Abdusattorova

Xush kelibsiz!

Salom, Abdusattorova! Vikipediyaga xush kelibsiz! Qoʻshajak hissangiz uchun oldindan rahmat. Umid qilamizki, sizga Vikipediyachi boʻlish manzur boʻlgay! Sizga yordam tariqasida mana bu maqolalar bilan tanishib chiqishni taklif qilamiz:

Iltimos, munozara sahifalarida oʻz fikringizni bildirganingizdan soʻng imzo chekishni unutmang (bu toʻrtta tilda belgisini yozish bilan amalga oshiriladi: ~~~~; bu belgilar avtomatik ravishda sizning ismingiz va sanaga aylantiriladi). Agarda yordamga muhtoj boʻlsangiz, Vikipediya:Forum sahifasiga tashrif buyuring yoki mendan munozara sahifamda sizni qiziqtirgan savolni soʻrang. Vikiiqtibos, Vikilugʻat, Vikimaʼlumotlar, Vikiombor kabi Vikipediyaga qardosh boshqa loyihalar ham bor. Ularni boyitishga ham hissa qoʻshishingiz mumkin. Yana bir bor xush kelibsiz!

Do not speak Uzbek? Click here.

--MalikxanBot ^aloqa 15:44, 17-Noyabr 2022 (UTC)

Rimland nazariyasi

“Rimland” nazariyasi va uning zamonaviy ahamiyati

Tayyorladi: Toshkent Davlat Sharqshunoslik Universiteti Sharq filalogiyasi va tarjimashunoslik fakulteti Jurnalistika: Xalqaro jurnalistika xitoy-ingliz guruh talabasi Abdusattorova Nodira

Annotatsiya: Ushbu maqola Rimland geosiyosiy nazariyasi, uning mazmun-mohiyati va hozirgi davrdagi ahamiyati haqida so'z boradi. Maqolada Yevroosiyo makonida qirg'oqbo'yi hududlarining strategik o'rni tahlil etilib, hozirgi davr geosiyosati uchun dolzarbligi ochib berilgan.

Kalit so’zlar: Geo & Politics, Alfred Tayer Mahan gipotezasi, Makkinder nazariyasi, paradigma, izolyatsiya, “Jahon oroli”, Pivot maydoni, “ Demokratik idealar va haqiqat”, Midlend havzasi, BRICS, Skypman nazariyasi.

Reja: I Kirish 1. Rimland nazariyasi 2. Haqiqiy Makkinder nazariyasi 3. Tanqid II Xulosa III Foydalanilgan adabiyotlar ro'yxati

1. Rimland nazariyasi

Bu nazariyalar dunyo geosiyosatining evolyutsiyasi haqida gapiradi
Geosiyosat ikki so'zdan iborat bo'lib, Geo & Politics geografik omillar tufayli dunyo siyosatidagi o'zgarishlarni bildiradi.
Dunyoning geosiyosiy tarixi siyosiy tarixni geografik omillarning sababi sifatida ko'rgan siyosiy mutafakkirlar va geograflar tomonidan fazoviy-zamoniy tahlildan o'tdi.
Quruqlik va dengiz kuchlari o'rtasidagi ziddiyatni Alfred Tayer Mahan o'zining "Dengiz kuchining tarixga ta'siri" kitobida birinchi gipotezasini ilgari surgan bo'lib, u dengiz kuchi quruqlikdagi kuchdan oson va tezroq harakatlanish, port inshootlari, yaxshi savdo va boshqalar tufayli ustun ekanligini ta'kidlagan.
Dengiz kuchi katta dengiz chegarasiga ega bo'lgan mamlakatlarga, quruqlik kuchi esa dengizga chiqish imkoni bo'lmagan yoki katta quruqlikka ega bo'lgan mamlakatlarga ishora qiladi. Masalan, Hindistonning uzoq qirg'oq chizig'i bor, Nepal esa dengizga chiqa olmaydigan mamlakat.
Biroq, britaniyalik siyosiy geograf, professor H. J. Makkinder uning nazariyasiga zid bo'lib, quruqlik va dengiz kuchlari to'qnashuvining teskari, antitetik fazoviy modelini taklif qildi, bunda quruqlik hokimiyatining ustunligi uning joylashuvi, har tomondan kirish imkoni yo'qligi va resurslarning o'tishi bilan bog'liq edi.
Makkinder nazariyasi geosiyosatning joylashuvi, foydalanish imkoniyati va tabiiy resurslar bazasi nuqtai nazaridan fazoviy tahlilidir. Uning nazariyasi tarixning geografik sababiy tamoyilini belgilab berdi, ya'ni insoniyat tarixidagi pulsatsiyalar geografik sharoitlar tufayli yuzaga kelgan.
Makkinder tarixni mohiyatan quruqlik va dengiz kuchlari o'rtasidagi kurash deb talqin qildi va o'zining "Jahon tarixidagi geografik sabablar" formulasini yoritish uchun "Tarixning geografik yo'nalishi" nomli maqolasini taqdim etdi.
Dunyoning siyosiy tarixi, sivilizatsiya taqdiri va xalqlarning o'zgaruvchan paradigmalari geografik sabablar tomonidan ulug'vor tarzda boshqariladi.
Makkinder quruqlik kuchi va dengiz kuchlari o'rtasidagi geosiyosiy raqobat haqidagi gipoteza nazariyasini ishlab chiqdi va shu tariqa mojaro bir necha urushlarga olib keldi.

