Eltz qasri

Eltz qasri (nem. Burg Eltz) — Reynland-Pfalzda, Elzbax daryosi vodiysidagi Wierschem yaqinidagi qasr, Mayfeldni Eyfel etaklaridan ajratib turadi. Eltz qasri Burresheim qal'asi bilan bir qatorda Eyfeldagi hech qachon bosib olinmagan yoki vayron qilinmagan yagona bino hisoblanadi. Qasr XVII-XVIII asrlardagi urushlar paytida ham saqlanib qolgan va fransuz inqilobining qo'zg'olonlari markaziga aylangan.

Eltz qasri
Location of Eltz Castle within Rhineland-Palatinate Location of Eltz Castle within Germany
Umumiy maʼlumot
Joylashuvi
Manzili	D-56294 Münstermaifeld
Shahar	Virshem
Mamlakat	Germaniya
Koordinatalar	50°12′18″N 7°20′12″E
Qurilishi boshlangan	tahminan 1157-yillar
Qurilishi tugagan	XII asr
Egasi	Dr. Karl Graf von und zu Eltz-Kempenich
Balandligi
Balandligi	320 metr (1050 fut)
http://www.burg-eltz.de/ www.burg-eltz.de
Eltz qasri

Tarix

Qasrning joylashuv xaritasi

Daryo vodiysidagi Eltz deb nomlangan qasr, XII asrda qurilgan. qasr bugungi kungacha saqlanib qolgan. qasr uch tomondan daryo bilan o'ralgan va balandligi 70 metr bo'lgan qoya ustiga ko'tarilgan. Qasrning atrofida ajoyib tabiat manzarasini kuzatish mumkin.

Qasr uchta aka-uka o'rtasida bo'lingan: Eliey, Vilgelm va Teodorix, bu yerda ularning hammasi oilalari va xizmatkorlari bilan yashagan.

1331-1336-yillarda qasr yagona harbiy harakat markaziga aylandi. Eltz janjali deb ataladigan davrda Eltz lordlari boshqa erkin imperator ritsarlari bilan birga Trier arxiyepiskopi va Lyuksemburg Bolduinning hududiy siyosatiga qarshi chiqdilar. Eltz qasrini qamal qilish uchun Trier arxiyepiskopi qasr tepasida joylashgan qoya yonbag'rida Trutzelz (inglizcha) qamal qal'asini qurishni buyurdi, uning devorlari bugungi kungacha saqlanib qolgan. Qasrning taslim bo'lishidan keyin uning egalari Trier arxiyepiskopi vassaliga aylandi.

1490-yildan 1540-yilgacha qasrda Rodendorf uylari qurilgan. Ichkaridan ularning jabhasi uchta ustunga o'rnatilgan tonozli ayvon bilan bezatilgan. Ular o'z ismini 1563-yilda to'yi bo'lib o'tgan qasr egalaridan biri Katarina fon Rodendorffning rafiqasi nomidan oldilar. XIX asrda tashqi devordagi portikoning yonida Madonna tasvirlangan mozaika qo'yildi. [[Fayl:Burg Eltz und Burg Trutzeltz.jpg|thumb|280px|O'ng tomonda Trutzelz xarobalari] Qasrdagi Kempenix uylari 1604-yildan 1661-yilgacha qurilgan. Ularning muvaffaqiyatli me'moriy kompozitsiyasi va yarim yog'ochli uylarning go'zalligi qasr hovlisining go'zal qiyofasini yanada mukammalashtirgan. Katta minora zinapoyasi ostida butun qal'ani suv bilan ta'minlaydigan quduq bor.

1688-1689-yillardagi Pfalz vorisligi urushi paytida Reyn vodiysidagi qal'alarning aksariyati vayron bo'lgan. Eltz qasri fransuz qo'shinida yuqori ofitser unvoniga ega bo'lgan egasi Anton Eltz-Juttingen tufayli buzilmagan holda saqlanib qolindi.

XIX asrda Graf Charlz Eltz qasrni tiklashni boshladi. 1845-1888-yillarda katta hajmdagi qurilish ishlariga 184 ming marka sarflandi, bu xarid qobiliyati bo'yicha taxminan 8 million yevroni tashkil qiladi. Qayta tiklash juda ehtiyotkorlik bilan olib borildi va tarixiy me'moriy ko'rinish saqlanib qolindi.

