Asli Burxonov
Asli Burhonov (Burxonov Asli (Asliddin) Badriddinovich; 1915-yil 8-yanvar, Buxoro —1997-yil 29-dekabr, Dushanbe, Tojikiston) — teatr va kino aktyori, rejissyor, Tojikiston SSR xalq artisti (1945). SSSR xalq artisti (1965), Abu Abdulloh Rudakiy nomidagi Tojikiston Davlat mukofoti laureati (1970).
| Asli Burxonov | |
|---|---|
| Tavalludi |
1915-yil 8-yanvar |
| Vafoti |
1997-yil 29-dekabr Dushanbe, Tojikiston |
| Fuqaroligi |
 SSSR  Tojikiston |
| Kasbi | aktyor, rejissor |
| Mukofotlari |
     |
Biografiyasi
tahrirAsli Burxonov 1915-yil 8-yanvarda Buxoro shahrida zodagon oilada tugʻilgan. Taniqli teatr tadqiqotchisi Nizom Nurjonovning aytishicha, Asli Burxonovning bobosi Xovaling tumanining Xoʻjahalil qishlogʻidan boʻlib, Buxoroga oʻqishga borib, oʻsha yerda uylangan. Bu nikohdan Asli Burxonovning otasi Badriddin tugʻilgan. 1893-yildan 1920-yilgacha, ya’ni Buxoro inqilobi boʻsagʻasigacha Badriddin qozi boʻlib ishladi. Biroq Buxoro Qizil Armiya tomonidan bosib olinganidan keyin u otib tashlangan.
Oʻshanda Asli endigina besh yoshda edi, bu yoshda mehribon otasidan yetim qolishi unga juda ogʻir edi. Ammo yetimlik yosh Aslining o‘qishdan uzoqlashishiga to‘sqinlik qila olmadi. U yangi maktabga o‘qishga yuboriladi va 1925-yilda Fayzulla Xoʻjayev nomidagi maktabda Hayotjon Naimov ismli oʻrta maktab oʻquvchisi tashabbusi bilan badiiy jamoa tuziladi va bu unga sanʼat uchun yoʻl ochadi[1].
Badiiy faoliyati
tahrirU birinchi rolini „Hujum“ spektaklida 15 yoshida Buxoro teatri sahnasida ijro etgan. Bir yil oʻtgach, u spektaklda Xushxabarchining oʻgʻli rolini oʻynadi.
1931-yil boshidan doʻsti Shukrullo Latifov bilan birga professional teatr aktyorlari safiga qabul qilinadi va 16 yoshida yosh Asli allaqachon teatr xodimi edi.
1932-yilda Buxoro teatriga badiiy gastrol safarida boʻlib, soʻngra Moskva, Leningrad, Perm, Xarkov, Kerch, Olmaota, Sevastopol, Simferopolga sayohat qildi, Asli Burxonov ham shu guruhda edi.
Oilaviy muammolar uni 1933-yilda Buxoro teatrini tashlab, G‘ijduvonga qaytishga majbur qildi. Ammo Gʻijduvonda ham teatrda ishlay boshlaydi.
1933-yil noyabr oyida Stalinobodda yashovchi katta akasi taklifiga binoan Tojikiston poytaxtiga boradi va 1933-yil 25-dekabrda davlat akademik drama teatriga ishga kiradi. Shu vaqtdan to umrining oxirigacha (1997) shu teatrDA artist boʻlib ishlagan[1].
Ijodi
tahrirRejissyorlik
tahrirUning rejissyor sifatida ham koʻplab asarlar sahnalashtirgan:
- Mirsaid Mirshakarning „Muhabbat muallimi“;
- „Panchsuma kelini“, M. Urdu;
- Sotim Ulugʻzodaning „Gavhari Shabcharoʻgʻ“ va „Rudakiy“ asarlari;
- U. Shekspirning „Du Veronagi“ va boshqalar[2].
Dublyaj
tahrirU koʻplab filmlarni dublyaj qilishda oʻz hissasini qoʻshgan[3].
Manbalar
tahrir- ↑ 1,0 1,1 „Аслӣ Бурҳонов: Аз нақши пионер то Ленин. Роҳе, ки ҳунармандро маъруф кард“. www.kmt.tj. Китобхонаи миллии Тоҷикистон. 2019-yil 6-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 8-yanvar.
- ↑ Энсиклопедияи советии тоҷик. — Душанбе. — Ҷ. 1. — 1978. — Саҳ. 551—552.
- ↑ Энциклопедия кино Таджикистана. — Душанбе, 2012, — С. 76. — 396 с. — ISBN 978-99947-919-4-1.