Antaliya aeroporti

Antaliya aeroporti (IATA) :AYT,ICAO :LTAI) — Turkiyaning Antaliya viloyatiga xizmat koʻrsatuvchi xalqaro aeroport. Aeroport,ayniqsa yozda Turkiyaning janubiy qirg'oqlaridan millionlab turk va chet ellik sayyohlarni kutib oladi.Xalqaro aeroportlar kengashi (ACI) 2018 maʼlumotlariga koʻra ,^[1] Yevropaning yoʻlovchilarning harakatchanligi boʻyicha tuzilishi eng faol 14 ta aeroportdan biridir. 2019-yil dekabr oyi oxiri holatiga koʻra, Davlat aeroportlari bosh boshqarmasi^[2] maʼlumotlariga koʻra, bu Istanbul aeroportidan keyin Turkiyaning ikkinchi yirik aeroportidir.

Tarix

Aeroport dastlab harbiy maqsadlarda qurilgan.Aeroport 1985-yilda,Turk Havo Yo'llari kichik hududda va 1960-yilda 300 kvadrat metrlik terminal binosida rejali reyslarni amalga oshira boshlaganida xalqaro qatnovga ochilgan^[3]. Ichki va xalqaro turizmni rivojlantirish bilan birga,aeroportning birinchi xalqaro terminalining qurilishi 1996-yil iyul oyida Bayındır Holding tomonidan boshlangan va 1998-yil aprel oyida foydalanishga topshirilgan.^[4]Bu terminal Turkiyadagi yig'ish-ishlash-uzatish modelining birinchi terminalidir. 1999-yilda Bayindir xalqaro terminal operatori Fraport terminal operatsiyalarini birja aktsiyalarining ellik foizini^[5] 25 million evroga sotib oldi va 2006-yil aprel oyida aktsiyalarning qolgan qismi muvaffaqiyatli xarid orqali terminal biznesiga sotildi^[6].

DHMI mintaqadagi eng tez o'sib borayotgan xalqaro yo'lovchi tashishni boshqarish uchun ikkinchi xalqaro terminalni qurish va ishlatish bo'yicha tender o'tkazdi,g'olib bo'lgan Chelebi Holding-IS Holding konsorsiumi 2004-yil may oyida qurilishni boshladi va terminal 2005-yil aprel oyida foydalanishga topshirildi^[4]. Chelebi-IS konsorsiumi terminaldan 2009-yil sentabrigacha,shartnoma muddati tugaguniga qadar ishlagan^[7]. Ikki xalqaro terminal 50 yil ichida Qurilish muhandislari palatasida 50 ta ish o'rinlarini o'z ichiga olgan.

2007-yil may oyida Fraport-IC konsorsiumi aeroportning birinchi ichki va xalqaro terminallari,VIP va CIP terminallari hamda 2009-yildan 2024-yil oxirigacha ikkinchi xalqaro terminalini boshqarish huquqini qoʻlga kiritdi^[8]. Konsorsium qurilish boshlanganidan 11 oy oʻtgach,2010-yil aprel oyida ish boshlagan mavjud ichki terminalni modernizatsiya qilish uchun 100 million yevro sarmoya kiritdi^[9]. 2018-yilning may oyida TAV Airports Ichtash IC aksiyalarini sotib olib, Fraportning teng huquqli hamkoriga aylandi.

Aeroport 2011-yilda Xalqaro aeroportlar kengashi tomonidan “10-25 million yoʻlovchi” nominatsiyasida “Yevropaning eng yaxshi aeroporti” deb tan olingan^[10]^[11].

