Al-Mustansir I
Al-Mustansir billoh (arabcha: المنصور المستنصر بالله) (1192-yil 17-fevral – 1242-yil 2-dekabr) – toʻliq ismi Abu Jaʼfar al-Mansur al-Mustansir billoh bin az-Zohir[4][5], 1226–1242-yillarda hukmronlik qilgan Abbosiylar xalifasi. 1226-yilda xalifa az-Zohirdan keyin uning oʻrniga tayinlangan. Al-Mustansir Bagʻdodda hukmronlik qilgan oxirgi xalifaning otasi hisoblanadi.
| Al-Mustansir I | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Xalifa Amir al-Moʻminin | |||||
 Al-Mustansirning nomi zarb qilingan dirham | |||||
| Abbosiylar xalifaligining 36-xalifasi Bagʻdodda Abbosiylar xalifaligi | |||||
| Saltanat | 1226-yil 10-iyul – 1242-yil 5-dekabr | ||||
| Oʻtmishdoshi | Az-Zohir | ||||
| Davomchisi | al-Mustaʼsim | ||||
| Tugʻilishi |
1192-yil 17-fevral[1] Bagʻdod, Abbosiylar xalifaligi (hozirgi Iroq) | ||||
| Vafoti |
1242-yil 1-dekabr (50 yoshda Bagʻdod, Abbosiylar xalifaligi | ||||
| Dafn etilgan joy |
Bagʻdod | ||||
| Turmush oʻrtogʻi |
Shahan Hajir[2] | ||||
| Farzandlari | Al-Mustaʼsim | ||||
| |||||
| Sulola | Abbosiylar | ||||
| Otasi | Az-Zahir bi-amrulloh | ||||
| Onasi | Zahro | ||||
| Dini | Islom, sunniylik | ||||
.jpg)
Hayoti
tahrirAl-Mustansir 1192-yilda Bagʻdodda tugʻilgan. Abu Nasr Muhammadning (boʻlajak xalifa az-Zohir) oʻgʻli. Onasi turk millatiga mansub ummu al-valad boʻlgan[6][7]. Toʻliq ismi Mansur ibn Muhammad az-Zohir, kunyasi Abu Jaʼfar. Al-Boʻlajak xalifa tugʻilgan vaqtda uning otasi hali shahzoda edi. 1225-yilga kelib, az-Zohir taxtga oʻtirgan. U xalifa sifatida hukmronligi davomida Iroqqa qoʻyilgan soliqlar miqdorini pasaytirgan, shuningdek, bosqinlarga qarshi turish uchun kuchli armiya ham tuzgan. Az-Zohir 1226-yil 10-iyulda, taxtga oʻtirganidan 9 oy oʻtib vafot etgan.
1226-yilda otasi vafot etgach, al-Mustansir uning oʻrniga Abbosiylarning 36-xalifasi etib tayinlandi. U, ayniqsa, 1227, 1232, 1234-yillarda Mustansiriya madrasasini (hozirgi al-Mustansiriya universitetining bir qismi) tashkil etgani bilan mashhur. Madrasa oʻsha paytda tibbiyot, matematika, adabiyot, grammatika va islom diniy ilmlari kabi koʻplab fanlarni oʻrgatgan va Bagʻdoddagi nufuzli islomshunoslik markaziga aylangan[8].
.jpg)
Abbosiylar davrida madrasalar islom tafakkurining tarqalishiga yordam berish uchun asosiy vosita, shuningdek, madrasa asoschisining taqvodor gʻoyalarini kengaytirish yoʻli boʻlib xizmat qilgan[9].
Erbil hukmdori Muzaffar ad-Din Gökböri erkak merosxoʻrsiz qolgach, Erbilni Abbosiylar xalifasi al-Mustansirga vasiyat qilgan[10]. 1233-yilda Gökborining oʻlimidan soʻng Erbil shahri Abbosiylar nazoratiga oʻtgan.
Al-Mustansir 1242-yil 5-dekabrda vafot etgan[11]. Uning oʻrniga oʻgʻli al-Mustaʼsim Abbosiylar xalifaligining oʻttiz yettinchi va oxirgi xalifasi etib tayinlangan.
