Elon Musk
Elon Reeve Musk (talaffuzi: Ilon Riv Mask; 1971-yil 28-iyunda tugʻilgan) amerikalik investor,[2][3] muhandis[4] va ixtirochidir[5][6][7][8]. U SpaceX asoschisi, bosh direktori va bosh muhandisi, Tesla Inc. va Neuralink asoschisi va bosh direktori, SolarCity hamasoschisi va raisi, OpenAI hamraisi, Confinity bilan birlashib PayPal nomini olgan X.com asoschisi[9][10][11][12].
| Elon Musk | |
|---|---|
 | |
| Tavalludi |
Elon Reeve Musk 28-iyun 1971-yil Pretoriya, Transilvaniya, Janubiy Afrika Respublikasi |
| Fuqaroligi |
 Janubiy Afrika Respublikasi Kanada AQSh |
| Kasbi | Tadbirkor, muhandis, ixtirochi, investor |
| Bolalari | 6[1] |
| Otasi | Errol Musk |
| Onasi | Maye Musk |
| Imzosi | |
 | |
2021-yil 7-yanvarda 185 milliard dollarlik boyligi bilan Amazon asoschisi Jeff Bezosni ikkinchi o'ringa olib chiqib, birinchi marta sayyoradagi eng boy odamga aylandi. 2021-yil 1-noyabrda u tarixda boyligi 300 milliard dollarga yetgan birinchi odam bo'ldi.
2022-yil 25-apreldan Twitterni egasi.
Yoshlik yillari
Musk Janubiy Afrikaning Pretoriya shahrida tug'ilib o'sgan. Bir muncha vaqt Pretoriya universitetida o'qigan, 17 yoshida esa Kanadaga ko'chib o'tgan. Kingstondagi Kvins universitetiga o'qishga kiradi va ikki yildan so'ng Pensilvaniya universitetiga o'tadi, u yerda iqtisodiyot va fizika bo'yicha bakalavr darajasini oladi. 1995-yilda Stanford universitetida o'qish uchun Kaliforniyaga ko'chib o'tdi, ammo buning o'rniga akasi Kimbal (ingl.) rus tili. Internet uchun dasturiy ta'minot ishlab chiqaruvchi Zip2 kompaniyasiga asos solgan. 1999-yilda kompaniya Compaq tomonidan 307 million dollarga sotib olingan. O'sha yili Musk onlayn bankka asos solgan X.com, 2000-yilda konglomerativ ravishda Confinity bilan birlashtirilgan va PayPal-ni tashkil etgan. 2002-yilda kompaniya eBay tomonidan 1,5 milliard dollarga sotib olingan.
Kompaniyalar
Zip2
1995-yilda Musk, uning akasi Kimbal va Greg Kouri investorlar mablag'lari evaziga Internet uchun dasturiy ta'minot ishlab chiqaruvchi Zip2 kompaniyasini tashkil etishdi. Ular o'z korxonalarini Palo Alto shahridagi kichik ijaraga olingan ofisga joylashtirdilar.
Kompaniya xaritalar, yo'nalishlar va sariq sahifalar bilan gazeta sanoati uchun Internet-shahar qo'llanmasini ishlab chiqdi va sotdi. Muskning aytishicha, kompaniya muvaffaqiyatli bo'lishidan oldin u kvartirani sotib ololmagan va uning o'rniga ofisni ijaraga olgan, divanda uxlagan, ymcada dush qabul qilgan va akasi bilan bitta kompyuterni baham ko'rgan. U va Kimbal biznes qarorlari bo'yicha kelisha olmaganlarida, ular o'zaro kelishmovchiliklarni kurash orqali hal qilishdi. Muskning so'zlariga ko'ra,"sayt kunduzi ishlagan, men esa uni kechasi, haftada etti kun, har doim loyihalashtirganman". Aka-uka Musklar The New York Times va Chicago Tribune bilan shartnoma tuzdilar va direktorlar kengashini citysearch bilan birlashish rejalaridan voz kechishga ko'ndirdi. Muskning direktorlar kengashi raisi Rich Sorkin lavozimini egallagan bosh direktor bo'lishga urinishlari direktorlar kengashi tomonidan to'xtatildi. Compaq 1999-yil fevral oyida Zip2-ni 307 million dollarga naqd pulga sotib oldi va Musk o'zining 7 foiz ulushi uchun 22 million dollar oldi.