Parvozlar yopiq

Aviakompaniya	Manzillar
Atlasglobal	Istambul
Air Astana	Yozgi: Olmati, Nur-Sulton
Austrian Airlines	Vena
Azerbaijan Airlines	Baku Yozgi: Gyanja
Borajet	Istambul (Sabixa Gekchen)
Brussels Airlines	Yozgi: Bryussel (Milliy)
Condor	Berlin (Schönefeld), Gannover, Dyusseldorf, Myunxen, Frankfurt-na-Mayn, Shtutgart Yozgi: Gamburg, Kyoln/Bonn, Paderborn/Lippstadt, Leyptsig/Xalle
Corendon Airlines	Amsterdam, Berlin (Tegel), Dortmund, Drezden, Dyusseldorf, Gamburg, Gannover, Leypsig/Xalle, Manchester, Myunxen, Nyurnberg, Frankfurt-na-Mayn, Shtutgart, Eyndxoven, Erfurt/Veymar Yozgi: Bratislava, Bremen, Bryussel (Milliy), Vena, Groningen, Karachi, Maastrixt/Axen, Memmingen (2016-yil 5-avgust), Myunster/Osnabryuk, Tabriz, Tehron (Imom Xomayniy), Tirana, Syurix
Corendon Dutch Airlines	Amsterdam

Bekor qilingan reyslar

Aviakompaniya	Manzillar
Onur Air	Adana, Izmir

. Aeroportdan Antaliya avtovokzaliga AntRay tramvayida osongina borish mumkin ^[12].

Yuk


Aviakompaniyalar
Turk havo yo'llari	Istanbul

Statistika

**Antaliya aeroport foydalanadigan yo'lovchilar soni**^[13]
Yil	Ichki aylanma	O'zgartirish (%)	Xalqaro aylanma	O'zgartirish (%)	Hammasi	O'zgartirish (%)
2019^{[not 1]}^[2]	7.078.219	%6,57	28.635.987	▲ %18,68	35.714.206	▲ %12,65
2018	7.575.871	▲ %2,05	24.127.993	▲ %30,78	31.703.864	▲ %22,54
2017	7.423.766	▲ %5,33	18.448.685	▲ %57,41	25.872.451	▲ %37,85
2016	7.048.239	▲ %2,05	11.720.296	%43,82	18.768.535	%32,41
2015	6.906.364	▲ %10,84	20.863.040	%5,48	27.769.404	%1,89
2014	6.230.885	▲ %12,75	22.072.307	▲ %2,70	28.303.192	▲ %4,75
2013	5.526.485	▲ %11,80	21.492.138	▲ %6,65	27.018.623	▲ %7,66
2012	4.943.308	▲ %9,45	20.152.836	%1,75	25.096.144	▲ %0,27
2011	4.516.485	▲ %22,26	20.511.172	▲ %11,97	25.027.657	▲ %13,69
2010	3.694.085	▲ %17,83	18.318.942	▲ %20,44	22.013.027	▲ %19,99
2009	3.135.139	▲ %22,56	15.210.554	%6,11	18.345.693	%2,36
2008	2.588.054	▲ %1,48	16.201.203	▲ %6,87	18.789.257	▲ %6,09
2007	2.550.396	▲ %5,97	15.159.989	▲ %23,90	17.710.385	▲ %20,96
2006	2.406.626	▲ %49,60	12.235.417	%14,17	14.642.043	%7,71
2005	1.608.749	▲ %47,21	14.256.114	▲ %13,48	15.864.863	▲ %16,17
2004	1.092.858	Andoza:Белгісіз	12.563.195	Andoza:Белгісіз	13.656.053	Andoza:Белгісіз

