Foydalanuvchi:SardorjonovnaF/Albert Camus
SardorjonovnaF/Albert Camus |
---|
Albert Camus (//kæmˈuː//[1] kam-OO;fransuzcha: [albɛʁ kamy] ( tinglang)fransuzcha: [albɛʁ kamy] ( tinglang)[albɛʁ kamy] 1913-yil 7-noyabr – 1960-yil 4-yanvar) – fransuz faylasufi, muallif, dramaturg, jurnalist, jahon federalisti[2] va faol siyosatchi. fransuzcha: [albɛʁ kamy] ( tinglang) U 1957-yil 44 yoshida adabiyot sohasida Nobel mukofotiga sazovor bo'ldi, bu tarixdagi ikkinchi eng yosh sovrin sohibi edi. Uning ijodini The Stranger, The Plague, ', The Fall va The Rebel kabi asarlar tashkil etradi.
Kamyu fransuz mustamlakasi davrida Jazoirda tug'ilgan. U bolaligini qashshoq mahallada o'tkazdi va keyinchalik Jazoir universitetida falsafa yo'nalishi bo'yicha tahsil oldi. 1940-yilda Ikkinchi jahon urushi paytida nemislar Fransiyaga bostirib kirgan paytda u Parijda edi. Kamyu qochishga urindi, lekin u Fransiya qarshilik koʻrsatish guruhiga qoʻshildi va u yerda noqonuniy gazeta boʻlgan “Combat”da bosh muharrir boʻlib ishlay boshladi. Urushdan keyin u mashhur shaxsga aylandi va dunyo bo'ylab ko'plab ma'ruzalar tashkillashtirdi. U ikki marta turmush qurdi, lekin u nikohdan tashqari boshqa munosabatlarga ham ega edi. Kamyu siyosiy jihatdan faol edi; u totalitarianizm tufayli Joseph Stalin va Sovet Ittifoqiga qarshi tarafning bir qismi edi. Kamyu axloqshunos va anarxo-sindikalizmga moyil edi. U Yevropa integratsiyasiga intilayotgan ko‘plab tashkilotlarning bir qismi edi. Jazoir urushi paytida (1954-1962) u ko'p madaniyatli va pluralistik Jazoirni himoya qilib, neytral pozitsiyani saqlab qoldi, bu pozitsiya ko'pchilik partiyalar tomonidan rad etilgan edi.
Falsafiy nuqtai nazardan, Kamyuning qarashlari absurdizm deb ataladigan falsafaning yuksalishiga yordam berdi. Ba'zilar Kamyuning uni ekzistensialist deb ko'rsatish uchun qilgan ishlarini hisoblashadi, garchi u o'zi butun umri davomida bu atamani qat'iyan rad etgan bo'lsa ham.
Albert Kamyu 1913-yil 7-noyabrda Fransiya Jazoiridagi Mondovi (hozirgi Dréan ) shahridagi ishchilar mahallasida tug‘ilgan. Uning onasi Catherine Hélène Kamyu ( qizlik familyasi: Sintès ) fransuz bo'lib, nasl-nasabi balear ispan bo'lgan. U kar va savodsiz edi[3]. U 1914-yil oktyabr oyida Birinchi jahon urushi paytida Zuav polkida xizmat qilayotganda jangda halok bo'lgan kambag'al fransuz qishloq xo'jaligi ishchisi Lyusen Kamyu ya'ni otasini hech qachon tanimagan. Kamyu, uning onasi va boshqa qarindoshlari bolaligida Jazoirning Belkurt qismida asosiy moddiy boyliklarsiz yashadilar. Kamyular oilasi XIX asrning birinchi oʻn yilliklarida yaxshiroq hayot kechirish uchun Jazoirga koʻchib oʻtgan edi. Shuning uchun uni pied-noir deb atashgan. Ushbu so'z Jazoirda tug'ilgan fransuz va boshqa yevropalik odamlar uchun jargon atama hisoblanadi. Uning shaxsiyati va kambag'al kelib chiqishi keyingi hayotiga sezilarli ta'sir ko'rsatdi. Shunga qaramay, Kamyu fransuz fuqarosi edi va indigénat davrida arab va berber jazoirliklariga qaraganda ko'proq huquqlarga ega edi[4]. Bolaligida u futbol va suzishga mehr qo'ygan edi[5].