X.com va PayPal
1999 yil mart oyida Musk asoschilaridan biri bo'ldi X.com. 2000 yilda X.com u Confinity kompaniyasi bilan birlashdi, uning mahsulotlaridan biri PayPal shaxsiy pul o'tkazmalari xizmati edi. Musk kompaniya tomonidan ishlab chiqilgan dasturiy ta'minotni Unix-dan Windows operatsion tizimiga o'tkazishni qat'iy qo'llab-quvvatladi, bu esa kompaniyaning texnik direktori Max Levchin va boshqa rahbarlar bilan kelishmovchiliklarni keltirib chiqardi, bu esa Muskning bosh direktor lavozimidan iste'foga chiqishi bilan yakunlandi (shu bilan birga u direktorlar kengashi a'zosi bo'lib qoldi). Biroq, ilonning ikki kompaniyani birlashtirish to'g'risidagi strategik qarori, Internet-auksionlarda (birinchi navbatda eBay) elektron to'lov tizimini faol targ'ib qilish bilan birga, 2001 yilda PayPal deb nomlangan korxonaning tez o'sishiga olib keldi. Bunday ta'sirchan muvaffaqiyatlar kompaniyaga 2002 yil fevral oyida aksiyalarni birjada joylashtirishga imkon berdi (va shu bilan birga, 2001 yil 11 sentabrdagi terrorchilik harakatlaridan keyin birjaga chiqqan dot-com kompaniyalaridan birinchisi bo'ldi). 2002 yil oktyabr oyida PayPal eBay tomonidan 1,5 milliard AQSh dollariga sotib olingan. Musk sotilganda kompaniyaning 11,7 foiz aksiyalariga egalik qilgan, bu esa unga 180 million dollar daromad olish imkonini bergan.
SolarCity
Teslaning sho'ba korxonasi bo'lgan Kaliforniyaning San-Mateo shahrida joylashgan Amerika quyosh panellarini ishlab chiqaruvchi energiya kompaniyasi.
OpenAI
San-Frantsiskoda joylashgan sun'iy intellekt bo'yicha notijorat tadqiqot kompaniyasi. Kompaniyaning maqsadi ochiq, do'stona AIni rivojlantirishdir. Asoschilaridan biri elon Musk.
2018 yil 20 fevralda elon Musk manfaatlar to'qnashuvi sababli Open AI direktorlar kengashidan iste'foga chiqdi.
Tesla
„Tesla“ kompaniyasining bosh ijrochi direktori Elon Musk va moliyaviy direktori Zach Kirkhornning maqomi oʻzgardi. Muskning yangi maqomini „Texnologiya qiroli“, Kirkhornnikini esa „Tangalar hukmdori“ deb tarjima qilish mumkin. Shunga qaramay, Elon va Zach bosh direktor hamda moliya direktori lavozimlarini saqlab qoladi[13].
Space X
Amerika kompaniyasi, elektr avtomobil ishlab chiqaruvchisi va (SolarCity filiali orqali) elektr energiyasini saqlash echimlari. 2018-yil mart oyida kompaniya aksiyadorlari Elon Muskning ish haqini yiliga 3 milliard dollarga oshirish uchun ovoz berishdi. U qat'iy ish haqiga ega bo'lmaydi, aksincha kompaniya aksiyalari shaklida kompensatsiya oladi. Kompensatsiyani to'lash kompaniyaning kerakli moliyaviy ko'rsatkichlarga erishishiga bog'liq bo'ladi.
2019-yil oktabr oyida elon Musk Tesla daromad keltirganini va kompaniya aktsiyalari kotirovkalari 20 foizga ko'tarilganini e'lon qildi.
Neuralink
2016 yilda Musk neuralink kompaniyasiga asos solgan bo'lib, u inson miyasini sun'iy intellekt (AI) bilan birlashtirishga qaratilgan neyrotexnologiya startapi bo'lib, uning mashinalar bilan birlashishini osonlashtirish uchun inson miyasiga o'rnatilgan qurilmalarni yaratish orqali. Qurilmalar, shuningdek, dolzarb bo'lib qolish uchun sun'iy intellektning so'nggi yaxshilanishlariga mos keladi. Bunday yaxshilanishlar xotirani yaxshilashi yoki qurilmalarga dasturiy ta'minot bilan yanada samarali muloqot qilish imkonini berishi mumkin[46].
2020-yil avgust oyida jonli namoyishda Musk o'zining dastlabki qurilmalaridan birini "Bosh suyagingizdagi Fitbit" deb ta'rifladi, u tez orada falaj, karlik, ko'rlik va boshqa kasalliklarni davolay oladi. Ko'plab nevrologlar va nashrlar bu da'volarni tanqid qilishdi; MIT Technology Review ularni "juda spekulyativ" va "nevrologiya teatri"deb atadi.
