Qusay ibn Kilab

Qusay ibn Kilab ibn Murra (arabcha: قصي ٱبن كلاب ٱبن مرة) (taxminan. 400–480 yillarda yashab oʻtgan) shuningdek, Qusayy, Kusayy, Kusay yoki Kossai deb yoziladi.

Tugʻilgan paytdagi ismi Zayd (arabcha: زيد), Ibrohim paygʻambarning ismoiliylar avlodidan. U erta yetim qolgan. Makka podshosi va Quraysh qabilasining boshligʻi boʻladi. U islom paygʻambari Muhammadning ajdodi, shuningdek uchinchi va toʻrtinchi Rashidun xalifalari Usmon va Ali, keyinchalik Umaviylar, Abbosiylar va Fotimiylar xalifalari hamda sharqdagi eng koʻzga koʻringan Hoshimiylar sulolalari bilan mashhur. .

Hayoti

Uning otasi Kilab ibn Murra boʻlib, Qusay goʻdakligi paytida vafot etgan.

Islom anʼanalariga koʻra, u oʻgʻli Ismoil orqali Ibrohim avlodidan boʻlgan. Uning katta akasi Zuhra ibn Kilab Banu Zuhra qabilasining avlodidan.

Otasi vafotidan keyin onasi Fotima binti Sa'd ibn Sayl, Banu Azra qabilasidan boʻlgan, Rabi'a ibn Haramga turmushga chiqdi va u oʻzi bilan Suriyaga olib ketdi. U yerda Darroj ismli oʻgʻil tugʻdi. Uning amakisi Taym ibn Murra ibn Murra ibn Ka'b ibn Luay ibn Gʻolib ibn Fihr ibn Molik ibn An-Nadr ibn Kinana boʻlib, u Quraysh al-Bitah (yaʼni) edi. Makkada Kaʼba yaqinida yashovchi Qurayshiylardan boʻlishgan.

Suriyadagi hayot

Qusay oʻgay otasi Robiyaga otadek munosabatda boʻlib ulgʻaygan.

Qusay onasiga arz qildi, u: “Sening nasling ularnikidan ulugʻroq, sen Kilab ibn Murraning oʻgʻlisan, qavming Makkada Baytul-Haramga yaqin joyda yashaydi ”, dedi. Shu sababli Qusay Suriyadan chiqib, Makkaga qaytib keldi.

Makkadagi hayot

Qusay balogʻatga yetganda, Ka’baning valiy va qoʻriqchisi Banu Xuzoa qabilasining boshligʻi Hulayl ibn Hubshiya edi. Koʻp oʻtmay Qusay Hulaylning qizi Hubbani soʻradi va unga uylandi. Qaynotasi qomondonlik qilgan jangda soʻng vafot etgach, Kaʼbaning kalitlarini Hubbaga topshirdi. Hulayl Qusayni oʻz oʻgʻillaridan oʻziga valiahd qilib tanladi va Hulaylning vasiyatiga koʻra Qusay oʻzidan keyin Kaʼba vasiyligini oldi.

Qusay oʻzining eng yaqin qarindoshi boʻlgan Quraysh qabilasini olib kelib, Makka vodiysiga Muqaddasgohga, akasi Zuhra, amakisi Taym ibn Murra, boshqa amakisi Maxzum ibn Yaqozoning oʻgʻli va boshqa amakivachchalari Juma va Sahmni ham olib keldi. Ularning avlodlari Quraysh al-Bitah („Quraysh“) nomi bilan tanilgan, uning uzoqroq qarindoshlari esa atrofdagi adirlar va undan narigi qishloqlarda joylashib, Quraysh aẓ-havohir („Qurayshning chekkalari“) nomi bilan tanilgan.

Qusay podshoh sifatida hukmronlik qilgan. U Ka’bani chirigan holatdan tikladi va arab xalqini uning atrofida uylar qurishga majbur qildi. U Arabiston yarim orolidagi birinchi „rauna“ ni qurganligi maʼlum boʻlib, u majlis uyi deb atalgan keng turar joy hisoblanadi. Bu zalda turli klanlarning rahbarlari yigʻilib, oʻzlarining ijtimoiy, tijorat, madaniy va siyosiy muammolarini muhokama qilishdi. Qusay Makkaga borgan ziyoratchilarni oziq-ovqat va suv bilan taʼminlash uchun qonunlar yaratdi, bu esa xalq toʻlagan soliq hisobiga toʻlanadi. U Makkada yashovchi son-sanoqsiz qabilalar orasida ziyoratchilarga qarash, Kaʼbani parvarish qilish, urush qilish va tinchlantirish vazifalarini taqsimlagan.

Oʻgʻillar

Qusayning koʻp oʻgʻillari bor edi, ulardan baʼzilari Abd, Abdul-Dor, Abdulmanaf va Abd al-Uzzo edi. Qusayning nasl-nasabining oʻziga xos xususiyati shundaki, har bir avlodda hammadan ustun boʻlgan bitta odam boʻladi. Toʻrt oʻgʻli orasida Abdulmanaf hayotligidayoq hurmatga sazovor boʻlgan. Biroq Qusay oʻzining birinchi tugʻilgan Abdul-Dorni afzal koʻrdi, garchi u hammadan kam qobiliyatli boʻlsa ham, ikkinchi oʻgʻli Abdulmanafni obroʻ-eʼtibori uchun ajratib koʻrsatdi. Qusayning oʻlimidan sal avval u oʻzining barcha huquq va vakolatlarini sarmoya qilib, Majlis palatasining egaligini Abdulmanafga topshirdi.