Faringit
Faringit (yun. pharynx – halqum va itis – yalligʻlanish) – halqum (yutqin) shilliq pardasining yalligʻlanishi. [2]. Bu kasallik odatda tomoqda ogʻriq va isitmaga sabab boʻladi[2]. Kasallik alomatlari orasida yana burun oqishi, yoʻtal, bosh ogʻrigʻi, tupuk yutishda qiyinchilik, limfa tugunlarining shishi va ovoz boʻgʻilishi boʻlishi mumkin[1][4]. Simptomlar odatda 3-5 kun davom etadi, lekin sabablarga qarab uzoqroq davom etishi mumkin[2][3]. Asoratlar orasida sinusit va oʻtkir oʻrta otit ham bor[2]. Faringit yuqori nafas yoʻllari infeksiyasining bir turidir[5].
| Faringit | |
|---|---|
 | |
| Ko‘rinadigan qizarishga olib keladigan virusli faringit. | |
| Belgilari | Tomoq og‘rig‘i, isitma, burun oqishi, yo‘tal, bosh og‘rig‘i, bo‘g‘iq ovoz[1][2] |
| Mutaxassislik | Yuqumli kasalliklar |
| Asoratlari | Sinusit, o‘tkir o‘rta otit[2] |
| Davomiyligi | Sababiga qarab 3-10 kun[2][3] |
| Sabablari | Odatda virusli infeksiya |
| Tashxis usullari | Simptomlar asosida, tezkor antigenni aniqlash testi orqali |
| Oldini olish | Lidokain |
| Takrorlanishi | ~7.5% odamlar har 3 oyda |
Ogʻriqlarni oldini olish uchun ibuprofen kabi yalligʻlanishga qarshi dorilarlardan foydalanish mumkin[2]. Bu holatda mahalliy lidokain ham yordam berishi mumkin[6]. Streptokokk odatda antibiotiklar hisoblangan penitsillin yoki amoksitsillin bilan davolanadi[2]. Oʻtkir faringitda kortikosteroidlar foydali yoki foydasizligi aniq emas, ammo yaqinda oʻtkazilgan tekshiruv shuni koʻrsatdiki, antibiotiklar bilan birgalikda qoʻllaganda ular ogʻriqni va davolanish ehtimolini oʻrtacha darajada kamaytiradi[7][8].
Tasnifi
tahrirFaringit bu yalligʻlanishning bir turi boʻlib, yuqori nafas yoʻllari infeksiyasidir. U oʻtkir yoki surunkali boʻlishi mumkin. Oʻtkir faringit kasallik qoʻzgʻatuvchisi va zararlangan odamning immunitetiga qarab kataral, yiringli yoki yarali boʻlishi mumkin. Surunkali faringit ham kataral, gipertrofik yoki atrofik ham boʻlishi mumkin.
Tonzillit faringitning bir turi hisoblanadi[9]. Agar yalligʻlanish bodomsimon bezlarni ham, tomoqning boshqa qismlarini ham qamrab olgan boʻlsa, bu holatni faringotonzillit yoki tonzillofaringit deb atash mumkin[10].
Sababi
tahrir.jpg)
Koʻpgina holatlarda infeksiyaga chalingan shaxs bilan yaqin aloqada boʻlgan organizm bu kasallikka chalinadi. Ular barcha yuqumli holatlarning taxminan 40-80% ni tashkil qiladi va turli xil virusli infeksiyalarning xususiyati boʻlishi mumkin[11].
Adenovirus faringitni keltirib chiqaruvchi viruslarning eng keng tarqalgan turidir. Odatda, boʻyin limfa tugunining kengayishi kichikroq va tomoq ogʻrigʻi bilan boʻlsa ham, koʻpincha qizil koʻrinmaydi.
Tashxisi
tahrirTomoq ogʻrigʻining virus yoki bakteriya sababli ekanligini faqat belgilariga qarab farqlash qiyin. Shunday qilib, bakterial sabab bor yoki yoʻq ekanligini bilish maqsadida koʻpincha tomoqdan surtma olinadi[12].
Kasallikni davolash
tahrirKoʻp hollarda davolanish simptomlar bilan kechadi. Bakterial, zamburugʻli va herpes infeksiyalari uchun maxsus davolash usullari samaralidir.
Manbalar
tahrir- ↑ 1,0 1,1 Rutter, Paul Professor; Newby, David. Community Pharmacy ANZ: Symptoms, Diagnosis and Treatment (en). Elsevier Health Sciences, 2015 — 19-bet. ISBN 9780729583459.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 2,8 Hildreth, AF; Takhar, S; Clark, MA; Hatten, B (September 2015). "Evidence-Based Evaluation And Management Of Patients With Pharyngitis In The Emergency Department.". Emergency Medicine Practice 17 (9): 1–16; quiz 16–7. PMID 26276908.
- ↑ 3,0 3,1 Oxford textbook of medicine infection. Oxford: Oxford University Press, 2012 — 280–281-bet. ISBN 9780191631733.
- ↑ Neville, Brad W.; Damm, Douglas D.; Allen, Carl M.; Chi, Angela C.. Oral and maxillofacial pathology, 4th, St. Louis, MO: Elsevier, 2016 — 166-bet. ISBN 9781455770526. OCLC 908336985. Qaraldi: 2020-yil 17-mart.
- ↑ „Pharyngitis“. National Library of Medicine. 2016-yil 20-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 4-avgust.
- ↑ Weber, R (March 2014). "Pharyngitis.". Primary Care 41 (1): 91–8. doi:10.1016/j.pop.2013.10.010. PMID 24439883. PMC 7119355. //www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=7119355.
- ↑ Principi, N; Bianchini, S; Baggi, E; Esposito, S (February 2013). "No evidence for the effectiveness of systemic corticosteroids in acute pharyngitis, community-acquired pneumonia and acute otitis media.". European Journal of Clinical Microbiology & Infectious Diseases 32 (2): 151–60. doi:10.1007/s10096-012-1747-y. PMID 22993127. PMC 7087613. //www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=7087613.
- ↑ de Cassan, Simone; Thompson, Matthew J.; Perera, Rafael; Glasziou, Paul P.; Del Mar, Chris B.; Heneghan, Carl J.; Hayward, Gail (1 May 2020). "Corticosteroids as standalone or add-on treatment for sore throat". The Cochrane Database of Systematic Reviews 2020 (5): CD008268. doi:10.1002/14651858.CD008268.pub3. ISSN 1469-493X. PMID 32356360. PMC 7193118. //www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=7193118.
- ↑ „Tonsillitis“. 2016-yil 25-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 4-avgust.
- ↑ "Airway Infectious Disease Emergencies". Pediatric Clinics of North America 53 (2): 215–242. 2006. doi:10.1016/j.pcl.2005.10.001. PMID 16574523.
- ↑ Acerra JR. „Pharyngitis“. eMedicine. 2010-yil 17-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 28-aprel.
- ↑ Del Mar C (1992). "Managing sore throat: a literature review. I. Making the diagnosis". Medical Journal of Australia 156 (8): 572–5. doi:10.5694/j.1326-5377.1992.tb121422.x. PMID 1565052.