**Yil tashiladigan yuk (tonna)**^[13]
Yil	Ichki aylanma	O'zgarish (%)	Xalqora aylanma	O'zgarish (%)	Hammasi	O'zgartirish (%)
2019^{[not 1]}^[14]	66.070	▲ %2,32	359.965	▲ %18,35	426.035	▲ %15,54
2018	64.570	%0,93	304.160	▲ %31,85	368.730	▲ %24,63
2017	65.176	▲ %4,41	230.678	▲ %38,72	295.854	▲ %29,35
2016	62.423	%2,78	166.294	%41,38	228.717	%34,26
2015	64.211	▲ %6,29	283.684	%5,80	347.895	%3,78
2014	60.413	▲ %10,34	301.135	▲ %3,64	361.548	▲ %4,70
2013	54.754	▲ %12,33	290.553	▲ %5,04	345.307	▲ %6,13
2012	48.743	%49,61	276.619	%32,83	325.362	%36,02
2011	96.733	▲ %23,49	411.807	▲ %11,56	508.540	▲ %13,65
2010	78.333	▲ %0,81	369.147	▲ %20,40	447.480	▲ %16,44
2009	77.705	▲ %39,62	306.610	%5,57	384.315	▲ %1,04
2008	55.653	▲ %3,15	324.707	▲ %5,98	380.360	▲ %5,55
2007	53.952	▲ %4,23	306.394	▲ %23,83	360.346	▲ %20,44
2006	51.764	▲ %48,19	247.433	%13,73	299.197	%7,00
2005	34.931	▲ %40,89	286.801	▲ %13,09	321.732	▲ %15,56
2004	24.793	Andoza:Белгісіз	253.612	Andoza:Белгісіз	278.405	Andoza:Белгісіз

Eslatmalar

2000 - Xalqaro terminalda birinchi marta umumiy yo'lovchilar soni 9 mln^[15].
2003-yil - xalqaro terminalda birinchi marta umumiy yo'lovchilar soni bo'yicha - 10 mln.
DHMI Antaliya aeroportiga ko'ra, 2019-yil dekabr oyi oxirida Turkiya xalqaro aeroportlardan xalqaro yo'lovchilarning qariyb 26 foizini qabul qilgan^[2].

Transport^[16]^[17]^[18]

Tarmoq	Yo'nalishlar	To'lov
600	Antaliya avtobus terminali	40.00 lira
800	Lara	40.00 lira
Hawash	Shahar markazi	125.00 lira

Tarmoq	Yo'nalishlar
Tramvay	G'olib

Turar joy xizmatlari


Kompaniya	Aviakompaniyalar
TGS	Turk havo yo'llari, AnadoluJet, SunExpress
Hawash	Pegasus
Chelebi	Onur Air

Baxtsiz hodisalar va hodisalar

2002-yil 9-noyabr - Antonov An-26 yuk kemasi Rossiyaning Tyumen aviakompaniyasidan Misrning Xurgada aeroportidan Antaliya aeroportiga soat 19:00 da uchish-qoʻnish yoʻlagigacha 300-400 metr masofada joylashgan^[19]. U elektr simlarini ulash orqali yiqildi. Hodisa oqibatida 20 kishi jabrlangan^[20].
2019-yil 26-yanvar - Noqulay ob-havo tufayli soat 11:00 da sodir bo'lgan dovul aeroport minoralarini vayron qildi,^[21] aeroport platformasida ikkita samolyot va politsiya vertolyotiga qisman zarar etkazdi; Ikki avtobus, bitta mikroavtobus va ikkita zinapoya qulagan. Antaliya gubernatori Munir Karalo'g'lu voqeada 12 kishining jarohatlanganini ma'lum qildi^[22]^[23].

