Estadio Centenario

„Centenario“ (ispancha: Estadio Centenario) — Urugvayning Montevideo shahridagi futbol stadioni. 1930-yilgi Jahon chempionati uchun maxsus qurilgan, 100 000 tomoshabinni sigʻdira olgan. Mamlakatdagi ushbu eng yirik sport arenasi milliy stadion maqomiga ega.

Centenario

Toʻliq nomi	Estadio Centenario
Joyi	Montevideo, Urugvay
Asos solingan	1929-yil 21-iyul
Qachon qurilgan	1930-yil
Qachon ochilgan	1930-yil 18-iyul
Qachon taʼmirlangan	2021-yil
Egasi	Montevideo departamenti hukumati
Yuzasi	maysa
Inshoot narxi	1 mln. AQSh dollari 5 mln. AQSh dollari (2021-yilgi rekonstruksiya uchun)
Meʼmor	Juan Antonio Scasso
Hajmi	60 235
Maydon oʻlchami	105 × 68 m
Maydon egalari
Urugvay

Tarixi

„Centenario“ jahon futboli tarixida alohida o‘rin tutadi: birinchi Jahon chempionati 1930-yilda bu yerda bo‘lib o‘tgan va o‘shanda xalqaro futbol maydonida haqiqiy „oltin asr“ni boshidan kechirgan Olimpiada chempioni urugvayliklar finalda g‘alaba qozongan, azaliy raqiblari argentinaliklarni 4:2 hisobda magʻlubiyatga uchratgan.

Yangi stadion Montevideoda Urugvay Konstitutsiyasi qabul qilinganligining va Mustaqillikning 100 yilligi (ispancha: Sentenario — „yuz yillik“). Biroq Centenario chempionat ochilishiga tayyor emas edi va dastlabki oʻyinlar tugallanmagan stadionda oʻtkazilgan. Final uchrashuviga qadar barcha qurilish ishlari yakunlandi.

Oʻshandan beri u muntazam ravishda muhim xalqaro uchrashuvlarni, shuningdek, Janubiy Amerika chempionati, Qit'alararo kubok Amerika klublar chempionati (Copa Libertadores), shuningdek, Janubiy Amerika kubogi va Janubiy Amerika Recopa oʻyinlariga mezbonlik qildi. Urugvay terma jamoasining xalqaro maydondagi soʻnggi yutuqlaridan 1995-yilda Janubiy Amerika chempionatida finalda braziliyaliklarni penaltilar seriyasida magʻlub etgan gʻalabani taʼkidlash kerak.

Urugvay futboli tarixi Montevideodagi stadion bilan chambarchas bogʻliq, chunki 2010-yillarga qadar mamlakatning ikki yetakchi klubi — „Penyarol“ va „Nacional“ uy uchrashuvlarini „Centenario“da oʻtkazishgan. Biroq, soʻnggi yillarda Nacional oʻzining Gran Parque Central stadionini yangiladi va Penyarol yangi Campeón del Siglo stadionini qurdi. Shunga qaramay, Urugvay chempionatining final bosqichi, xalqaro maydondagi eng muhim o‘yinlar, jumladan, Urugvay terma jamoasining o‘yinlari Centenarioda davom etmoqda.

2021-yilda Janubiy Amerikaning klublar oʻrtasidagi ikkala yirik musobaqasi — Libertadores kubogi va Sudamerikana kubogi finallari bir haftalik farq bilan Centenario stadionida boʻlib oʻtdi. Shu munosabat bilan, olti oy davomida stadionda infratuzilmani yangilash boʻyicha ishlar olib borildi — ikki baravar kuchli yoritish oʻrnatildi (Madriddagi "Santyago Bernabeu" stadionida ishlatilganiga oʻxshash), maysazor butunlay almashtirildi, tribunalar va oʻrindiqlar yangilandi. Shuningdek, stadion tashqarisida har kecha (arenada oʻyin boʻladimi yoki yoʻqmi) yonib turadigan va Batliye bogʻini yoritadigan ikkita yoritish minorasi mavjud.

