Atia masjidi
Atia masjidi (bengalcha: আতিয়া মসজিদ, arabcha: مسجد عطية) Bangladeshning Tangail tumanida joylashgan toʻrt gumbazli masjiddir. U 17-asrda Boburiylar davrida qurilgan va Louhajang daryosining sharqiy qirgʻogʻida joylashgan. Mamlakat Arxeologiya departamenti uni muhofaza qilinadigan yodgorlik sifatida belgilagan.
| Masjid | |
 | |
| Umumiy koʻrinishi | |
| Mamlakat |  Bangladesh
|
| Koordinatalar | 24°11′2.476″N 89°54′41.094″E / 24.18402111°N 89.91141500°E |
| Asoschi | Sayyidxon Panni |
| Asosiy sana: 1609-yil
| |
| Umumiy maydoni | 223.9m2 |
| Gumbazlar soni | 4 |
| Gumbazlar soni | 4 |
| Minoralar soni | 4 |
| Minoralar soni | 4 |
| Qurilish materiallari | Gʻisht, terakota |
| Holati | aktiv |
 Atia masjidi Vikiomborda
| |
Manzili
tahrirTangail shahridan taxminan olti kilometr (3.7 mi) janubda[1], Delduar Upazila shahridagi Atia qishlogʻida joylashgan.
Tarixi
tahrirMasjidda topilgan yozuvlardan biriga koʻra (hozirgi kunda Bangladesh milliy muzeyida saqlanmoqda), inshoot 1610–1611-yillar orasida qurilgan. Bu Boburiylar sulolasidan boʻlgan Jahongir hukmronligi davrida imperator Karatiya Zamindori tomonidan Boyazid Xon Pannining oʻgʻli Sayid Xon Panniga Atiya Parganasini sovgʻa qilgan vaqtida amalga oshirilgan. Panni masjidni qurish boʻyicha koʻrsatma bergan. Bino 1507-yilda vafot etgan Atiyaning taniqli soʻfiy avliyosi Shahan Shoh Baba Adam Kashmiriyning mazori (maqbarasi) masjidga yaqin joylashgan. Aytishlaricha, eng zoʻr ustalar va quruvchilar bu ish uchun Panni tomonidan maxsus yollangan[1].
Masjid 19-asr boshida sodir boʻlgan zilzila paytida vayron boʻlgan. 1837-yilda Dehlilik Roshun Xatun Choudhurani ismli savdogar ayol masjidni taʼmirlattirgan. Masjid 1909-yilda Delduarlik Zamindar Abu Ahmad Gʻuznaviy xoni tomonidan boshqa mahalliy Zamindorlar, yaʼni Karatialik Vajed Ali Xon Panni hamkorligida yana bir marta taʼmirlangan[1].
Tavsifi
tahrirMasjidlar boburiylar meʼmorchiligining elementlarini Bengal sultonligi davridagi umumiy meʼmorchilik bilan birlashtirgan holda bunyod etilgan. Shuningdek, majmuaning gʻarbiy qismida, tahorat olish uchun qurilgan katta suv idishi mavjud boʻlgan.
Ushbu kichik masjidning tashqi koʻrinishi 18,29 metrga x 12,19 metrni, devorlarining kengligi 2,23 metrni tashkil etadi. Toʻgʻri burchakli masjid sharqiy tomonidagi ayvonga biriktirilgan katta gumbazli va kvadrat shaklidagi namozxonadan iborat boʻlib, uning tepasiga uchta kichikroq gumbaz oʻrnatilgan. Sharq tomonda uchta arkli kirish boʻlib, oʻrtadagisi ikki qirrali va boshqalaridan biroz balandroqdir.
Atia masjidining arklari toʻrtburchak shaklda. Asosiy namozxonasiga verandadan uchta eshik orqali kirish mumkin. Bundan tashqari, namozxona va ayvonga ikkita yon kirish joyi ham mavjud. Qibla devorida uchta bezakli mehrob bor. Masjidning toʻrtta burchagida parallel qoliplarga boʻlingan sakkiz burchakli minoralar mavjud. Koʻtarilgan dizaynning bir necha darajalari bilan yasatilgan yon minoralar tom karnizining tepasiga tomon koʻtarilgan. Barcha minoralarning oxirida bezakli kichik gumbazlar joylashgan boʻlib, ular lotus va kalasa finiallari bilan birgalikda tekis nayli gumbaz shaklida bezatilgan.
Merosi
tahrirMahalliy aholi va OAVda Atia masjidi 10 Taka masjidi deb nomlanadi, chunki Bangladesh hukumati 1978-yil 3-avgustda masjidning old tomonida masjid tasviri boʻlgan 10 takalik banknotni chiqargan[2].
2010-yil 6-fevralda masjidning 400 yilligi Shahan Shoh oʻrta maktabida keng nishonlangan. Tadbirda Muhammad Abdurazzoq, Xandaker Abdubaten va Fazlur Rahmon ham ishtirok etgan. Tadbirda, shuningdek, masjid tarixiga bagʻishlangan Atianama kitobining nashr etilishi ham ma’lum qilingan[1].
Yana qarang
tahrirManbalar
tahrir- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 „Historic Atia Mosque about to wear away“. The Daily Star (2010-yil 8-fevral). 2016-yil 27-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 21-yanvar.
- ↑ Nayeem. „Atiya Jame Masjid“. Offroad Bangladesh.