Dajti togʻi milliy bogʻi

	Dajti tog‘i milliy bog‘i
Joylashuvi	Albaniya, Tirana
Hudud	28,561.85 km2
Tashkil topgan sanasi	2006–yil 16–iyun

Dajti togʻi milliy bogʻi (albancha: Parku Kombëtar "Mali i Dajtit") — 1966-yilda Albaniyaning markaziy qismida tashkil etilgan milliy bogʻ, 293.84 km² (113.45 kv mi) maydonni egallaydi^[1]. Park shimoli-gʻarbda Shtame dovoni tabiat bogʻi, gʻarbda Kraste-Verjon qoʻriqlanadigan landshafti va sharqda Mali-me-Gropa-Bize-Martanesh qoʻriqlanadigan landshaftiga tutashgan. Park qoʻpol topografiyasi bilan ajralib turadi, bu ekotizimlar uchun qulay sharoit yaratadi.

Tabiatni muhofaza qilish xalqaro ittifoqi (IUCN) parkni II toifaga kiritgan. Park Planlife tomonidan xalqaro ahamiyatga ega boʻlgan oʻsimliklar oʻsuvchi hudud sifatida eʼtirof etilgan^[2].

2019-yilda Fushe Dajt shahridagi SH47 yoʻli boʻylab radio minoralari yonida joylashgan yangi Dajti Mt Milliy Parkining turistik axborot markazi ochildi^[3].

Geologiya

Sharqdan Dajti

Dajti massivi, 1,613 m (5,292 ft) balandlikka koʻtarilgan togʻ zanjiri, Dajtidan tashqari janubda Priska, markazda Tujani va shimolda Braridan iborat^[4]^[5]. Alpinistlar Tirana shahrini va mintaqadagi togʻlarni koʻrishlari mumkin. Gʻaroyib koʻrinishi tufayli bu joy Tiranning balkoni deb nomlangan. Tirananing asosiy suv manbalaridan biri Bovilla koʻli Brarning shimoli-sharqidagi tik qoyalar orasida joylashgan. Yana bir tabiiy diqqatga sazovor joy — Shengjergj qishlogʻi yaqinida joylashgan Shengjini sharsharalari hisoblanadi.

Flora va fauna

Dajti flora va faunasi yuqori xilma-xillikka ega. Togʻda toʻngʻiz, Yevroosiyo boʻrisi, qizil tulki, yevropa quyoni, qoʻngʻir ayiq, sinkap, Yevropa yovvoyi mushugi yashaydi. Togʻlarning pastki qismida butazorlar, mirta va qulupnaylar oʻsadi. 600-1000 m balandlikda asosan eman, qoraqayin va chinor, 1000 m balandlikdagi ignabargli daraxtlar oʻsadi.

Oʻrmon yongʻinlari

2010-yillarda oʻrmonlarning kesilishi togʻdagi asosiy muammoga aylandi. 2012-yilning yozi va 2019-yil bahorida^[6] boʻlib oʻtgan oʻrmon yongʻinlari natijasida 10 gektar oʻrmon maydoni zararlandi^[7].

Har yili tez-tez, oʻrmon yongʻinlari sodir boʻlmoqda, aybdorlar esa sudlanmagan.

Manbalar

↑ „Dajti National Park A Recreational Area for Citizens of Tirana, Albania“ (en). mmv.boku.ac.at.
↑ IUCN, World Wide Fund for Nature, Plantlife. „Important Plant Areas of the south and east Mediterranean region“ (en). portals.iucn.org.
↑ „Inaugurohet qendra e re e vizitorëve në Parkun Kombëtar të Dajtit - ATSH -“ (2019-yil 25-mart). 2020-yil 19-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 25-iyul.
↑ „Dajti Mountain National Park“ (en). akzm.gov.al.
↑ „Figure 1. Dajti National Park (Albania), the study area.“ (en). researchgate.net.
↑ „Zjarr në Malin e Dajtit, Goxhaj: Ndërhyrja e vështirë për shkak të terrenit (VIDEO) - Shqiptarja“.
↑ „Zjarret në Dajt | Gazeta Shqip“ (en). Gazeta Shqip. Qaraldi: 2023-yil 24-oktyabr.

[1] „Dajti National Park A Recreational Area for Citizens of Tirana, Albania“ (en). mmv.boku.ac.at.

[2] IUCN, World Wide Fund for Nature, Plantlife. „Important Plant Areas of the south and east Mediterranean region“ (en). portals.iucn.org.

[3] „Inaugurohet qendra e re e vizitorëve në Parkun Kombëtar të Dajtit - ATSH -“ (2019-yil 25-mart). 2020-yil 19-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 25-iyul.

[4] „Dajti Mountain National Park“ (en). akzm.gov.al.

[5] „Figure 1. Dajti National Park (Albania), the study area.“ (en). researchgate.net.

[6] „Zjarr në Malin e Dajtit, Goxhaj: Ndërhyrja e vështirë për shkak të terrenit (VIDEO) - Shqiptarja“.

[7] „Zjarret në Dajt | Gazeta Shqip“ (en). Gazeta Shqip. Qaraldi: 2023-yil 24-oktyabr.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]