Eltz qasri 800 yildan ortiq vaqtdan beri Elts oilasiga tegishli. Bugungi kunda butun majmua Eltz grafi Karlga qarashli 1815-yildan boshlab hozirgi graf Karl Eltzning ajdodi qasrga to'liq egalik qilish huquqini sotib olgan. Qasrning hozirgi egasi Frankfurt-Maynda yashaydi. U qasrni saqlanishi haqida g'amxo'rlik qilib, jamoatchilik ko'rishi uchun taqdim etgan. Yozda, 1-apreldan 1-noyabrgacha qasrda har kuni taxminan 40 daqiqalik diqqatga sazovor joylarga sayohatlar o'tkaziladi. Rübenach uyining yerto'lasidagi xazina e'tiborga loyiqdir, bu yerda XII-XIX asrlarga oid 500 ga yaqin g'ayrioddiy san'at asarlari to'plangan. Ekspozitsiyada zargarlik san'ati durdonalari bilan bir qatorda turli xil qiziqarli buyumlar ham namoyish etiladi.

• 
  Eltz qasri
• 
  Eltz qasri
• 
  Eltz qasridagi bezak turi
• 
  Eltz qasri 1900-yillar

Binolar tavsifi

Rubenax uyi

Uyning qurilishi 1472-yilda Vilgelm fon Eltz va uning rafiqasi Katarina davrida yakunlangan (ularning portretlarini yuqori qavatdagi yotoqxona ibodatxonasida ko'rish mumkin). 8 qavatli bino o'z nomini Kumush Arslonga meros bo'lib qolgan Koblenz shahri yaqinidagi qal'a va yerlardan oldi. Va o'shandan beri bu joy Rubenax uyi deb ataladi.

Qurol-aslaha

Eltz qasri

Rubenach uyining zalida bugungi kunda o'rta asr qurollari to'plami: sovutlar, zanjirli qurollar , dubulg'alar va boshqaturli qurol-yarog'lar mavjud(asl nusxalari). Qurol-aslaha ombori bu yerda XIX asrda romantizmning gullab-yashnashi va modaga kirgan ritsarlik qal'alariga romantiklarning ziyorat qilish davrida paydo bo'lgan. O'rta asrlarda qasrning qadriyatlaridan biri sifatida qurollar yaxshi himoyalangan xonada saqlangan. Bugungi kunda bu xona o'rta asr ob'yektlari va ularning maqsadi, shuningdek, uy bezaklari haqida tasavvur qilish imkonini beradi. Qurol-aslaha omborida siz XV-XVI asrlarga oid zanjirli qurollar va dubulg'alarning to'liq to'plamini, kichik arkebus to'pini, 1333-yilda Eltz qasri himoyachilari tomonidan foydalanilgan o'qlar to'plamini, o'qotar qurollar to'plamini, shuningdek, sovutlarni ko'rishingiz mumkin. Bronza va temirdan ishlangan bolta va nayzalar, chavandozlarni otdan tushirish uchun mo'ljallangan maxsus yiqituvchi qurollarni ham ko'rish mumkin. Bu yerda XVII-XVIII asrlarga oid sharq qurollari toʻplamini ham koʻrishingiz mumkin, ular turklar tomonidan 1683-yilda Vena jangida qoʻllangan. Eltz oilasining vakillaridan biri turklar ustidan g'alaba qozongan jangda qatnashdi va bu qurollarni uyga olib keldi.

Pastki zal

Bu xona XV asr boshlarida qasrning boy aristokratik aholisining tipik uy-joyi haqida tasavvur beradi. Asl nusxada baquvvat eman ustunlar va kaminlar saqlanib qolgan. Devorlari XVI asrga oid Flamand manufakturasining toʻqilgan gilamlari bilan qoplangan, unda ekzotik hayvonlar (qoplon, tuyaqush, timsoh va oʻramli tuya) tasvirlangan. Xonadagi derazalar XIX asrda XV asrning derazalariga to'liq mos ravishda almashtirildi. Zal ko'p sonli qimmatbaho rasmlar bilan bezatilgan, asosan emanga chizilgan. Madonna va bir dasta uzumli bola (Kranax, Lukas (oqsoqol), XVI asr) kartinasi alohida e’tiborga loyiqdir. Derazalar orasida 1495-yilda Kyolnda qilingan "Xochga mixlanish sahnasi" mavjud. Yana ikkita qiziqish ob'yekti - bu XV asrga oid Mermaid chirog'i va Eltz oilasiga 1500-yildan beri tegishli bo'lgan soat.