Oilasi
tahrirAl-Mustansirning Shohon ismli kanizagi bor edi. Shohon yunon millatiga mansub boʻlib, ilgari qoʻmondon Sunqur an-Nosiriyning qizi va qoʻmondon Jamoliddin Baklak an-Nosiriyning rafiqasi Xata xotunning quli boʻlgan. Al-Mustansir taxtga oʻtirganidan soʻng, Xata xotun bir guruh qullarni xalifaga tuhfa tariqasida yuborgan. Ularning orasida Shohon ham bor edi va yuborilganlardan faqat ugina al-Mustansirning suyukli kanizagiga aylangan[12]. Bundan tashqari xalifaning Hojir ismli kanizagi ham bo'lib, u boʻlajak xalifa al-Mustaʼsimni dunyoga keltirgan[13].
Yana qarang
tahrir- Oltinchi salib yurishi (1228–1229), Quddus shahrini musulmonlardan qaytarib olish uchun qilingan harbiy yurish.
Manbalar
tahrir- ↑ Ibn Kathir: Albidayah Wa-Nahaya, V. XIII. p. 147
- ↑ Al-Havodis al-Jamiʼa ibn al-Fuvatiy
- ↑ Contadini, Anna. A World of Beasts: A Thirteenth-Century Illustrated Arabic Book on Animals (the Kitāb Na't al-Ḥayawān) in the Ibn Bakhtīshū' Tradition. Brill, 1 January 2012 — 155-bet. DOI:10.1163/9789004222656_005.
- ↑ Arabic : abū jʿāfar al-mustanṣir bi-llāh al-manṣūr bīn Muḥammad aẓ-ẓāhir,
أبو جعفر المسنتصر بالله المنصور بن محمد الظاهر - ↑ Arabic : Al-Mustanṣir, المسنتصر بالله
- ↑ Rizvi, Sayyid Saeed Akhtar. Utumwa: Mtazamo wa Kiislamu na wa Nchi za Magharibi. Al-Itrah Foundation, 2005 — 64-bet. ISBN 978-9987-9022-4-8.
- ↑ Hasan, M.. History of Islam: Classical period, 571-1258 C.E. Islamic Publications, 1998 — 304-bet.
- ↑ Hillenbrand, Robert. Islamic architecture : form, function, and meaning, Casebound, New York: Columbia University Press, 1994. ISBN 0231101325. OCLC 30319450.
- ↑ Bloom, Jonathan M.. Islamic arts, Blair, Sheila, London: Phaidon Press, 1997. ISBN 9780714831763. OCLC 37265778.
- ↑ Morray, p. 85
- ↑ 10 Jumada ath-thani 640 A. H.
- ↑ al-Sāʿī, Ibn. كتاب جهات الأئمة الخلفاء من الحرائر والإماء المسمى نساء الخلفاء: Women and the Court of Baghdad, Library of Arabic Literature. NYU Press, 2017 — 71-bet. ISBN 978-1-4798-6679-3.
- ↑ Rizvi, Sayyid Saeed Akhtar. Utumwa: Mtazamo wa Kiislamu na wa Nchi za Magharibi. Al-Itrah Foundation, 2005 — 64-bet. ISBN 978-9987-9022-4-8.
Adabiyotlar
tahrir- Ushbu matn Uilyam Muirning „Xalifalik: uning yuksalishi, tanazzul va qulashi“ nomli jamoat mulkidan moslashtirilgan.
- Hasan, M. (1998). Islom tarixi: Klassik davr, 571-1258 yillar Islom tarixi. Islom nashrlari. p. 304
- Al-Maqrizi, Al Selouk Lemeʼrefatt Dewall al-Melouk, Dar al-kotob, 1997.
- Morray DW (1994) Ayyubiy taniqli va uning dunyosi: Ibn Al-Adim va Halab uning shahar bilan bogʻlangan odamlarning biografik lugʻatida tasvirlanganidek, Brill. Leyden.ISBN 9004099565ISBN 9004099565
- As-Soiy, Ibn; Toorava, Shavkat M.; Bray, Yuliya (2017). ktạb jhạt ạlạ̉mẗ ạlkạlfạʾ mn ạlḥrạẦr wạlḥmạʾ ạlmsmy̱ nsạʾ ạlkạlfạʾ: Ayollar va Bagʻdod mahkamasi. Arab adabiyoti kutubxonasi.
Al-Mustansir I Banu Hoshim Cadet branch Tavalludi: 1192-yil 17-fevral Vafoti: 1242-yil 5-dekabr
| ||
| Sunniylik unvonlari | ||
|---|---|---|
| Oldingisi | Islom xalifalari Abbosiy xalifalar 1226-iyul – 1242-yil 5-dekabr |
Keyingisi |