1930-yilgi Jahon chempionati

1930-yilda boʻlib oʻtgan birinchi Jahon chempionatida „Centenario“ stadionida 10 ta oʻyin oʻtkazildi: 7 ta guruh bosqichi, 2 ta yarim final va 1 ta final.

Sana	Bosqich	Match	Hisob
1930-yil 18-iyul	C guruhi	Urugvay — Peru	1:0
1930-yil 19-iyul	A guruhi	Argentina — Meksika	6:3
1930-yil 19-iyul	A guruhi	Chili — Fransiya	1:0
1930-yil 20-iyul	B guruhi	Braziliya — Boliviya	4:0
1930-yil 20-iyul	D guruhi	Paragvay — Belgiya	1:0
1930-yil 21-iyul	C guruhi	Urugvay — Ruminiya	4:0
1930-yil 22-iyul	A guruhi	Argentina — Chili	3:1
1930-yil 26-iyul	1/2 final	Argentina — AQSh	6:1
1930-yil 27-iyul	1/2 final	Urugvay — Yugoslaviya	6:1
1930-yil 30-iyul	Final	Urugvay — Argentina	4:2

"Nacional"ga qarshi Urugvay Klasikosida "Penyarol" muxlislari bilan to'la tribunalar"

Boshqa musobaqalar

1930-yilda Centenarioning toʻldirilgan tribunalari.

Stadionning Olimpiya tribunasi.

Stadionning tashqarisidagi yozuv: " Centenario stadioni. Jahon futboli yodgorligi.

Urugvay — Venesuela oʻyini paytida (2012) tribuna.

Terma jamoalar

1930-yilgi Jahon chempionati oʻyinlaridan tashqari, Centenario bir qator boshqa yirik xalqaro turnirlarga ham mezbonlik qildi.

• 1942-yilgi Janubiy Amerika chempionati
• 1956-yilgi Janubiy Amerika chempionati
• 1967-yilgi Janubiy Amerika chempionati
• 1980-yilgi Jahon chempionlari oltin kubogi (Mundialito)
• 1995-yilgi Amerika kubogi

Qolaversa, 1983-yili Amerika kubogining ikki finalidan biri Urugvay va Braziliya terma jamoalari ishtirokida Centenarioda boʻlib oʻtgan. Urugvayliklar o‘z maydonida 2:0 hisobida g‘alaba qozonishdi va Salvadorda durang o‘ynab (1:1) turnirda g‘alaba qozonishdi.

Faqat yoshlar jamoalari darajasidagi finallarda urugvayliklar Centenarioda boʻlib oʻtgan uy oʻyinlarida gʻalaba qozona olmadilar:

• 1999-yilgi Janubiy Amerika oʻsmirlari futbol chempionati (17 yoshgacha) — Braziliya chempion
• 2003-yilgi Janubiy Amerika yoshlari futbol chempionati (20 yoshgacha) — Argentina chempion

Klublar

Janubiy Amerikada xalqaro turnirlar finallari ikkita oʻyinda (uyda va safarda) oʻtkazilishi hisobga olinsa, Urugvayning ikkita giganti — Penyarol va Nacionalning har birining finalga chiqish Centenarioda final oʻyini oʻtkazilishini kafolatlaydi. 1979-yilgacha Qitʼalararo kubok oʻyinlari xuddi shunday tarzda oʻtkazilgan va Centenario ushbu turnirning bir necha finaliga mezbonlik qilgan. Bundan tashqari, 1987-yilgacha Libertadores kubogida uchinchi oʻyin neytral maydonda oʻtkazilishi mumkin edi va agar finalda Urugvay termalari boʻlmasa, koʻpincha bu oʻyin Montevideoda oʻtkazilardi. Shuningdek, Urugvay klublari Libertadores Superkubogi yoki KONMEBOL kubogi kabi boshqa xalqaro turnirlarning final bosqichiga chiqishdi.

Havolalar

• Centenario Stadium rasmiy sayti (Wayback Machine saytida 2021-02-17 sanasida arxivlangan)
• Worldstadiums.com: Centenario stadioni (Wayback Machine saytida 2009-02-15 sanasida arxivlangan)