Yagya Sherfedinov

Yagya Sherfedinovich Sherfedinov (1894.18.3, Feodosiya 1975.29.1, Toshkent) – qrim-tatar kompozitori. Qrim ASSR (1941)da va Oʻzbekiston (1971)da xizmat koʻrsatgan sanʼat arbobi.

Yagya Sherfedinov
Tavalludi	1894
Vafoti	29-yanvar 1975
Fuqaroligi	Rossiya Imperiyasi va SSSR

Biografiya

1894-yilda Feodosiyada tugʻilgan u bolaligidanoq skripka chalishni oʻrgangan. Simferopol tatar muallimlar maktabini tamomlagach, qishloqda dars bergan. 1921-yilda u mashhur musiqachi A. Spendiarov bilan uchrashadu. 1927-yilda Moskva konservatoriyasining ilmiy kompozitsiya boʻlimiga oʻqishga kirdi va 1931-yilda uni muvaffaqiyatli tugatdi.

Yagya darhol uyiga qaytadi va Qrim radioqoʻmitasida musiqa muharriri boʻlib ishlaydi. 1937—1938-yillarda Simferopoldagi Qrim-tatar davlat drama teatri badiiy rahbarining oʻrinbosari boʻlib ishlagan. Bu davrda Sherfedinov Yusuf Bolatning „Ishlagan tishlar“, „Alim“ spektakllariga, „Arzilik qiz“ musiqiy komediyasiga (Ilyos Baxshish bilan birgalikda) musiqa yozgan. U „Yuzyuk oʻyin“ xor syuitasini („Uzukli raqs uchun qoʻshiq“) hamda simfonik orkestr uchun „Qrim syuitasi“ni yozgan. Sherfedinov turli janrdagi asarlar, shu jumladan „Yangiyer“ kantatasi, simfonik orkestr uchun syuitalar, bir nechta musiqiy komediyalar yozgan . ular orasida eng mashhuri „Qayerdasan, sevgilim“ edi.

1941-yildan Oʻzbekistonda. Muqimiy teatri (1941 – 43)da, Andijon teatri (1944—1947)da musiqa rahbari. Andijon bolalar musiqa maktabi (1947—1952), Toshkent oʻquvchilar saroyi (1952—1955)da musiqa oʻqituvchisi boʻlib ishlagan.

Ammo Yagya Sherfedinov ijodiy faoliyatida asosiy oʻrinni xalq qoʻshiqlari toʻplami egalladi. Uning birinchi kichik toʻplami 1925-yilda Qrimda nashr etilgan, keyin 100 dan ortiq qoʻshiqlarni oʻz ichiga olgan boshqa toʻplam nashr etilgan va 1935-yilda uchinchi toʻplami kitob holida chiqarildi. Muallif qrim-tatar qoʻshiqlari jamlangan toʻplamini ancha keyinroq, 1978-yilda Toshkentda "Xaytarma kuylaydi " („ Haytarma sadolari“) nomi bilan nashr etdi. Kitobda 350 dan ortiq xalq qoʻshiqlari, raqs kuylari va musiqiy afsonalar bor.

Yagya Sherfedinov 1975-yil 29-yanvarda Toshkentda olamdan oʻtgan.

Shaxsiy hayoti

1939 yildan beri u oilasi bilan Simferopolda koʻchadagi Mutaxassislar uyida yashadi. Jukovskiy, 20. Xotini Safiye Qrimtaeva (1910-yil, Simferopol – 1974-yi, Toshkent), raqqosa, ona tomondan Murza Shirinskiylar oilasidan chiqqan, 1937—1938-yillarda Qrim-tatar opera va balet teatrida ishlagan. Oʻgʻli – Zalferrat Sherfedinov 1930-yilda Moskvada tugʻilgan.

Mukofotlari

1940-yilds Qrim Avtonom Sovet Sotsialistik Respublikasida xizmat koʻrsatgan artist. 1971-yilda Oʻzbekiston SSRda xizmat koʻrsatgan artist.

Manbalar

• ShYeRFYeDINOV Yagya Sherfedinovich