Kamyu 1928-yildan 1930-yilgacha Racing Universitaire d'Alger o'smirlar jamoasida darvozabon sifatida bo'lgan[6]. Jamoa ruhi, birodarlik va umumiy maqsad tuyg'usi unga juda yoqdi[7]. O'yin hisobotlarida u ko'pincha ishtiyoq va jasorat bilan o'ynagani uchun maqtovga sazovor bo'ldi. Biroq, sil kasalligiga chalingach, unda futbolga bo'lgan ishtiyoqi yo'qoldi[6]. Kamyu futbol, inson mavjudligi, axloq va shaxsiy o'ziga xoslik o'rtasida o'xshashliklarni keltirib chiqardi. Uning uchun futbolning soddalashtirilgan axloqi davlat va cherkov kabi hokimiyatlar tomonidan o'rnatilgan murakkab axloqqa zid edi[6].
Yil | Butparast afsona | Bibliya motivi | Roman | Roli |
---|---|---|---|---|
1937–42 | Sisyphus | Chetlatish, surgun | The Stranger (L'Étranger) | Caligula, The Misunderstanding (Le Malentendu) |
1943–52 | Prometheus | Isyon | The Plague (La Peste) | The State of Siege (L'État de siège) The Just (Les Justes) |
1952–58 | Aybdorlik, yiqilish; surgun va qirollik; | The Fall (La Chute) | The Possessed ta'sirida
(Dostoevskiy); Requiem for a Nun (Faulkner) | |
1958– | Nemesis | Qirollik | The First Man (Le Premier Homme) |
Faoliyati
tahrirAlbert Kamyuning asarlari quyidagilarni o'z ichiga oladi[8]ː
Romanlar
tahrir- <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/A_Happy_Death" rel="mw:ExtLink" title="A Happy Death" class="cx-link" data-linkid="669">A Happy Death</a> (La Mort heureuse; 1936—38, 1971-yilda nashr etilgan)
- The Stranger (L'"L'Étranger", ko'pincha "The Outsider" deb tarjima qilinadi, garchi l'étrangerning boshqa ma'nosi "yashirin" bo'lsa-da; 1942-yil)
- The Plague (La Peste, 1947--yil)
- The Fall(La Chute, 1956-yil)
- <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/The_First_Man" rel="mw:ExtLink" title="The First Man" class="cx-link" data-linkid="677">The First Man</a> (Le premier homme; tugallanmagan, 1994-yilda nashr etilgan)
Qisqa hikoyalar
tahrir- Exile and the Kingdom (L'exil et le royaume; 1957-yilgi to'plam), quyidagi qisqa hikoyalarni o'z ichiga olgan:
- "The Adulterous Woman" (La Femme adultère)
- "The Renegade or a Confused Spirit" (Le Renégat ou un esprit confus)
- "The Silent Men" (Les Muets)
- "The Guest" (L'Hôte)
- "Jonas, or the Artist at Work" (Jonas, ou l'artiste au travail)
- "The Growing Stone" (La Pierre qui pousse)
Akademik tezislar
tahrir- Xristian metafizikasi va neoplatonizm (Métaphysique chrétienne et néoplatonisme ; 1935): Kamyuga Fransiyadagi o'rta maktablarda dars berishga imkon bergan tezis
- Betwixt va Between ( L'envers et l'endroit, shuningdek , The Wrong Side and the Right Side deb tarjima qilingan; to'plam, 1937-yil)
- <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Nuptials_(Camus)" rel="mw:ExtLink" title="Nuptials (Camus)" class="mw-redirect cx-link" data-linkid="700">Nuptials</a> ( Noces, 1938-yil)
- <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/The_Myth_of_Sisyphus" rel="mw:ExtLink" title="The Myth of Sisyphus" class="cx-link" data-linkid="702">The Myth of Sisyphus</a> ( Le Mythe de Sisyphe, 1942-yil)
