Al-Chibayish — Iroq janubidagi Ziqar muhofazotining Al-Chibayish tumanidagi Furot daryosi boʻyida joylashgan shaharcha. Shaharcha joylashgan tuman ham ayni shu nomda nomlangan.

Al-Chibayish

الجبايش
Shaharcha
Skyline of Al-Chibayish
30°57′14″N 46°58′13″E / 30.95389°N 46.97028°E / 30.95389; 46.97028
Mamlakat Iroq
Muhofazot Ziqar muhofazoti
Tuman Al-Chibayish tumani
Markazi balandligi 9 m
Aholisi
 (2014)
36,100[1]
Vaqt mintaqasi UTCAST +3
Pochta indeks(lar)i 09640
Al-Chibayish xaritada
Al-Chibayish
Al-Chibayish

Al-Chibayishda asosan Beni Isad qabilasining koʻl arablari istiqomat qiladi. Al-Chibayish tarixan koʻl arab xalqi uchun muhim markaz va anʼanaviy mashuf qayiqlari yasash markazi boʻlgan[2].

Tarixi

tahrir

Al-Chibayishda tarixan arablar bilan birgalikda mandaiylar jamoasi ham yashagan. 1895-yilda mandaiy ruhoniysi Shayx Sahon ibn Shayx Sagar (arabcha Saqar) Iroqdagi Chaboyish yaqinida hibsga olinib, Basrada qamoqqa tashlangan. U Josim al-Xayyun (Banu Asad qabilasidan, Al-Muntafiqqa aloqador eng yirik qabilalardan biri) boshchiligidagi arab qabilalari qoʻzgʻolonini qoʻllab-quvvatlaganlikda, shuningdek, jiyanini oʻldirganlikda ayblangan. Britaniya hukumatiga ruhoniyni ozod qilish uchun ariza topshirilgan. Inglizlar Shayx Sahonga yordam berishga harakat qilgan boʻlsalar-da, u ozod qilinmay, 1898-yilda qamoqda vafot etgan[3].

Al-Chibayish iroqlik antropolog Shokir Mustafo Salimning 1955-yildagi „Furot deltasining botqoqlik aholisi“ nomli etnografik tadqiqoti mavzusi edi[4].

Al-Chibayishda 1955-yil holatida 11 mingga yaqin aholi istiqomat qilgan[4]. Saddam Husaynning Mesopotamiya botqoqlarini quritib, koʻl arablariga qarshi jangovar vertolyotlar orqali zoʻravonlik kampaniyasi natijasida Al-Chibayish aholisi 2003-yilga kelib 6000 nafardan ham kamayib ketdi[5]. Biroq, 2001-yildan 2009-yilgacha aholi soni qayta tiklanib, besh baravar koʻpaydi. Oʻshanda aholi soni taxminan 30 416 nafarga yetgan[1].

Manbalar

tahrir
  1. 1,0 1,1 Brinkhoff, Thomas „IRAQ“. citypopulation.de (2015-yil 1-iyul). Qaraldi: 2018-yil 27-iyul.
  2. Kubba, Sam. The Iraqi Marshlands and the Marsh Arabs: The Ma'dan, Their Culture and the Environment. Trans Pacific Press, 2011 — 68-bet. ISBN 9780863723339. 
  3. Abdullah, Thabit A.J. (2018). "The Mandaean Community and Ottoman-British Rivalry in Late 19th-Century Iraq: The Curious Case of Shaykh Ṣaḥan". Journal of the Economic and Social History of the Orient (Brill) 61 (3): 396–425. ISSN 00224995. https://www.jstor.org/stable/26572309. Qaraldi: 2023-07-05. Al-Chibayish]]
  4. 4,0 4,1 سليم, شاكر مصطفى. الچبايش: دراسة انثروبوجية لقرية في أهوارالعراق (ar). بغداد: جامعة بغداد, 1956. 
  5. Mohammad, Ahmed. „الاهوار: الأهوار ترفض الاندثار وسكانها يتكيّفون مع النزوح الدائم بحثاً عن المياه“. جريدة المدى (2012-yil 13-may). Qaraldi: 2018-yil 9-dekabr.