Yuqori zal

Bu yerda turar-joyning asl tuzilishi to'liq saqlanib qolgan. Bu xona asrlar davomida ustaning yotoqxonasi bo'lib kelgan. 1520-yilda karavot issiqlikni yaxshiroq ushlab turish uchun poldan baland ko'tarilib qo'yilgan. Perimetr atrofida ov sahnalari, jangovar musobaqalar va old tomonida oilaviy gerblar tasvirlangan. Issiqlikni saqlash uchun kanopdan ham keng miqiyosda foydalanilgan. Xonaning devorlari XV asrning freskalari bilan bo'yalgan. Oxirgi devoriy rasmlar XVI asrda tugallangan va 300 yildan ortiq vaqt davomida qayta tiklashni talab qilmagan. Vitrajli Gothic dafna oynasi o'zining asl qiyofasini saqlab qolgan. Unda uy ibodatxonasi joylashgan. Dafna oynasidagi rasm qabrdagi Maryamning e'loni sahnalari bilan boshlanadi, vitraj oynalarida sehrgarlarni ulug'lash sahnalari bilan davom etadi va devorlarga o'tish, xochga mixlash va xochdan olib tashlash sahnalari bilan tugaydi. Gyugo Eltz ushbu ibodatxonani ota-onasi - Vilgelm va Ketrin Eltz xotirasiga bag'ishladi, ularning portretlari XVI asr boshidagi vitraj oynasining pastki qismida joylashgan. Qasrning egalari qasrning asosiy devorlaridan tashqarida joylashgan dafna oynasida ibodatxonani tashkil qilib, cherkov qoidalariga qarshi hiyla nayran ishlatishdi. Gap shundaki, cherkov odamlarga qurbonlik o'tkaziladigan xonada yashashni taqiqlagan, shuning uchun ibodatxona, xuddiki qasr devorlaridan tashqarida joylashgandek tasavvur uyg'otgan. Ushbu zalning yana bir xususiyati - o'rnatilgan hojatxona (qal'aning o'rta asrlardagi 20 ta hojatxonasidan biri). Uni o'rab turgan yog'och panel faqat XIX asrda paydo bo'lgan, hojatxonaning o'zi bu yerda XV asrdan beri joylashgan. Hojatxona oqovalari yomg'ir suvi yordamida drenajlangan. Katta yomg'ir suvi kollektori olinadigan tom ostida edi, undan quvurlar pastga tushgan, ular orqali kanalizatsiya hojatxonalardan erkin chiqib ketgan va yomg'ir suvi to'kilgan. Keyin qasrni chetlab o'tib, oqava suvlar, shuningdek, oshxonadan suyuq va nooziq-ovqat chiqindilari quvurlar orqali vodiyga tashlangan.

Rodendorf uyi

Uyning qurilishi 1477-yilda Filipp Eltz davrida boshlangan. 10 qavatli Buyuk Rodendorf uyi o'z nomini Lotaringiyadagi ajdodlar mulkidan olgan. Kichik Rodendorf uyi qasrning janubiy tomonida joylashgan va XVI asrning o'rtalarida qurilgan. Olimlarning so'nggi kashfiyotlariga ko'ra, uy 1290-yilda qurilgan.

Maxsus xona

Nemis qirollarini tanlash huquqiga ega bo'lgan 7 nafar nemis aristokrati, ya'ni saylovchilar nihoyatda katta ta'sirga ega edi. Yetti saylovchidan uchtasi bir vaqtning o'zida ruhiy hukmdorlar - arxiyepiskoplar edi (Trier, Mayn va Kyoln). Shuningdek, ular qirolning shaxsini Muqaddas Rim imperatori unvoniga loyiq deb bilsalar, Rim papasi nomidan hukm qilish huquqiga ega edilar. Eltz oilasining ikki vakili bu hokimiyatning to'laqonli egas edi - 1567-1581-yillarda hukmronlik qilgan Trier arxiyepiskopi Yakob va 1732-1743-yillarda hukmronlik qilgan Men arxiyepiskopi Filipp Karl. Bu xonada ularning portretlarini ko'rish mumkin.

Katta zal

Bu zal qasr majmuasidagi eng katta xonadir. U oilaviy bayramlar, yig'inlar,nikoh marosimlari, oilaviy kengashlar uchun mo'ljallangan bo'lib, bu yerda Eltz oilasining uchta urug' barcha katta vakillari to'plangan. Agar oilaning har bir urug'i uchun alohida binolar qurilgan bo'lsa va oilalar alohida yashagan bo'lsa, unda bu zal barcha binolar uchun mavjud edi. Bu yerda qasrni harbiy va siyosiy himoya qilish taktikasi muhokama qilingan. Markaziy ustunlar ostida va zalning burchaklaridagi niqoblar so'z erkinligini anglatadi va eshikning tepa qismida kirish joyi tepasida o'yilgan atirgul - sukunatning allegorik ramzi bo'lib, u devorlar ham maxsus myo'laklar borligidan dalolat bergan. Shuningdek, qurollar va ritsarlarning zirhlari, shu jumladan, kamida 1,8 m balandlikdagi (zirh og'irligi 60 funt) baquvvat erkaklar uchun maxsus XIX asrning 3 ta hashamatli jihozlari namoyish etilgan. Devorda Gobelinlar oilasi manufakturasidan (Parij, 1700) gilam bor, unda yunon quyosh xudosi Geliosning singlisi, oy ma'budasi Selena bilan bayrami tasvirlangan. Xonada 15 ta dastgoh rasmlari ham mavjud. Yog'och rasmda marvarid bilan bezatilgan Eski Ahd sahnalari tasvirlangan (XVII asr oxiri). Tangalar murakkab qulf mexanizmi bilan jihozlangan o'rta asr sandiqida saqlangan. Kalitni oddiy burish bilan bir vaqtning o'zida 7 ta mexanizm harakatga kelgan.