- <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/The_Rebel_(book)" rel="mw:ExtLink" title="The Rebel (book)" class="cx-link" data-linkid="704">The Rebel</a> ( L'Homme révolté, 1951-yil)
- <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Algerian_Chronicles" rel="mw:ExtLink" title="Algerian Chronicles" class="cx-link" data-linkid="706">Algerian Chronicles</a> ( Chroniques algériennes ; 1958-yil, birinchi inglizcha tarjimasi 2013-yilda nashr etilgan)
- <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Resistance,_Rebellion,_and_Death" rel="mw:ExtLink" title="Resistance, Rebellion, and Death" class="cx-link" data-linkid="708">Resistance, Rebellion, and Death</a> (to'plam, 1961-yil)
- <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Notebooks_1935%E2%80%931942" rel="mw:ExtLink" title="Notebooks 1935–1942" class="cx-link" data-linkid="710">Notebooks 1935–1942</a> ( Karnetlar, 1962-yil)
- <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Notebooks_1942%E2%80%931951" rel="mw:ExtLink" title="Notebooks 1942–1951" class="cx-link" data-linkid="712">Notebooks 1942–1951</a> ( Karnetlar II: 1965-yil)
- Lirik va tanqidiy ocherklar (to‘plam, 1968-yil)
- Amerika jurnallari ( Journaux de Voyage, 1978-yil)
- <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Notebooks_1951%E2%80%931959" rel="mw:ExtLink" title="Notebooks 1951–1959" class="cx-link" data-linkid="717">Notebooks 1951–1959</a> (2008). Carnets Tome III sifatida nashr etilgan; 1989-yil)
- Correspondence (1944—1959) Albert Kamyu va Mariya Kasaresning yozishmalari, uning qizi Ketrinning soʻzboshi bilan (2017-yil)
Rollar
tahrir- Caligula (1938-yil yozilgan, 1945-yil ijro etilgan)
- The Misunderstanding (Le Malentendu, 1944-yil)
- The State of Siege (L'État de Siège, 1948-yil)
- <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/The_Just_Assassins" rel="mw:ExtLink" title="The Just Assassins" class="cx-link" data-linkid="729">The Just Assassins</a> (Les Justes, 1949-yil)
- Requiem for a Nun (Requiem pour une nonne, Wiliam Faulknerning xuddi shu nomdagi romani ta'sirida ishlangan; 1956-yil)
- The Possessed(Les Possédés, Fyodor Dostoyevskiyning Demons romani ta'sirida ishlangan; 1959-yil)
Essaylar
tahrir- The Crisis of Man (Kolumbiya universiteti, 1946-yil 2-martdagi ma'ruza)
- Neither Victims nor Executioners (Combat, 1946-yil)
- Why Spain? (1948)
- Summer (L'Été, 1954-yil) [9]
- Reflections on the Guillotine (1957-yil) [9]
- Create Dangerously (Shvetsiyadagi Uppsala universiteti, 1957-yil)[10]
Havolalar
tahrir- Albert Kamyu. Tanlangan va to'plangan bibliografiya 2016-yil 4-martda arxivlangan.
- Florida universiteti kutubxonasidagi Gay-Crosier Kamyu kolleksiyasi
- Albert Kamyu jamiyati Buyuk Britaniya
- Albert Kamyuning "Faded Page"dagi asarlari (Kanada)
- Albert Kamyu Stanford falsafa ensiklopediyasida
- Albert Kamyu Nobelprize.org saytida
- ↑ "Camus".
- ↑ Leinen. „A Democratic World Parliament“. democracywithoutborders.com 1, 2. Qaraldi: 2024-yil 12-yanvar.
- ↑ Carroll 2013.
- ↑ Carroll 2007.
- ↑ Sherman 2009.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Clarke 2009.
- ↑ Lattal 1995.
- ↑ Hughes 2007.
- ↑ 9,0 9,1 Hayden 2016.
- ↑ Sharpe 2015.