Arqon tortish oʻyini

Arqon tortish — bu sport turi boʻlib, unda ikki jamoa jismoniy mashaqqat va maʼlum taktikalar yordamida bir-birini gʻalaba darajasiga koʻtaradigan sport. Ilgari erkaklar olimpiya sporti, hozir esa Jahon oʻyinlarining rasmiy sport turi.

Arqon tortish oʻyini

Xarakteristikalari
Jamoa aʼzolari	8
Olimpik oʻyin	1900-yil Yozgi Olimpiada o'yinlari-1920-yil Yozgi Olimpiada o'yinlari

„Arqon tortish“ iborasi baʼzida metafora tarzda, uzoq davom etgan qarama-qarshilikning holatini tasvirlash uchun ishlatiladi, bunda tomonlar maʼlum bir sohada kuch bilan oʻlchanadi va aniq ustunlikka ega emas.

Qoidalar

Umumiy vazni ushbu vazn toifasi uchun maksimal darajadan oshmasligi kerak boʻlgan har bir jamoaning sakkizta ishtirokchisi arqonning turli joylarida joylashgan boʻlib, ularning aylanasi 10 dan 12,5 sm gacha va uzunligi kamida 33,5 metrni tashkil qiladi. Arqonning oʻrtasida „markaziy belgi“, shuningdek, undan 4 metr masofada ikkita yon belgi qoʻyilgan. Musobaqa boshlanishidan oldin jamoalar markaziy belgi yerga chizilgan chiziqdan yuqori boʻladigan tarzda turishadi. Hakamning signaliga koʻra, ikkala jamoa ham arqonni tortishni boshlaydilar va raqibga eng yaqin belgi yerdagi chiziqni kesib oʻtishini (yaʼni arqonni 4 metrga tortishga harakat qiladi) yoki raqib jamoani holdan toldirishga harakat qiladilar. Jarima qoʻlga kiritadi, agar jamoadan birortasi oʻtirsa yoki yiqilib qolsa.

Musobaqalar ham anʼanaviylardan farq qiladigan qoidalarga muvofiq oʻtkaziladi. Masalan, Janubiy Koreyaning Kyonsannamdo provinsiyasida oʻtkazilgan festival davomida oʻtkazilgan musobaqalarda qoʻllangan arqonning uzunligi 251 metr, diametri qariyb 1,4 metr, ogʻirligi esa 54,5 tonnani tashkil etadi.

Xavfsizlik

Yirtilgan arqon jiddiy oqibatlarga olib kelishi mumkin. Shuning uchun arqonning kuchini ortiqcha baholab boʻlmaydi — masalan, 250 kg yuk uchun moʻljallangan qalin foydali arqon har tomondan maksimal beshtaga raqobatlashishga imkon beradi. Va, albatta, arqonni qoʻlingizga oʻrash taqiqlanadi. Tortish uchun maxsus arqonlar tayyorlanadi.

Musobaqa

Olimpiya oʻyinlari dasturidagi musobaqalar

1904-yilgi yozgi Olimpiya oʻyinlarida arqon tortish musobaqasi

Olimpiada-80 uchun chiqarilgan nominal qiymati 10 rubl boʻlgan SSSR kumush tangasiga arqon tortish

1900—1920-yillardagi Olimpiya oʻyinlari dasturiga arqon tortish yengil atletika turi sifatida kiritilgan (1912-yilgi oʻyinlarda, rasmiy hisobotga koʻra, u mustaqil sport sifatida paydo boʻlgan), ammo hozirgi vaqtda XOQ umuman oʻyinlar arqon tortishni alohida sport sifatida koʻrib chiqadi. Oʻyinlarning gʻoliblari quyidagilar boʻldi:

• 1900-yil — Shvetsiya va Daniyaning aralash jamoasi;
• 1904-yil — Miluoki Atletik klubi jamoasi (AQSh);
• 1908-yil — London politsiya jamoasi (Buyuk Britaniya);
• 1912-yil — Stokgolm politsiyasi guruhi (Shvetsiya);
• 1920-yil — Buyuk Britaniya jamoasi.

Zamonaviy musobaqalar

Xalqaro arqon tortish federatsiyasi (inglizcha: Tug of War International Federation, TWIF) 1960-yilda tuzilgan; hozirda 51 ta milliy federatsiyalar mavjud. TWIF tan olingan Xalqaro Olimpiya qoʻmitasi.

Arqon tortish 1981-yildan beri Jahon oʻyinlari dasturiga kiritilgan va birinchi Jahon oʻyinlarida aynan arqon tortish musobaqalari birinchi sport musobaqasi boʻldi. Terma jamoalar oʻrtasidagi jahon chempionatlari har yili — alohida ochiq havoda va yopiq joylarda oʻtkaziladi. Klublar oʻrtasida ham musobaqalar oʻtkaziladi.

Koʻpgina mamlakatlarda ayollar va erkaklar sportining ushbu turini sevuvchilar klublari mavjud. Rossiyada ularni Butun rossiya arqon tortish federatsiyasi birlashtirgan boʻlib, 2005-yil 7-mayda Xalqaro arqon tortish federatsiyasining toʻliq aʼzosi boʻlgan. 2007-yil 28-martda Rossportning 157-sonli buyrugʻi „arqon tortish“ sportini rasman tan olingan sport turlari roʻyxatiga kiritish toʻgʻrisida imzolandi.

Havolalar

• Xalqaro arqon tortish federatsiyasi^(ingl.) )
• Butun Rossiya arqon tortish federatsiyasi