Yugoslaviya antifashist ayollar fronti

Yugoslaviya antifashist ayollar fronti (Antifašistička fronta žena , Antifashistichki front jena, qisqartma AFŽ/AFJ ; Protifašistično fronta žensk ; Антифашистички фронт на жените), II. Ikkinchi jahon urushi davrida fashistlar bosib olgan Yugoslaviyadagi ishg'olga qarshilik ko'rsatgan ko'p millatli kommunistik partizan tashkilotini yaratish va tashkil etishda ishtirok etgan feministik va antifashistik ommaviy tashkilot. Shuningdek, u Yugoslaviyada tuzilgan boshqa ayollar fronti tashkilotlari va mintaqadagi hozirgi kungacha saqlanib qolgan ba'zi feministik tashkilotlarning salafidir. U 1942-yil 6-dekabrda Bosanski Petrovac shahrida bo'lib o'tgan ayollarning 1-milliy konferentsiyasida tashkil etilgan^[1].

Tashkil etish va nomlash

Dastlabki bosqichlarda tashkilot nomi "Antifaşist ayollar tashkiloti" (AKO) edi. Turli hududlarda turli nomlar ostida tashkil etilgan shunga o'xshash tashkilotlar mavjud edi. Xorvatiyada u Xorvatiya antifashist ayollar fronti^[2] deb ataldi, Sloveniyada esa Sloveniya antifashist ayollar ittifoqi, antifashist ayollar fronti kabi turli nomlarga ega edi. Italiyaga qarshi ayollar ligasi deb nomlangan tashkilot ham bor edi. Makedoniyada u Makedoniyalik antifashist ayollar fronti (Antifashisticki front na ženite na Makedonianiya) deb nomlangan. Serbiyada u Serbiya antifashist ayollar fronti sifatida tanilgan^[3].

Ikkinchi jahon urushidan oldin Yevropadagi koʻplab ayollar tashkilotlari totalitar tuzumlarga qarshi kurashgan va tinchlik tarafdori boʻlgan. Urush boshlanishi bilan ushbu uyushmalarning ko'pchiligi antifashistik kurashda faol qatnashdilar. 1941-yilda turli nomlar ostida va turli mintaqalarda tashkil etilgan ayollar tashkilotlari va uyushmalari 1942-yil 6-dekabrda boʻlib oʻtgan birinchi Milliy ayollar konferensiyasida birlashdilar. Konferentsiyada Makedoniyadan tashqari barcha bosib olingan hududlardan 166 delegat ishtirok etdi. Makedoniya delegatlari transport muammosi va xavfsizlik muammolari tufayli yig'ilishga qatnasha olmadi. Konferentsiya natijasida; Qardoshlik va birlik tamoyili doirasida ayollarni qarshilik boʻlinmalariga yordam berish, qurolli harakatlar va sabotajlarda qatnashish, qarshilik hukumatiga yordam berish uchun safarbar qilish maqsadida Antifashist ayollar frontini tuzishga qaror qilindi.

Yugoslaviya antifashist ayollar fronti bo'lgan ayollar uyushmalari keyinchalik Yugoslaviya Sotsialistik Federativ Respublikasini tashkil etadigan mintaqaviy tashkilotlarga bo'lindi.

Urushdan keyingi

Urushdan keyin ayollar erkaklar bilan teng huquqqa ega boʻlishda unchalik muammoga duch kelmadilar. Chunki ular milliy-ozodlik harakatida faol qatnashgani uchun allaqachon ma’lum huquqlarga erishgan edilar. Qarshilik hukumati tomonidan qabul qilingan Focha kelishuvlariga muvofiq, barcha erkaklar va ayollar qishloq ma'muriyatida ishtirok etishlari va mening boshqaruvchi saylovimda ovoz berishlari mumkin edi^[4]. Urush paytida feministik va antifashist ayollar tashkilotlari tomonidan qo'lga kiritilgan qirqishlar urushdan keyin ham konstitutsiyaviy kafolatlanadi. AFŽ urush natijasida yuzaga kelgan salbiy holatlar va vayronagarchiliklarni bartaraf etish maqsadida madaniy va ijtimoiy sohalardagi faoliyatini davom ettirdi. Ayniqsa, qizlarni tarbiyalash, ayollarga nisbatan salbiy kamsitishlarga barham berishda birinchi oʻringa chiqdi.

Manbalar

↑ P. Ramet, Sabrina. (1999). Gender Politics in the Western Balkans: Women, Society and Politics in Yugoslavia and the Yugoslav Successor States. Penn State University Press. pp. 75-76. ISBN 978-0-271-01802-7. Google Book Search. Retrieved on July 14, 2009.
↑ Žena u borbi: glasilo Antifašističke fronte žena Hrvatske
↑ Hrvatska riječ : glasilo Narodne fronte Vojvodine (COBISS.SR)
↑ Women and Yugoslav Partisans. Cambridge University Press. ISBN 9781316118627.

[1] P. Ramet, Sabrina. (1999). Gender Politics in the Western Balkans: Women, Society and Politics in Yugoslavia and the Yugoslav Successor States. Penn State University Press. pp. 75-76. ISBN 978-0-271-01802-7. Google Book Search. Retrieved on July 14, 2009.

[2] Žena u borbi: glasilo Antifašističke fronte žena Hrvatske

[3] Hrvatska riječ : glasilo Narodne fronte Vojvodine (COBISS.SR)

[4] Women and Yugoslav Partisans. Cambridge University Press. ISBN 9781316118627.

[1]

[2]

[3]

[4]