Manbalar

↑ „Top 30 European Airports 2018“ (İngilizce). aci-europe.org. Airports Council International (6 şubat 2019). 25 ocak 2020da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 25 ocak 2020.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 „Gelen-Giden Yolcu Trafiği (2019 Aralık sonu itibarıyla)“. dhmi.gov.tr. DHMİ. 25 ocak 2020da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 25 ocak 2020.
↑ „Antalya Havaalanı“. sabah.com.tr. Sabah (11 ocak 2016). 25 ocak 2020da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 25 ocak 2020.
↑ ^4,0 ^4,1 „50. Yılda 50 Eser, Ulaştırma Yapıları“. imo.org.tr. İnşaat Mühendisleri Odası (20 nisan 2007). 15 şubat 2020da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 26 ocak 2020.
↑ „Antalya'da, ikinci havalimanı tartışması“. arkitera.com. Arkitera (19 nisan 2002). 15 şubat 2020da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 26 ocak 2020.
↑ „'Havalimanlarındaki bu işletme süreleriyle yabancılar zor gelir'“. radikal.com.tr. Radikal (13 aralık 2006). 15 şubat 2020da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 26 ocak 2020.
↑ „Çelebi Hava Servisi A.Ş. 30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren 9 Aylık Ara Döneme Ait Yönetim Kurulu Faaliyet Raporu“. kap.org.tr. Kamuoyunu Aydınlatma Platformu. 15 şubat 2020da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 26 ocak 2020.
↑ „Şirket“. antalya-airport.aero. 15 şubat 2020da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 26 ocak 2020.
↑ „Antalya Havalimanı 45 milyon kapasiteye ulaştı“. haberturk.com. Habertürk (18 nisan 2010). 17 şubat 2020da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 27 ocak 2020.
↑ „ACI awards Turkey's Antalya airport as best airport in Europe“ (İngilizce). worldbulletin.net. World Bulletin (19 temmuz 2011). 26 ocak 2020da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 25 ocak 2020.
↑ „Türkiye'nin en yoğun ikinci havalimanı Antalya'da“. aa.com.tr. Anadolu Ajansı (28 haziran 2015). 26 ocak 2020da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 25 ocak 2020.
↑ https://www.turk-trip.ru/tramvay-antray-v-antaliya.html
↑ ^13,0 ^13,1 Andoza:Web kaynağı
↑ Andoza:Web kaynağı
↑ „Antalya Airport International Terminal“. aytport.com (Arşivlenmiş) (2007). 2020-yil 22-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 25 ocak 2020.
↑ http://www.havas.com.tr/tr/Hizmetlerimiz/OtobusHizmetleriVeOtopark/OtobusServisNoktalari/Pages/Antalya.aspx
↑ https://www.antalya-airport.aero/yolcu-ve-ziyaretciler/ulasim-ve-otopark/otobusler-ve-toplu-tasima
↑ https://www.turk-trip.ru/tramvay-antray-v-antaliya.html
↑ „Antalya'da Rus uçağı düştü“. hurriyet.com.tr. Hürriyet (9 kasım 2002). 15 şubat 2020da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 27 ocak 2020.
↑ „Kazayı soruşturacak Türk uzmanlar da Rus yapımı uçakla Irak'a gitti“. gazetevatan.com. Vatan (10 ocak 2007). 15 şubat 2020da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 27 ocak 2020.
↑ „Son dakika: Antalya Havalimanı'nda hortum faciası... Antalya Valisi: Zaruri olmadıkça dışarı çıkmayın“. hurriyet.com.tr. Hürriyet (26 ocak 2019). 15 şubat 2020da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 26 ocak 2020.
↑ „Antalya'da şiddetli yağış ve hortum nedeniyle zor anlar yaşanıyor“. aa.com.tr. Anadolu Ajansı (26 ocak 2019). 15 şubat 2020da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 26 ocak 2020.
↑ „Antalya Havalimanı'nda hortum: 12 yaralı“. trthaber.com. TRT Haber (26 ocak 2019). 15 şubat 2020da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 26 ocak 2020.

Havolalar

Manba xatosi: <ref> tags exist for a group named "not", but no corresponding <references group="not"/> tag was found

[1] „Top 30 European Airports 2018“ (İngilizce). aci-europe.org. Airports Council International (6 şubat 2019). 25 ocak 2020da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 25 ocak 2020.

[DHMİ-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 „Gelen-Giden Yolcu Trafiği (2019 Aralık sonu itibarıyla)“. dhmi.gov.tr. DHMİ. 25 ocak 2020da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 25 ocak 2020.