The Boring Company
Infratuzilma va tunnel qurish bilan shug'ullanadigan qurilish kompaniyasi Elon Musk tomonidan 2016 yilda tashkil etilgan.
Avtomobillar uchun metro: kelajakda soatiga 240 km tezlikda harakatlanish mumkin bo'ladi. Muskning fikricha, u an'anaviy metroga qaraganda ancha arzon, tezroq va qulayroq bo'ladi va shahar tirbandligiga qarshi kurashda yordam berishi kerak. Los-Anjeles okrugida 1,83 km sinov tunneli 2018 yil 19 dekabrda ochilgan.
2022-yil 14-mart holatiga ko'ra, Elon Musk Twitter'ning 9,2 foiz aksiyalari (73,48 million aksiya) egasi bo'lgan. Paketning qiymati 1 apreldagi birja qiymati bo'yicha 2,8 milliard dollardan oshdi, Muskning 9,2 foiz aksiyalarini sotib olganligi haqidagi yangiliklar fonida Twitter aktsiyalari premarketda 25 foizdan oshdi. 2022 yil 25 aprelda Twitter direktorlar kengashi Muskning kompaniyani 44 milliard dollarga sotib olish taklifini qabul qildi. Iyun oyida Musk bitimdan voz kechdi, chunki Twitter soxta akkauntlar haqida ma'lumot berish uchun "ko'p so'rovlarga javob bera olmadi yoki rad etdi". 2022-yil avgust oyida Delaver kansler sudi Twitter'ga ijtimoiy tarmoqdagi botlar va spam akkauntlar ulushini hisoblash bo'yicha qo'shimcha hujjatlarni Elon Muskga topshirishni buyurdi.
2022-yil 11-oktabrda Elon Musk Twitter-ni dalillarni yo'q qilgani uchun jazolashni talab qildi. Tadbirkorning fikriga ko'ra, ijtimoiy tarmoq rahbariyati ishdan bo'shatilgan xavfsizlik direktori Piter Zatkoni kompaniya rahbariyati tomonidan yo'l qo'yilgan qoidabuzarliklar to'g'risidagi ma'lumotlarni o'z ichiga olgan yozuvlarni yo'q qilishga majbur qildi. 2022-yil 28-oktabrda Musk bitimni yopdi va kompaniyani boshqardi. Bloomberg ma'lumotlariga ko'ra, 2022-yil noyabr oyida kompaniya ommaviy qisqartirishlardan o'tdi Musk kompaniya xodimlarining 50 foizini qisqartirishni rejalashtirgan.The Verge nashri ma'lumotlariga ko'ra, Elon Musk kompaniya xodimlarini 7,5 ming xodimdan 2,7 mingga qisqartirgan. Ommaviy qisqartirishdan so'ng, yangi xodimlarni, asosan dasturiy ta'minot va savdo bo'limi bilan bog'liq xodimlarni jalb qilish boshlandi.
2022-yil 15-dekabrda Elon Musk biznesmenning parvozlari haqidagi ma'lumotlarni e'lon qilgan akkaunt egasini sudga bergani ma'lum bo'ldi. Shuningdek, multimilliarderning ta'kidlashicha, odamlarning qaerdaligini oshkor qiladigan hisoblar bloklanadi, chunki bu odamlarga tahdid soladi.
2022-yil 19-dekabrda Max Twitter'da kompaniya rahbari lavozimidan ketishi kerakmi yoki yo'qmi degan so'rovnomani boshladi. Ishtirokchilarning 57,5 foizi iste'foga chiqish uchun ovoz berdi. 42,5% qarshi chiqdi. So'rovda jami 17,5 milliondan ortiq kishi ishtirok etdi. Musk qanday qaror qabul qilishi noma'lum, ammo u "so'rov natijalariga sodiq qolishini" va'da qilgan. 20-dekabr kuni CNBC Muskning voris topish rejalari haqida xabar berdi.
2023
2023 yil 5 iyun kuni "Twitter" bosh direktori lavozimini tark etdi, avvalroq u ijrochi rais va texnik direktor lavozimida qolishini aytdi.
2023 yilning bahorida Musk chatgpt chatbotiga raqobatbardosh muqobil yaratish rejalari haqida xabar berdi, buning uchun xAI kompaniyasi tashkil etildi, uning ishga tushirilishi 2023 yil iyul oyida e'lon qilindi.
