Vikipediya

Yurak saratoni

Yurak saratoni – yurakning birlamchi oʻsmalar va metastaz yetkazadigan ikkinchi darajali oʻsmalarga boʻlinadigan juda kam uchraydigan saraton turi.

Turlari

tahrir

Asosiy

tahrir

Koʻpgina yurak oʻsmalari miksomasi, fibromasi, rabdomyomasi va hamartomasi bilan boshlanadi, xavfli sarkomalar (masalan, angiosarkoma yoki yurak sarkomasi) paydo boʻlishi maʼlum. Gonkongda oʻtkazilgan 12487 ta oʻlim tekshiruvlarida yurakdagi 7 ta oʻsima aniqlangan.[1] "Mayo klinikasida har yili oʻrtacha bitta yurak saratoni holati aniqlanadi.[1] Vena Tibbiyot Universitetining Vena Tibbiyot Universiteti kasalxonasida oʻtkazilgan tadqiqotda 15 yil ichida 113 ta birinchi darajali yurak o‘simtasi aniqlandi, ulardan 11 tasi xavfli holat hisoblanadi. Oxirgi guruhdagi bemorlarning oʻrtacha omon qolishi 6, 2 ± 9, 8 oyni tashkil etgan.[2]

Yurakning asosiy xavfli oʻsmalari (PMCT) kam uchraydi. PMCTlar haqida eng soʻnggi nashr etilgan tadqiqotda Qoʻshma Shtatlarda 2000-2001 yillarda tashxis qoʻyilgan PMCT bilan ogʻrigan 497 bemorni oʻrganish uchun Surveillance, Epidemiology and End-Results (SEER) Cancer Registrydan foydalanilgan. Kasalliklarning aksariyati angiosarkomalar (27, 3%) boʻlib, ularning koʻrsatkichlari 1 000 000 kishi yiliga 0, 107 ni tashkil qiladi va Hodgkin boʻlmagan limfomalar [NHL] (26, 9%), koʻrsatkichlari 1 000 000 kishi yiliga 0, 108 ni tashkil qiladi. Tadqiqot paytida NHL koʻpayish tezligi sezilarli darajada oshdi, lekin yurak angiosarkomalarining koʻpayishi oshmadi. NHL kasalligining umumiy omon qolish darajasi angiosarkomalarga qaraganda sezilarli darajada yaxshiroq ekanligi aniqlandi.[3]

1973-yildan 2011-yilgacha Surveillance, Epidemiology and End-Results (SEER) Cancer Registry yordamida oʻtkazilgan boshqa bir tadqiqotda PMCTning 551 ta holati aniqlangan, bu million kishiga 34 ta holatni tashkil qiladi. Tadqiqotga koʻra, soʻnggi toʻrt oʻn yil ichida bu holat ikki barobar koʻpaygan. Bu bilan bogʻliq oʻlim koʻrsatkichlari juda yuqori boʻlib, bir yildan soʻng atigi 46% bemor tirik qolgan. Sarkomlar va mezoteliomalar eng yomon, limfomalar esa eng yaxshi yashash imkoniyatiga ega edi. Yurakdan tashqari oʻ simliklar bilan taqqoslaganda, PMCTlarda omon qolish darajasi yomonroq boʻlgan.[4]

Ikkinchidan

tahrir

Ikkinchi yoki metastatik yurak oʻsmalari birlamchi yurak oʻsmalariga qaraganda ancha keng tarqalgan boʻlib, hatto 100 baravar koʻproq uchraydi.[5] Nazariy jihatdan har qanday oʻsmani yurakda koʻpayishi mumkin, faqatgina markaziy asab tizimidagi oʻsmani alohida qilish mumkin.[6] Yomon xarakterli melanomalar koʻpincha yurakda yalligʻlanish paydo boʻladi va yurak yalligʻlanishining eng yuqori darajasiga ega oʻsmani ifodalaydi (kasallarning yarmidan koʻpi).[7]

Koʻrsatkichlar va alomatlar

tahrir

Yuragida oʻsmasi boʻlgan bemorlarda odatda dispnea (yotganda nafas olish qiyinligi), torakoabdominal ogʻriq (yurak atrofidagi ogʻriq), charchash, gemoptizm, koʻngil aynishi va koʻkarish, vazn yoʻqotish va tungi terlash kabi noxush belgilar boʻladi. Ushbu alomatlar boshqa yurak kasalliklari alomatlarini taqlid qiladi, bu esa tashxisni qiyinlashtirishi mumkin.

Diagnoz

tahrir

Koʻp hollarda, tashxis klinik tarixga, ekokardiografiyaga, KT yoki MRT skanerlariga asoslanadi.[8] Yurak oʻsmasi koʻpincha bemor insult yoki oʻsimlik toʻqimasidan kelib chiqqan emboliyaga chalinganidan soʻng aniqlanadi.[9]

Muolaja

tahrir

Birlamchi oʻsmalar

tahrir

Xavfsiz oʻsmalar

tahrir

Agar oʻsmani butunlay olib tashlash mumkin boʻlsa, ularning aksariyati tuzalib ketishi mumkin. Oʻsma juda katta boʻlsa yoki oʻsmalar soni koʻp boʻlsa, uning yurak devorlari ichida boʻlmagan qismini olib tashlash simptomlarni yaxshilashi yoki yoʻq qilishi mumkin. Baʼzi turlari, agar ular qoʻshimcha simptomlarni keltirib chiqarmasa, jarrohlik oʻrniga yillik exokardiogramma bilan kuzatilishi mumkin.

