yanvar.
  13. ↑ „Estonians reign at wife-carrying championships“. ABC News Online. Reuters (2006-yil 2-iyul). 2007-yil 7-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 11-iyul.
  14. ↑ „Estonians snatch world wife-carrying title again“. ABC News Online. Reuters (2005-yil 3-iyul). Qaraldi: 2010-yil 11-iyul.
  15. ↑ „Estonian carries 'wife' to glory“. BBC News (2004-yil 4-iyul). Qaraldi: 2010-yil 11-iyul.
  16. ↑ „Estonians romp home in wife-carrying contest“. Cape Times (2003-yil 7-iyul). Qaraldi: 2010-yil 11-iyul.
  17. ↑ „Estonia's clean sweep at wife-carrying“. BBC News (2000-yil 2-iyul). Qaraldi: 2010-yil 11-iyul.
  18. ↑ Huuhtanen, Matti. „Estonians take double victory in international wife carrying contest“. Highbeam.com. Associated Press (1998-yil 4-iyul). 2012-yil 4-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 11-iyul.
  19. ↑ „Finn carries the day – and his wife – in unique race“. Philadelphia Inquirer (1997-yil 6-iyul). Qaraldi: 2010-yil 11-iyul.
  20. ↑ „Estonia dominates wife-carrying championships“. triplem.com.au (2007-yil 9-iyul). 2016-yil 11-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 18-yanvar.
  21. ↑ 21,0 21,1 „Wife carrying makes its mark in Australia“. news.com.au. News Limited (2008-yil 11-aprel). 2011-yil 19-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 18-yanvar.
  22. ↑ „The UK Wife Carrying Race“. trionium.com.
  23. ↑ „UK wife-carrying contest takes place in Dorking“. BBC (2018-yil 8-aprel). 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Xotin_olib_yurish&oldid=4439816" dan olindi