Afgʻoniston Mustaqillik kuni Afgʻonistonda 1919-yildagi ingliz-afgʻon shartnomasi [1] va Britaniya protektorati [2][3] maqomidan chiqqanligi munosabati bilan 19 avgust kuni milliy bayram sifatida nishonlanadi. Shartnoma Afg'oniston va Britaniya o'rtasida to'liq neytral munosabatlarni ta'minladi. Ikkinchi ingliz-afg'on urushida Gandamak shartnomasi (1879) imzolangandan keyin Afg'oniston Britaniya mustamlakasiga aylandi.

Omonullaxon, mustaqillikni e'lon qilgan o'sha paytdagi Afg'oniston amiri

Birinchi ingliz-afgʻon urushi (1839—1842) ingliz qoʻshinlarining Kobulni bosib olishiga olib keldi. Shundan so'ng, Elfinstonning strategik xatolari tufayli ingliz qo'shinlari Jalolobod shahri yaqinidagi Kobul-Jalolobod yo'lida Akbarxon qo'mondonligidagi afg'on qo'shinlari tomonidan yo'q qilinadi [4] . Ushbu mag'lubiyatdan so'ng, Britaniya-Hindiston kuchlari o'zlarining harbiy asirlarini qutqarish uchun maxsus topshiriq bilan Afg'onistonga qaytib kelishdi va keyin Ikkinchi Angliya-Afg'on urushini boshlash uchun qaytib kelguniga qadar chekinishdi.

Ikkinchi Angliya-Afgʻon urushi (1878–80) dastlab Britaniyaning Mayvanddagi magʻlubiyatiga, soʻng Qandahor jangidagi gʻalabasiga olib keldi, bu Abdurrahmon Xonning yangi amir boʻlishiga va ingliz-afgʻon doʻstona munosabatlarining boshlanishiga olib keldi. Ruslar va forslardan himoya qilish evaziga Afg'onistonning tashqi ishlarini nazorat qilish inglizlarga berildi. 1919-yildagi Uchinchi Angliya-Afgʻon urushi inglizlarning Afgʻoniston tashqi siyosati ustidan nazoratni nihoyat 1921-yilda qoʻllashiga olib keldi [5]

Kuzatuvlar

tahrir
 
Buyuk Britaniyaga qarshi urush xotirasiga bag'ishlangan Pagman g'alaba arkasi
  • Toq-e Zafar 1928-yilda mustaqillik xotirasiga bag‘ishlab Pag‘monda qurilgan.
  • 2019-yilning 100 yilligi munosabati bilan baʼzi xalqaro nishonlarda Afgʻoniston bayrogʻi uch rangli koʻtarildi, jumladan Dubaydagi dunyodagi eng baland Burj Xalifa binosi. [6] Bu kun, shuningdek, rasmiy tantanalar boʻlib oʻtgan KobuldagiDorul Aman” saroyida taʼmirlash ishlari tugallangan kunga toʻgʻri keldi.
  • 2021-yil 15-avgustda Tolibon Kobulni egallab oldi va Afgʻoniston Islom Amirligini tikladi. [7] 18 va 19 avgust kunlari Jalolobod va boshqa shaharlarda Afg‘oniston Mustaqilligi kuni munosabati bilan o‘tkazilgan mitinglarda Tolibon bayroqlarini olib tashlagani va uch rangli Afg‘oniston bayroqlarini ko‘rsatgani uchun uch kishi halok bo‘ldi, o‘ndan ortiq kishi jarohatlandi. [8][9]

Rasmlar

tahrir

Manbalar

tahrir