Vikipediya

Abdulmuttalib ibn Hoshim

Shayba ibn Hoshim yoki Abdulmuttalib nomi bilan mashhur (arabcha: عبد المطّلب) — islom paygʻambari Muhammadning bobosi.

Abdulmuttalib ibn Hoshim
Tavalludi
Shayba ibn Hoshim

497
Makka
Vafoti 578 yoki 579
(80-lar)
Makka
Fuqaroligi Arab
Kasbi Savdogar
Faoliyat yillari 570-579
Otasi Hoshim ibn Abdulmonaf
Onasi Salma binti Amr

Olti yoshida onasi vafot etgan Muhammadni sakkiz yoshga toʻlgunga qadar parvarishladi va vafotidan oldin omonatni oʻgʻli Abu Tolibga topshirdi. Abdulmuttalibning boshqa ismlaridan biri Amirdir. Laqabi esa, Shaybat al-Hamd edi.

Hayoti

tahrir

Yasrib (Madina)da tugʻilgan. Abdulmuttalibning tavallud sanasi haqida manbalarda ma’lumot yoʻq. Uning otasi Hoshim ibn Abdulmonaf, onasi esa Madinalik Nejjarogullar guruhidan Salma bint Amrdir. Hoshim ibn Abdulmonaf savdo-sotiq bilan shugʻullangan. Abdulmuttalib tugʻilganda sochlari[1][2][3] yoki peshonasidagi oppoqligi uchun Shayba yoki Shaybat al-Hamd deb atalgan.[4] Baʼzi rivoyatlarga koʻra, saxovatliligi uchun unga “Shaybatu’l-Hamd” laqabi berilgan.[5]

Otasi Gʻazoda vafot etganligi sababli, sakkiz yoshga toʻlgunga qadar Madinada onasi bilan qoldi. Keyinroq amakisi Muttalib jiyanini Makkaga olib ketdi. Shaharga kirib ketayotib, Muttalib tashlab ketgan bolani koʻrgan Makka ahli uni oʻz quli, deb oʻylab, “Abdulmuttalib” deb ataydilar va Shayba oʻsha kundan keyin Abdulmuttalib deb atala boshlandi. Yana bir rivoyatga koʻra, Muttalibdan bolaning kimligini soʻrashganda, u oʻsha payt unchalik yaxshi kiyinmagan Shaybani oʻz quli deb tanishtirgan.[6]

Abdulmuttalib butlarga sigʻinishni tashlab, Allohning borligiga va oxiratning jazo va mukofot maskani ekanligiga ishongan va vaqti-vaqti bilan Hiro gʻoriga chekinib, ibodat bilan shugʻullangan.

Qur'onning „Fil “ surasida zikr qilingan Fil voqeasida u Kaʼbani vayron qilish uchun kelgan Habash podshosi Abraha bilan muzokara olib borgan va Kaʼba egasi uni albatta himoya qilishini eslatgan. Abdulmuttalib Makka rahbari sifatida koʻrildi.

 
Jannatul Mualla

Muhammad paygʻambarning bobosi Abdulmuttalib oʻgʻli Abdulloh va uning rafiqasi Amin vafotidan keyin Muhammadga gʻamxoʻrlik qildi. Taxminan ikki yil gʻamxoʻrlik qilib, oʻgʻli Abu Tolibga vasiyat qildi. Abdulmuttalib otasidan meros boʻlgan rahnamolik ruhi bilan Qurayshning yetakchisi edi.[7] U ham Quraysh qozilaridan, Makka elchilaridan va Hoshimiylar vakili edi.[8][9] Manbalarda keltirilishicha, Abdulmuttalib Makkadan chiqib ketayotib, Jurhum qabilasi tomonidan yopilgan Zamzam qudugʻining oʻrnini Makka rahbari boʻlgan vaqtida koʻrgan tushi bilan topgan.

Mish-mishlarga koʻra, Abdulmuttalib 578 yoki 579-yillarda Makkada, keng tarqalgan mish-mishlarga koʻra, 82 yoshida vafot etgan va Jannatul- muallodagi ulugʻ bobosi Qusayy qabri yoniga dafn etilgan.[10] Uning vafoti munosabati bilan Makka ahli motam tutdi, doʻkonlar kunlab yopildi, u haqida elegiya (marsiya)lar aytildi. Islom ulamolari johiliyat davrida yashagan Abdulmuttalibning tavhidga ishongan va oxiratda najot topishiga umid qilgan shaxs boʻlganini qayd etadilar.[11]

Turmush oʻrtoqlar va bolalar

tahrir
  1. Safiyya binti Jundab
    1. Xoris ibn Abdulmuttalib
  2. Fotima binti Amr
    1. Zubayr ibn Abdulmuttalib
    2. Abu Tolib ibn Abdulmuttalib
    3. Abdulloh ibn Abdulmuttalib
    4. Ummu Hakim Bayza binti Abdulmuttalib
    5. Barra binti Abdulmuttalib
    6. Erva binti Abdulmuttalib
    7. Atika binti Abdulmuttalib
    8. Umayma binti Abdulmuttalib
  3. Livan bint Hajir
    1. Abu Lahab
  4. Hala binti Vuhayb
    1. Hamza ibn Abdulmuttalib
    2. Safiyya binti Abdulmuttalib
    3. Muqavvim ibn Abdulmuttalib
    4. Hajl ibn Abdulmuttalib
  5. Nutayla
    1. Abbos ibn Abdulmuttalib
    2. Diror ibn Abdulmuttalib
    3. Qusam ibn Abdulmuttalib

Eslatmalar

tahrir
  Bu maqolada boshqa til boʻlimlariga ishorat yoʻq.
Siz ularni topib va ushbu maqolaga qoʻshib, loyihaga yordam berishingiz mumkin.
  1. ↑ İbn Hişam, c. 2, s. 137; İbn Saʼd, c. 1, s. 64
  2. ↑ Taberî, c. 2, s. 246
  3. ↑ Beyhakî, Delâilü’n-Nübüvve ve Maʼrifetü Ahvâli Sâhibi’ş-şerîʻa, Beyrut, Daru’l-Kitâb, h. 1405, c. 1, s. 181
  4. ↑ İbn Abdilber, Ebû Ömer Yusuf b. Abdillah b. Muhammed en-Nemrî, el-İstîʻâb fî Maʼrifeti’l-Ashâb, thk. Ali Muhammed el-Becâvî, Beyrut, Dâru’l-Cîl, 1992, c. 1, s. 27
  5. ↑ İbn Kesîr, Ebu’l-Fida İsmâil, el-Bidâye ve’n-Nihâye, Dâru’l-Fikr, 1986, c. 2, s. 253
  6. ↑ „ABDÜLMUTTALİB - TDV İslâm Ansiklopedisi“ (Türkçe). TDV İslam Ansiklopedisi. 3 temmuz 2019da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 5 şubat 2022.
  7. ↑ İbn Hişam, c. 1, s. 48
  8. ↑ İbn Habib, s. 368
  9. ↑ Cevad Ali, c. 16, s. 412
  10. ↑ „islamansiklopedisinde ABDÜLMUTTALİB maddesi“. 7 şubat 2021da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 10-mart.
  11. ↑ „ABDÜLMUTTALİB - TDV İslâm Ansiklopedisi“ (Türkçe). TDV İslam Ansiklopedisi. 3 temmuz 2019da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 5 şubat 2022. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Abdulmuttalib_ibn_Hoshim&oldid=4911889" dan olindi