Zeki Rıza Sporel

Zeki Rıza Sporel
Shaxsiy maʼlumot
Tavallud sanasi	28-fevral 1898-yil
Tavallud joyi	Istanbul, Usmoniy Imperiyasi
Vafot sanasi	3-noyabr 1969-yil ; (71 yoshda)
Vafot joyi	Turkiya
Ampluasi	Hujumchi
Yoshligida aʼzo boʻlgan klublar
1912—1915	Fenerbahçe
Professional faoliyati*
Yillar	Jamoa
1915—1934	Fenerbahçe
Milliy terma jamoa
1923—1934	Turkiya
	*Professional klublardagi gollari (ichki chempionat)

Zeki Riza Sporel (1898-yil 28-fevral — 1969-yil 3-noyabr)^[1] — turk futbolchisi . U oʻz faoliyatini Fenerbahche va Turkiya milliy futbol jamoasida hujumchi sifatida oʻtkazgan. Faoliyati Fenerbahche yoshlar jamoalarida boshlanib, kattalar jamoasiga koʻtarilgunga qadar davom etgan. Zeki butun faoliyatini klubda oʻtkazgan va koʻplab rekordlarni qayd etgan. U Turkiya terma jamoasi safida gol urgan birinchi futbolchiga aylangan. U koʻpincha turk futboli tarixidagi eng yaxshi hujumchilardan biri sifatida tilga olinadi. 1946-yilda Demokratlar partiyasiga aʼzo boʻlgach, siyosatda ham faol boʻlgan^[2].

Zeki Riza Hasan Komil Sporelning ukasi edi, u ham Fenerbahche SK jamoasida oʻynagan va klub prezident boʻlib ishlagan^[3].

Klubdagi faoliyati

1898-yilda Istanbulda tugʻilgan Zekining faoliyati Fenerbahche yoshlar tizimida boshlangan va u yerda uch yil oʻtkazgan. U 1915—1916-yilgi mavsumda oʻn sakkiz yoshida kattalar tarkibiga koʻtarilgan. Uning chap oyogʻi ajoyib oʻynardi, shu sababdan oʻng oyogʻi va boshini deyarli ishlatmagan. Zeki Fenerbahcheda koʻplab gol urish boʻyicha rekordlarni oʻrnatgan, shu jumladan bitta oʻyinda eng koʻp gol va eng tez gol rekordlari ham Zekiga tegishlidur. 1931-yil 13-fevralda Fenerbahche Üsküdar Anadolu ustidan 16-0 hisobida gʻalaba qozongan oʻyinda Zeki rekord sakkizta gol muallifiga aylangan^[4]. Uning samarali gol urish qobiliyati uni bilan Üstad (Usta) deb nomlanishiga olib kelgan. Uning butun faoliyati Fenerbahcheda oʻtgan va oʻn sakkiz yillik faoliyatdan soʻng 1934-yilda nafaqaga chiqgan. Zekining Galatasaraydagi natijasi 352 oʻyinda 470 gol boʻlib bu mutloq rekord hisoblanadi^[5]. Agar terma jamoadagi va boshqa klublardagi gollari qoʻshib hisoblansa, gollarning umumiy soni 800 dan oshgan^[6].

Xalqaro faoliyati

Turkiyaning birinchi milliy futbol jamoasi aʼzosi Zeki, mamlakatning ilk xalqaro oʻyinida Ruminiyaga qarshi maydonga tushgan va gol urgan. U ikkinchi boʻlimda ikkinchi gol bilan oʻyinni yakunlagan^[7]. Oʻn oltita oʻyinda gʻalaba qozongan Zeki jamoani oʻn marta sardor sifatida maydonga olib tushgan va 15 ta gol urgan^[8]. 1924-yilgi Yozgi Olimpiya oʻyinlari va 1928-yilgi Yozgi Olimpiya oʻyinlarida ham Turkiya terma jamoasi safida oʻynagan^[9].

Faoliyat statistikasi

Xalqaro maydondagi gollar

#	Sana	Joy	Raqib	Hisob	Natija	Musobaqa
1.	26.10.1923	Taksim Stadium, Istanbul, Turkiya	Ruminiya	2-2	Durang	Oʻrtoqlik
2.	26.10.1923	Taksim Stadium, Istanbul, Turkiya	Ruminiya	2-2	Durang	Oʻrtoqlik
3.	17.06.1924	Töölön Pallokenttä, Helsinki, Finlandiya	Finlandiya	2-4	Gʻalaba	Oʻrtoqlik
4.	17.06.1924	Töölön Pallokenttä, Helsinki, Finlandiya	Finlandiya	2-4	Gʻalaba	Oʻrtoqlik
5.	17.06.1924	Töölön Pallokenttä, Helsinki, Finlandiya	Finlandiya	2-4	Gʻalaba	Oʻrtoqlik
6.	17.06.1924	Töölön Pallokenttä, Helsinki,Finlandiya	Finlandiya	2-4	Gʻalaba	Oʻrtoqlik
7.	19.06.1924	Reval Stadium (Kalevi aed), Tallinn, Estoniya	Estoniya	1-4	Gʻalaba	Oʻrtoqlik
8.	19.06.1924	Reval Stadium (Kalevi aed), Tallinn, Estoniya	Estoniya	1-4	Gʻalaba	Oʻrtoqlik
9.	22.06.1924	LSB Stadions, Riga, Latviya	Latviya	1-3	Gʻalaba	Oʻrtoqlik
10.	22.06.1924	LSB Stadions, Riga, Latviya	Latviya	1-3	Gʻalaba	Oʻrtoqlik
11.	22.06.1924	LSB Stadions, Riga, Latviya	Latviya	1-3	Gʻalaba	Oʻrtoqlik
12.	1.05.1925	Stadionul Romcomit, Bucharest, Ruminiya	Ruminiya	1-2	Gʻalaba	Oʻrtoqlik
13.	2.10.1925	Taksim Stadium, Istanbul, Turkiya	Polsha	1-2	Magʻlubiyat	Oʻrtoqlik
14.	14.10.1927	Taksim Stadium, Istanbul, Turkiya	Bolgariya	3-1	Gʻalaba	Oʻrtoqlik
15.	14.10.1927	Taksim Stadium, Istanbul, Turkiya	Bolgariya	3-1	Gʻalaba	Oʻrtoqlik