Amper qonuni

Amper qonuni — bir-biridan muayyan masofada joylashgan oʻtkazgichlarning kichik bir qismidan oqayotgan ikki tokning oʻzaro mexanik taʼsiri haqidagi qonun. Amper qonunidan shunday xulosa chiqadi: bir tomonga oqayotgan tok-li parallel oʻtkazgichlar oʻzaro tortisha-di, qarama-qarshi tomonga oqayotgan tok-li oʻtkazgichlar oʻzaro itarishadi. Amper sharafiga shunday atalgan. Magnit maydonining tokli kichik bir oʻtkazgichga koʻrsatadigan taʼsir kuchini ifodalovchi qonun ham Amper qonuni deb ataladi.

$${\frac {F_{m}}{L}}=2k_{\rm {A}}{\frac {I_{1}I_{2}}{r}},$$

$k_{\rm {A}}$ dan magnit kuch doimiysi (Biosavarlaplas qonuni), $F_{m}/L$ qisqaroqning uzunligi birligiga toʻgʻridan-toʻgʻri simning umumiy kuchi (qanchalik uzunroq boʻlsa, qisqaroqqa nisbatan cheksiz uzunlik deb taxmin qilinadi), $r$ — ikki sim orasidagi masofa, $I_{1}$, $I_{2}$ — toklar

Amper - vakuumda bir-biridan 1 metr masofa uzoqlikda joylashgan cheksiz uzun va o‘ta kichik ko‘ndalang kesimga ega ikki parallel o‘tkazgichdan o‘tganda, o‘tkazgichning har 1 metr uzunligida 2·10–7 Nyuton o‘zaro ta'sir kuchi hosil qiladigan o‘zgarmas tok kuchiga teng.Bundan kelib chiqadiki, tarqalish muhitining magnit singdiruvchanligi nomi bilan ham ataladigan, magnit doimiysi - μ0 ning qiymati μ0=4π·10–7 Genri taqsim metrga aniq teng. μ0=4π·10–7 H/m.1946-yildagi asosiy matnda ko‘rsatilgan "MKS kuch birligi" so‘zi bu joyda 9-O‘TXQ tomonidan tasdiqlangan "nyuton" so‘zi bilan almashtirildi.

.

Manbalar

Foydalanilgan adabyotlar: 1  S.G. Kalashnikov. Elektr. Toshkent. “O’qituvchi”  1979 y

2  S.E. Fresh, A.V.Timoreva. Umumiy fizika kursi II Tom. Elektr va elektromagnit hodisalar.  Toshkent. “O’qituvchi”  1972 y .