Boyligi
2021-yil 7-yanvarda Elon Musk Amazon asoschisi Jeff Bezosni ikkinchi o'ringa olib chiqib, sayyoradagi eng boy odamga aylandi. Muskning boyligi o'sha paytda 185 milliard dollarga baholangan edi. 2021-yil 19-fevralda uning boyligi 199,9 milliard dollarga yetdi va u yana dunyoning eng boy odamiga aylandi va 17-fevralda birinchi o'ringa qaytgan asoschisi Jeff Bezosni (194,2 milliard dollar) ortda qoldirdi.
2021-yil 3-oktabrdagi Real vaqt rejimidagi milliarderlar boyligi reytinglarida Musk Bloomberg ma'lumotlariga ko'ra 209 milliard dollar va Forbes ma'lumotlariga ko'ra 199 milliard dollar boyligi bilan birinchi o'rinni egalladi.
2021-yil 1-noyabrda Tesla aktsiyalari kotirovkalari o'sishi fonida Muskning hozirgi holati 300 milliard dollardan oshdi, bu esa tarixda boyligi shu darajaga yetgan birinchi odam bo'ldi[4]. Shundan so'ng u Twitter foydalanuvchilari o'rtasida ovoz berib, soliqlarni to'lash uchun Tesla kompaniyasining 10 foiz ulushini sotishi kerakmi, deb so'radi. Buning sababi shundaki, demokrat senator Ron Uayden eng badavlat kishilarga sotilmagan foyda deb ataladigan daromaddan 23,8% to'lashni, ya'ni qimmatli qog'ozlar qiymatining o'sishini, ular o'z aktivlarining bir qismini sotganmi yoki yo'qmi, to'lashni taklif qildi. Ushbu qonun loyihasi ilgari surilishidan oldin ham Musk 6 milliard dollarlik aktsiyalarning bir qismini sotish va barcha pullarni BMTning Jahon oziq-ovqat dasturiga berish niyatida ekanligini aytdi (agar uning rahbariyati mablag'larning qanday sarflanishida ko'proq shaffoflikni namoyon etsa). So'rov ishtirokchilarining aksariyati savdo-sotiqni qo'llab-quvvatladilar va Musk o'z aktsiyalarini taxminan 5 milliard dollarga sotdi.
14 dekabrda elon Musk Forbes versiyasi bo'yicha sayyoramizning eng boy odamlari reytingida birinchi o'rinni yo'qotib, Louis Vuitton Moet Hennessy prezidenti Bernard Arno va uning oilasiga mag'lub bo'ldi. Jurnal ma'lumotlariga ko'ra, Muskning boyligi 176,8 milliard dollarga, Janob Arno esa 188,6 milliard dollarga baholanmoqda.
2022-yilda Musk 122,6 milliard dollar yo'qotdi, bu uning 2021-yilda ishlab topgan miqdoridan ko'proqdir.
2023-yil 1-iyun holatiga ko'ra, Bloomberg Billionaires Index reytingiga ko'ra, biznesmenning boyligi 192 milliard dollarni tashkil etadi.elon Musk yana Bloomberg tomonidan dunyodagi eng boy odamlar ro'yxatida birinchi o'rinni egalladi.
Siyosat
2016 yil dekabr oyida strategiya va siyosat bo'yicha Prezident forumi (ingl.) rus tili. AQSh prezidenti Donald Tramp davrida 16 nafar amerikalik tadbirkorlardan iborat guruh bo'lib, ularning vazifasi AQShning 45-prezidentiga iqtisodiy o'sish, yangi ish o'rinlari yaratish va mehnat unumdorligini oshirish bilan bog'liq masalalar bo'yicha maslahat berishdir[73][74], lekin 2017 yilda forumda ishtirok etishdan bosh tortdi. Trampning AQShni Parij kelishuvidan chiqarish to'g'risidagi qaroriga norozilik bildirdi[75] [76].
2020-yil 24-iyulda Elon Musk tvit qoldirdi: "yana bir rag'batlantiruvchi davlat paketlari odamlar manfaati uchun emas"[77]. Bunga javoban Musk Armani vakilidan Tesla batareyalarini ishlab chiqarish uchun juda zarur bo'lgan lityum konlarini nazorat qilish maqsadida AQShning Boliviyada davlat to'ntarishini tashkil qilishi odamlarning manfaatlariga mos kelmasligi haqida xabar oldi. O'z navbatida, Musk e'tiroz bildirdi: "biz xohlagan joyda to'ntarishlar qilamiz! Buni qabul qiling " [78].