Malika xonasi

Xona o'z nomini XVIII asrda, bu yerda oliyjanob xonimning portreti paydo bo'lganida oldi. Bu qal'aning ko'plab yotoq xonalaridan biri. Xonada taqdim etilgan 1525-yilga oid to'shak - bu noyob va mo'jizaviy tarzda saqlanib qolgan namuna hisoblanib xonaning oddiy jihozlarining bir qismidur. Bu to'shak butun Germaniya bo'ylab saqlanib qolgan eng qadimgi Uyg'onish davri karavoti sifatida tan olingan. To'shakning yonida boshqa xonaga (yotoqxona yoki hamshira xonasi) olib boradigan kichik zinapoya bor. Zinapoya orqali zirh xonada o'tilgan - deyarli bolalar o'lchamidagi ko'krak zirhi aynay shu yerda joylashgan.

Betakror zal

Qasrning eng qimmatli va boy zali, garchi bu zalning haqiqiy ahamiyati noma'lum bo'lsada, dastlab bu yerda uy cherkovi o'ylab topilgan degan taxminlar mavjud. Ko'pincha zal kechki ovqat va katta bayramlarni o'tkazish uchun ishlatilgan. Ushbu zalning o'ziga xos xususiyati uning kechki gotika uslubidagu ustulardir. Qasrning tosh ustunlari nafaqat devor va shiftning yukini ko'taribgina qolmay, balki zalning bezaklari ham xisoblangan. XIX asrdagi plitkali pechka XIX asrdagi avvalgisining haqiqiy nusxasidur. Bu "Evangelist pechi" deb ataladi, chunki oila gerblari yonida 4 ta Evangelina tasvirlangan.

Qasrning tepadan ko'rinishi

Oshxona

Eltz oilasining uchta urug'i alohida uy xo'jaliklarini boshqarganligi sababli, qal'ada 3 ta oshxona mavjud edi. Rodendorf uyining oshxonasi 1500- yilda qurilgan. Ulkan pechdan ovqat tayyorlsh uchun foydalanilgan. Oziq-ovqat zahiralari kemiruvchilar o'ljasiga aylanib qolmasligi uchun deyarli barcha mahsulotlar omborda saqlangan. Bundan tashqari mahsulotlar maxsus idishlarda shiftga osilgan. Ichkaridagi pech vulqon tabiiy toshi bilan qoplangan. Cho'tkasi yonib ketganda, tosh shunchalik qizib ketadiki, non to'g'ridan-to'g'ri tosh ustida pishirilib, uni kul va kul qoldiqlaridan tozalab olingan. XV asrdan saqlanib qolgan katta sandiq un zahiralarini saqlash uchun xizmat qilgan. Saqlanib qolingan deyarli barcha mebellar XV asrga tegishli.

Qasrning xazinasi

Gʻaznada 500 dan ortiq eksponatlar mavjud. Bular oltin va kumushdan yasalgan qimmatbaho asarlar, fil suyagidan yasalgan miniatyuralar, zargarlik buyumlari, chinniga, shishaga o'yib ishlangan naqshlar, billur qadahlar, qilichlar, xanjarlar va boshqalar.

Bugun

Qasrdagi Rubenach va Rodendorf oilalarining uylari omma uchun ochiq, oilaning Kempenich bo'limida esa qal'aning qolgan uchdan bir qismidan foydalanadi. Jamoatchilik mavsumiy ravishda, apreldan noyabrgacha qabul qilinadi. Tashrif buyuruvchilar oltin, kumush va chinni buyumlar, qurol-yarog' va zirhlar ombori joylashgan xazinani ko'rishlari mumkin.

Qasr san'atda

1965-yildan 1992-yilgacha Germaniyaning 500 nemis markasi qog'ozida Eltz qasrining tasviri ishlatilgan. Qasr 1979-yilda Uilyam Piter Blattining Steysi Keach rolini o'ynagan "To'qqizinchi konfiguratsiya" filmida xayoliy Amerika harbiy jinnilar boshpanasining tashqi ko'rinishi sifatida ishlatilgan.

Eltz qal'asi nemis ommaviy sahifalarining bosh sahifasini BMW, Nivea Cream, Thurn va Taxis pochta vagonlari yoki Deutsches Museum fasadining yonidagi nemis madaniyati ramzi sifatida bezatilgan.

Havolalar

• Burg Eltz official site
• Photos & history of Eltz castle (polyakcha)
• Videos, Aerial Views, Photos of Eltz castle (English)