[Sabah-3] „Antalya Havaalanı“. sabah.com.tr. Sabah (11 ocak 2016). 25 ocak 2020da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 25 ocak 2020.

[İMO-4] 4,0 ^4,1 „50. Yılda 50 Eser, Ulaştırma Yapıları“. imo.org.tr. İnşaat Mühendisleri Odası (20 nisan 2007). 15 şubat 2020da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 26 ocak 2020.

[5] „Antalya'da, ikinci havalimanı tartışması“. arkitera.com. Arkitera (19 nisan 2002). 15 şubat 2020da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 26 ocak 2020.

[6] „'Havalimanlarındaki bu işletme süreleriyle yabancılar zor gelir'“. radikal.com.tr. Radikal (13 aralık 2006). 15 şubat 2020da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 26 ocak 2020.

[7] „Çelebi Hava Servisi A.Ş. 30 Eylül 2009 Tarihinde Sona Eren 9 Aylık Ara Döneme Ait Yönetim Kurulu Faaliyet Raporu“. kap.org.tr. Kamuoyunu Aydınlatma Platformu. 15 şubat 2020da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 26 ocak 2020.

[AYT-yeni-8] „Şirket“. antalya-airport.aero. 15 şubat 2020da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 26 ocak 2020.

[9] „Antalya Havalimanı 45 milyon kapasiteye ulaştı“. haberturk.com. Habertürk (18 nisan 2010). 17 şubat 2020da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 27 ocak 2020.

[10] „ACI awards Turkey's Antalya airport as best airport in Europe“ (İngilizce). worldbulletin.net. World Bulletin (19 temmuz 2011). 26 ocak 2020da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 25 ocak 2020.

[11] „Türkiye'nin en yoğun ikinci havalimanı Antalya'da“. aa.com.tr. Anadolu Ajansı (28 haziran 2015). 26 ocak 2020da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 25 ocak 2020.

[12] ttps://www.turk-trip.ru/tramvay-antray-v-antaliya.html

[TÜİK-13] 13,0 ^13,1 Andoza:Web kaynağı

[15] Andoza:Web kaynağı

[aytport-16] „Antalya Airport International Terminal“. aytport.com (Arşivlenmiş) (2007). 2020-yil 22-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 25 ocak 2020.

[17] ttp://www.havas.com.tr/tr/Hizmetlerimiz/OtobusHizmetleriVeOtopark/OtobusServisNoktalari/Pages/Antalya.aspx

[18] ttps://www.antalya-airport.aero/yolcu-ve-ziyaretciler/ulasim-ve-otopark/otobusler-ve-toplu-tasima

[19] ttps://www.turk-trip.ru/tramvay-antray-v-antaliya.html

[20] „Antalya'da Rus uçağı düştü“. hurriyet.com.tr. Hürriyet (9 kasım 2002). 15 şubat 2020da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 27 ocak 2020.

[21] „Kazayı soruşturacak Türk uzmanlar da Rus yapımı uçakla Irak'a gitti“. gazetevatan.com. Vatan (10 ocak 2007). 15 şubat 2020da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 27 ocak 2020.

[Hürriyet-22] „Son dakika: Antalya Havalimanı'nda hortum faciası... Antalya Valisi: Zaruri olmadıkça dışarı çıkmayın“. hurriyet.com.tr. Hürriyet (26 ocak 2019). 15 şubat 2020da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 26 ocak 2020.

[23] „Antalya'da şiddetli yağış ve hortum nedeniyle zor anlar yaşanıyor“. aa.com.tr. Anadolu Ajansı (26 ocak 2019). 15 şubat 2020da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 26 ocak 2020.

[24] „Antalya Havalimanı'nda hortum: 12 yaralı“. trthaber.com. TRT Haber (26 ocak 2019). 15 şubat 2020da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 26 ocak 2020.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[not 1]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]