Agriz
Agriz (tatarcha: Әgerҗe, Ägerce) – Rossiyaning Tatariston Respublikasidagi shahar. Agriz tumanining maʼmuriy markazi. Agriz tarkibidagi yagona aholi punkti sifatida shahar posyolkasi maqomiga ega boʻlgan munitsipal tuzilmadir[1][2].
Agriz tatarcha: Әgerҗe | |
|---|---|
| shahar | |
 | |
| 56°31′0″N 52°59′0″E / 56.51667°N 52.98333°E | |
| Mamlakat | Rossiya |
| Respublika | Tatariston |
| Ilk eslatilishi | 1646 |
| Qachondan beri shahar | 1939 |
| Maydon | 8.6 km2 (3.3 kv mi) |
| Markazi balandligi | 90 m |
| Iqlim turi | moʻtadil |
| Milliy tarkib | tatarlar – 59%, ruslar – 25%, mariylar – 8%, udmurtlar – 6% |
| Telefon kodi | 85551 |
| Pochta indeks(lar)i | 422230 |
|
| |
.svg)
Geografiyasi
tahrirMaydoni 8,6 km². Shahar Tataristonning eng shimoli-sharqida, Udmurtiya bilan chegarada, Sarapul togʻining etagida, Agrizka daryosi boʻyida (Ij daryosining kichik irmogʻi, Volga havzasi), Qozondan 304 km sharqda va Ijevskdan 36 km janubda joylashgan.
Tarixi
tahrir1646-yildan beri maʼlum. XX asr boshlarida Agrizda volost hukumati joylashgan, maktab va 2 ta masjid boʻlgan. Ijevsk-Votkinsk qoʻzgʻoloni paytida Agriz Ijevsk qoʻzgʻolonchilari tomonidan bosib olingan, 1918-yil oktyabr oyining oxirigacha shahar va uning atrofida qattiq janglar boʻlib oʻtdi. 1920-yilgacha Vyatka guberniyasi Sarapul tumani Agriz volostining markazi boʻlgan. 1921-yildan TASSR Agriz kantonining markazi, 1924-yildan Yelabuga kantoni ijroiya qoʻmitasiga boʻysunuvchi viloyat shahri. 1926-yilda shaharlar roʻyxatidan chiqarildi, 1927-yil 14-fevraldan Agriz viloyatining maʼmuriy markaziga aylandi. 1928-yilda ishchilar posyolkasi toifasiga kirdi, 1938-yil 28-avgustda tumanga boʻysunuvchi shaharga aylantirildi. 1963-yil 1-yanvardan TASSRning maʼmuriy-hududiy boʻlinishi oʻzgarishi munosabati bilan Yelabuga shahar kengashining maʼmuriy boʻysunishida, 1964-yil 4-martdan yana viloyat markazi. Sobiq Krasnobor tumani hududi ham yangi Agriz tumani tarkibiga kirdi.
Aholisi
tahrir- Milliy tarkibi
2010-yilgi aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra: tatarlar – 59%, ruslar – 25%, mariylar – 8%, udmurtlar – 6%.
Iqtisodiyot va infratuzilmasi
tahrirOziq-ovqat, qurilish materiallari, yogʻochga ishlov berish sanoati korxonalari ishlab turibdi. Bosmaxona, 4 ta oʻrta va bolalar musiqa maktabi, kasb-hunar bilim yurti, muz saroyi, suzish havzasi, stadion, oʻlkashunoslik muzeyi, markaziy viloyat kasalxonasi, temir yoʻl shifoxonasi, 2 ta masjid bor.
Sanoati
tahrirOziq-ovqat sanoati korxonalari („Xlebopischekombinat“ va „Bulgar-ikmek“ MChJ novvoyxonalari, „Agriz MK“ MChJ sariyogʻ-sut zavodi), qurilish materiallari ishlab chiqarish korxonalari („Agriz qurilish materiallari zavodi“ MChJ), yogʻochga ishlov berish („MTM“ MChJ), temir yoʻl ustaxonalari kabilar muhim sanoat korxonalari hisoblanadi.
Transporti
tahrirShahar Qozon, Yekaterinburg, Ijevsk, Akbash temir yoʻllarining Agriz stansiyasi va depo bilan muhim tutashuv markazidadir.
Shaharlararo „Agriz – Naberejnye Chelny“ 628-avtobusi va shahar atrofida „Agriz – Ijevsk/YuAS“ 308-avtobusi qatnab turibdi.
Manbalar
tahrir- ↑ „Закон Республики Татарстан от 31 января 2005 года № 14-ЗРТ «Об установлении границ территорий и статусе муниципального образования „Агрызский муниципальный район“ и муниципальных образований в его составе»“. 2017-yil 14-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 21-mart.
- ↑ „Устав муниципального образования «город Агрыз» Агрызского муниципального района Республики Татарстан от 28.01.2015 года“. 2018-yil 21-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 21-mart.
Havolalar
tahrir- Tatariston Respublikasi Agriz tumanining rasmiy veb-sayti (Wayback Machine saytida 2011-05-26 sanasida arxivlangan) arxivlangan
- Agryz „Moy gorod“ ensiklopediyasida arxivlangan