Yomon sifatli oʻsmalar

tahrir

Ular tez oʻsib, yurakning muhim tuzilmalariga kirib borganligi sababli, ularni davolash juda qiyin boʻlishi mumkin. Afsuski, jarrohlik yoʻli bilan olib tashlash imkoni boʻlmaguncha ularning aksariyati topilmaydi. Kimyoterapiya va nur terapiyasi baʼzan oʻsmaning oʻsishini sekinlashtirish va alomatlarni yaxshilash uchun ishlatiladi (palliativ yordam), lekin koʻpincha ular birlamchi yurak saratoni uchun samarasiz.

Ikkilamchi oʻsmalar

tahrir

Aksariyat hollarda, yurak metastazlari bilan ogʻrigan bemorlarda oʻsma kasalligi rivojlangan boʻlib, yurak umumiy oʻsma tarqalishida ishtirok etadigan koʻplab joylardan biri hisoblanadi. Kasallikning ushbu bosqichida bemorlar, ehtimol, keng koʻlamli kimyoterapiya, nur terapiyasi yoki jarrohlik muolajalaridan oʻtgan boʻlishlari mumkin. Yurak bilan davolash odatda palliativ choralar bilan cheklanadi.[6]

Eslatmali holatlar

tahrir
  • Genrix VIII ning birinchi xotini Aragonlik Ketrinning oʻlimi yurak saratonidan kelib chiqqan.
  • Erik Karr, amerikalik musiqachi, Kiss rok guruhining barabanchisi, yurak saratonidan vafot etgan[10]
  • Aleksandr Belov, sovet basketbolchisi [11] [Mimi Lerner], polyak-amerikalik mezzo-soprano, yurak shishidan vafot etdi.[12]
  • Ondrej Buchtela, chexiyalik professional xokkey himoyachisi, yurak mushaklari sarkomasi. [13]
  • Virgil Abloh, Lui Vuittonning badiiy direktori va [[Off-White (kompaniya) |Off White] moda yorligʻi asoschisi cardiac angiosarcomadan vafot etdi.[14]
  • Tailandlik aktyor Akkaphan Namartga 2022-yilda kasallik tashxisi qoʻyilgan va ikki yildan keyin u vafot etgan [15].

Yana qarang

tahrir

Manbalar

tahrir
  1. ↑ 1,0 1,1 Moynihan, Timothy J. „Heart cancer: Is there such a thing?“. MayoClinic.com (2015-yil 25-mart). Qaraldi: 2015-yil 1-iyun.
  2. ↑ "Primary cardiac tumors on the verge of oblivion: a European experience over 15 years". Journal of Cardiothoracic Surgery 10: 56. April 2015. doi:10.1186/s13019-015-0255-4. PMID 25928192. PMC 4423145. //www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=4423145. 
  3. ↑ "Characteristics, survival and incidence rates and trends of primary cardiac malignancies in the United States". Cardiovascular Pathology 33: 27–31. December 2017. doi:10.1016/j.carpath.2017.12.001. PMID 29414429. 
  4. ↑ "Characteristics and Survival of Malignant Cardiac Tumors: A 40-Year Analysis of >500 Patients". Circulation 132 (25): 2395–402. December 2015. doi:10.1161/CIRCULATIONAHA.115.016418. PMID 26467256. 
  5. ↑ Burke A, Virmani R. Tumors of the Cardiovascular System, Atlas of Tumour Pathology, 3rd Series, Fascicle 16. Washington, DC: Armed Forces Institute of Pathology 1996
  6. ↑ 6,0 6,1 Reynen, K. (2004-03-01). "Metastases to the heart" (en). Annals of Oncology 15 (3): 375–381. doi:10.1093/annonc/mdh086. ISSN 0923-7534. PMID 14998838. 
  7. ↑ Glancy, D.Luke; Roberts, William C. (1968-04-01). "The heart in malignant melanoma: A study of 70 autopsy cases" (en). The American Journal of Cardiology 21 (4): 555–571. doi:10.1016/0002-9149(68)90289-0. ISSN 0002-9149. PMID 5650736. 
  8. ↑ Kumar, Manish; Tigadi, Supriya; Azrin, Michael A.; Kim, Agnes S. (2019-05-21). "Multimodality Imaging of a Right Atrial Cardiac Mass". Cureus 11 (5): e4705. doi:10.7759/cureus.4705. ISSN 2168-8184. PMID 31355065. PMC 6649882. //www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=6649882. 
  9. ↑ "Cardiac tumors--diagnosis and surgical treatment". Deutsches Ärzteblatt International 111 (12): 205–11. March 2014. doi:10.3238/arztebl.2014.0205. PMID 24717305. PMC 3983698. //www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=3983698. 
  10. ↑ Wilkening, Matthew „The Day Kiss Drummer Eric Carr Died“ (en). Ultimate Classic Rock (2015-yil 24-noyabr). Qaraldi: 2020-yil 13-iyun.
  11. ↑ „The Free Lance-Star – Google News Archive Search“. news.google.com. Qaraldi: 2020-yil 13-iyun.
  12. ↑ Heydarpour, Roja. „Mimi Lerner, 61, Opera Singer With an Unconventional Career, Dies“ (en-US). The New York Times (2007-yil 14-aprel). Qaraldi: 2021-yil 24-noyabr.
  13. ↑ „Zemřel Ondřej Buchtela“ [Ondřej Buchtela died]. hokejbenatky.cz (2020-yil 24-iyul). Qaraldi: 2021-yil 24-noyabr.
  14. ↑ „Virgil Abloh, fashion designer behind Off-White and Louis Vuitton, dies of cancer at 41“. CBC (2021-yil 28-noyabr). Qaraldi: 2021-yil 29-noyabr.
  15. ↑ „Thousands of fans mourn the death of Channel 7 star Akkaphan“. Nation. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Yurak_saratoni&oldid=5268912" dan olindi