2022-yilda Rossiya Ukrainaga bostirib kirganidan so'ng, Musk Ukrainani va urushga qarshi bo'lgan ruslarni ochiqchasiga qo'llab-quvvatladi[79][80]. Hujumdan ko'p o'tmay, Musk Ukrainaga Starlink sun'iy yo'ldosh Internet tizimiga kirish huquqini berdi va mamlakatga Starlink terminallarining ikkita partiyasini, batareyalarni, avtomobil zajigalka quvvat adapterlarini, quyosh panellarini va generatorlarni yubordi[79][81]. 2022-yil oktabr oyida u tez orada Rossiyaning Ukraina bilan tinchligini qo'llab-quvvatladi[82] va mumkin bo'lgan sulhning to'rtta parametrini nomladi:
1.BMT nazorati ostida Zaporojye, Xerson, Donetsk va Lugansk viloyatlarining Rossiya tomonidan bosib olingan qismlarida yangi referendumlar o'tkazish
2.Rossiya tomonidan Qrimning anneksiyasini tan olish
3.Ukrainaning neytral maqomi
4.Qrimni suv bilan ta'minlash kafolatlangan
2022-yil 21-oktabrda Bloomberg oq uyda Maskning korxonalari va faoliyatini mamlakat milliy xavfsizligiga tahdid borligini tekshirish imkoniyati muhokama qilinayotganini ma'lum qildi. Buning sabablari orasida, jumladan, "bir qator tvitlardan keyin Rossiyaga nisbatan tobora do'stona munosabat"deb ataladi.
2022 yil oktyabr oyida Tayvanning Xitoydan mustaqilligini tan olmagan holda Tayvanni Xitoyning maxsus iqtisodiy zonasiga aylantirishni taklif qildi.
Manbalar
- ↑ Petter, Olivia. „'There's Not Much I Can Do': Elon Musk Admits Grimes Does Majority Of Childcare For Two-month Old Son“. The Independent (26-iyul 2020-yil). 16-noyabr 2020-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 8-yanvar 2021-yil.
- ↑ Curtis, Sophie. „Elon Musk 'to launch fleet of internet satellites'“. The Daily Telegraph (10-noyabr 2014-yil). Qaraldi: 23-iyun 2015-yil. „"Elon Musk, inventor and business magnate"“.
- ↑ Vance, Ashlee „Elon Musk, the 21st Century Industrialist“ (13-sentabr 2012-yil). Qaraldi: 23-iyun 2015-yil.
- ↑ „Early Career Engineers, Conferences and Careers“. asme.org. Qaraldi: 4-noyabr 2015-yil.
- ↑ Bellis, Mary „Biography of Elon Musk“. About.com. Qaraldi: 10-iyun 2015-yil.[sayt ishlamaydi]
- ↑ „The Top 10 Venture Capitalists on 2014's Midas List“. Forbes. Qaraldi: 10-iyun 2015-yil.
- ↑ Albergotti, Reed. „Zuckerberg, Musk Invest in Artificial Intelligence Company“. The Wall Street Journal (21-mart 2014-yil). Qaraldi: 10-iyun 2015-yil.
- ↑ Love, Dylan „Elon Musk And Mark Zuckerberg Have Invested Million in a Mysterious Artificial Intelligence Company“. Business Insider (21-mart 2014-yil). Qaraldi: 10-iyun 2015-yil.
- ↑ Martin LaMonica. „Tesla Motors founders: Now there are five“. CNET (21-sentabr 2009-yil).
- ↑ „A Brief history of Tesla“. Tech Crunch (4-yanvar 2013-yil). 2017-yil 14-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 21-aprel 2014-yil. „"Tesla was founded not by Elon Musk, but rather by Martin Eberhard and Marc Tarpenning in July 2003. The two bootstrapped the fledgling auto company until Elon Musk led the company's million Series A financing round in February 2004, when Musk became the company's Chairman of the Board."“.
- ↑ Hardy, Quentin; Bilton, Nick. „Start-Ups Aim to Conquer Space Market“. The New York Times (16-mart 2014-yil). Qaraldi: 21-aprel 2014-yil. „Space Exploration Technologies, or Space X, started by the Tesla founder Elon Musk“.
- ↑ „Trust Your Own Focus Group of One“. Entrepreneur.com (11-aprel 2014-yil). — „Elon Musk, founder of PayPal, Tesla and SpaceX“. Qaraldi: 21-aprel 2014-yil.
- ↑ „Илон Маскнинг «Tesla» компаниясидаги мақоми ўзгарди“. Bugun.uz. 2021-yil 12-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 15-mart.
Havolalar
 |
Vikiomborda Elon Musk haqida turkum mavjud |
- Elon Musk IMDbda
- Elon Musk Twitter sahifasi
- Forbes profili