2. Haqiqiy Makkinder nazariyasi

  Tabiiy resurslar bilan ta'minlanganlik mamlakatning rizq-ro'zg'orligi va uning boshqalardan ustunligining asosidir. Chunki tabiiy resurslar quruqlikda. Masalan,  Yadro energiyasi xom ashyo sifatida uranni talab qiladi, u asosan quruqlikda joylashgan bo’ladi.
  Dunyoning fizik xaritasiga asoslanib, Makkinder global miqyosda yer yuzasi ulkan va uzluksiz quruqlikdan (Yevropa, Osiyo va Afrika) va ba'zi izolyatsiya qilingan orollardan iborat degan xulosaga keldi. Masalan, Shimoliy va Janubiy Amerika, Avstraliya, Buyuk Britaniya va Yaponiya.
  U Yevropa, Osiyo va Afrikaning bu ulkan birlashgan quruqlik massivini "Jahon oroli" deb atadi. Bu yerning umumiy quruqlik maydonining 2/3 qismini tashkil etadi, 11 mln.kv.km, shuningdek, dunyo aholisining taxminan 7/8 qismi yoki 88% i.
  Dunyo oroli kontseptsiyasi Makkinderning nazariy ko'rsatmalarida markaziy o'rin tutadi. Qolgan qit'alar insoniyatning faqat 1/8 qismini qo'llab-quvvatladi

Makkinder Yevropaga so'nggi 4 asr davomida (mustamlaka davri) asosiy rolini bergan Kolumbiya dengiz kuchi davri (Kolumb, Marko Polo va boshqalar bilan kashfiyotlar davri) yakunlanayotganini taxmin qildi.

  Makkinder dunyoni 3 darajali fazoviy tashkillashtirilgan tizimga ajratdi. 1903 yilda u quyidagi xaritani o'z ichiga olgan "Tarixning geografik nuqtasi" kitobini nashr etdi. Makkinder nazariyasi 3 daraja edi.

   Uch tomondan tog'lar va shimolda muz bilan bog'langan Arktika bilan o'ralgan.
U butun Sibir va Oʻrta Osiyoning bir qismidan (Qozogʻiston, Oʻzbekiston, Tojikiston, Qirgʻiziston va Turkmaniston) iborat edi. U shimolda Arktikaning ulkan muzliklari, g'arbda Ural, sharqda Janubiy va Sharqiy Sibir tog'larida O'rta Osiyo tog'lari bilan o'ralgan edi.
   Dengiz kuchlari kirish imkoni bo'lmagani uchun u "Tabiiy qal'a yoki dunyoning eng yuqori qal'asi" deb ataldi.
   Pivot maydonida barcha tabiiy resurslar - mineral, suv, tuproq, o'rmon va boshqalar to'plangan.
ICHKI HAYOL - Pivot hududi Makkinder tomonidan "ichki" yoki "chekka" yarim oy bilan o'ralgan holda tasvirlangan bo'lib, u qirg'oq kamaridan iborat va kema qatnovi dengizlariga drenaj bilan tavsiflanadi. Bu ichki yoki chekka yarim oy butun Yevroosiyoni yurakdan tashqarida ko'rib chiqadi. U dengiz kuchini anglatadi va quyidagilarni o'z ichiga oladi:

1.Yevropa 2. Janubi-G'arbiy Osiyo 3. Shimoliy Afrika 4. Hindiston 5. Xitoy (Xitoyning ba'zi qismlari ham asosiy hududda)

Insoniyat tsivilizatsiyalarining aksariyati yarim oyda joylashgan va u eski dunyo, ya'ni Kolumbiyagacha bo'lgan davr bilan chegaradosh.
Ichki yoki chekka yarim oydan tashqarida Makkinderning 3-darajasi joylashgan bo'lib, uni tashqi yoki orol yarim oy deb atagan. Makkinder uni zamonaviy dunyoda geografik ahamiyatga ega emasligini taklif qildi. Uning tarkibiga Yangi Dunyo (Shimoliy Amerika, Janubiy Amerika, Afrikaning boshqa qismlari, Tinch okeani orollari, Okeaniya) kirdi. U Yevroosiyo materikidan to'liq izolyatsiya qilinganligi sababli tashqi yarim oy deb belgilangan
PIVOT MAYODI. Makkinder uchun Jahon oroli kontseptsiyasi ushbu nazariy idrok uchun markaziy o'rinni egallaydi. Uning uchun kim "Jahon oroli" ustidan nazoratni qo'lga kirita olsa, butun dunyo bo'ylab hukmronlik qilish uchun deyarli to'xtatib bo'lmaydigan holatda bo'ladi.
Uning fikricha, qishloq xoʻjaligi resurslariga ega boʻlgan oʻlka Yevropa, Yaqin Sharq va Uzoq Sharqni zabt etishi mumkin. Ichki va tashqi yarim oy keyinroq ergashadi
Rimland nazariyasi. 1919 yilda u nazariyasini o'zgartirdi va "Demokratik idealar va haqiqat" kitobida taqdim etdi. Bu juda rivojlangan nazariya va, ehtimol, butun siyosiy geografiyadagi eng katta hajmli ish edi
Uning 2-darajasi yoki Ichki Yarim oy endi Britaniya orollarini va butun Afrikani o'z ichiga oladi. Tashqi yarim oy Yangi Dunyodan iborat edi. Makinderning mashhur so'zlari butun dunyo e'tiborini tortdi - “ Uni samarali tashkil eta oladigan har qanday kuch jahon siyosatida buyuk kuch sifatida maydonga chiqishi muqarrar edi”.
Midlend havzasining o'zgartirilgan kontseptsiyasi. 1943 yildan 1919 yilgacha Makkinder o'z e'tiborini Yevrosiyo va eski dunyoga qaratgan va Yangi dunyoga e'tibor bermagan.
1920-yillarda u Yevropaning g'arbiy va Shimoliy Amerikaning sharqi bir-birini jismoniy to'ldiruvchi ekanligini ta'kidladi.
Ikkinchi Jahon urushi paytida Makkinder nazariyasi sinovdan o'tkazildi. Ikkinchi Jahon urushida (1939-1945) AQSh yana bir super davlat sifatida paydo bo'ldi va SSSR va AQSh-Buyuk Britaniya o'rtasidagi kuchli geosiyosiy raqobatni oldindan ko'rish mumkin edi.
Jahon urushining natijasi 1940-yillarning boshlarida yaqqol sezildi, shuning uchun Makkinder o'limidan oldin 1943-yilda "Foreign Affair" jurnalida o'z nazariyasini tezda o'zgartirdi: "Dunyoning aylanasi va g'alabasi- Tinchlik”
Maqolada Makkinder Shimoliy Atlantikaning ikki tomoni bir-biriga bog'langanligini aniq tan oldi. U Midlend havzasining yangi g'oyasini ilgari surdi, u yerda AQSh-Buyuk Britaniya kombinatsiyasini Heartlendga (asosan, SSSR) parallel jahon kuchi sifatida kiritdi.
Midlend havzasi O'rta okeanni o'rab turgan mamlakatlarni, ya'ni G'arbiy Yevropa (Fransiya, Belgiya, Buyuk Britaniya va boshqalar) va Shimoliy Amerikani o'z ichiga olgan.
Uning ta'kidlashicha, AQShning Buyuk Britaniya va Nyu-Angliya mintaqalari (6 koloniyadan iborat eski mintaqalar) yagona irq, bir xil madaniyat, izotropik geografik sharoit, o'xshash resurs bazasiga ega. Shunday qilib, ular bitta sivilizatsiyadir.
Midlend havzasining o'zgartirilgan kontseptsiyasi 1943 yil Shimoliy Atlantika suvi ularning o'zaro ta'siriga to'sqinlik qilmaydi, aksincha u o'xshash xususiyatlar tufayli yordam beradi. Shunday qilib, bu ikki davlat o'rtasida aniq siyosiy birlik mavjud va geosiyosiy jabhada hozir unitar izchil hisoblanadi.
Midlend havzasi (asosan, AQSh-Buyuk Britaniya kombinatsiyasi) 1943 yilda Sovet Ittifoqining Yenisey daryosining sharqida joylashgan qismini yurakdan chiqarib tashladi va uni Lena Land deb nomladi. Oʻzining qoʻpol relyefi va oʻrmon qoplami tufayli bu hudud unchalik iqtisodiy ahamiyatga ega emas edi. U ikki kuch markazini - Heartlend va Midlendni sahrolar - Sahroi Kabir, Arabiston, Eron, Tibet va Mo'g'uliston bilan o'ralgan va izolyatsiyalangan bo'lishini tasavvur qildi. Ular dag'al va kimsasiz Lena yerlari orqali Alyaska, Kanada Arktikasi va G'arbiy Amerika cho'llari edi. Makkinder bu bo'sh yer va cho'llar mojaroning tashqi dunyoga tarqalishining oldini oladi, deb o'yladi.
Midlend havzasining o'zgartirilgan kontseptsiyasi
Makkinder nazariyasining qo'llanilishi
Makkinder nazariyasining qo'llanilishini quyidagilarga bo'lish mumkin:

1. Sovuq urushdan oldingi 2. Sovuq urush 3. Sovuq urushdan keyingi 4. Sovuq urushdan oldingi (1945 yilgacha)

Bolsheviklar inqilobi va Rossiyaning super kuch (yer kuchi) sifatida paydo bo'lishi. 1-jahon urushining natijalari va Germaniyaning mag'lubiyati (Dengiz kuchi), Sharqiy Yevropa atrofida aylanib yurgan jahon geopolitikasi, SSSR ta'siri ostida Sharqiy Evropada kommunizmning tarqalishi, birinchi jahon urushi va ikkinchi jahon urushi o'rtasidagi zamonaviy tarixda Makkinder o'z e'tiqodida haqiqat ekanligiga ishonishimizga olib keladigan ko'plab voqealar mavjud.
1943 yil Makkinderning o'zgartirilgan nazariyasida Heartlend SSSR va Midlend AQSH-Buyuk Britaniya kombinati bilan ifodalangan. Sovuq urush kapitalizm va sotsializm o'rtasidagi ziddiyat edi va to'g'ri urush emas edi. Geosiyosatning aksariyati Sharqiy Yevropa yoki G'arbiy Osiyo atrofida joylashgan bo'lib, ular ichki yarim oyning bir qismini tashkil etuvchi resurslarga, shuningdek periferik joylashuvga yoki o'tish joyiga ega edi.
Hozirgi geosiyosat ham u bilan bog'lanishi mumkin. Jumladan, Qrimning qo'shilishi va Ichki yarim oyning bir qismi bo'lgan G'arbiy Osiyo inqirozi
Asosiy voqealar - Kuba raketa inqirozi (1962) 1943 yilda Makkinder tomonidan tasvirlangan tadbir, shuningdek, dunyodagi ikki kuchlar markazini tasvirlaydigan dunyodagi kuch muvozanatini ko'rsatdi. AQShning Sharqiy Yevropada raketalarni o'rnatishiga SSSR qarshilik ko'rsatdi va AQShga tahdid qilish uchun Kubaga raketalarni o'rnatdi.
G'arbiy Osiyo inqirozi - Bu yerda SSSR ham, AQSh ham o'z kuchini mustahkamlash uchun davlatlar bilan strategik hamjihatlikni shakllantirishda ishtirok etgan. SSSR Iroq va Afg'oniston bilan, AQSh Saudiya Arabistoni/Isroil bilan.
Hindiston geopolitikasi - Buyuk Britaniyaning Hind okeanidan Britaniya ko'li (1850-1973) deb nomlangan (dastlab Portugaliya ko'li) va shuningdek, Misrga Suvaysh kanali ustidan nazoratni yo'qotishi. AQSh Hind okeaniga SSSR mintaqani siyosiylashtirishi va mustamlaka qilishi mumkin, shuning uchun mintaqaga kuchlar muvozanati kerak degan bahona bilan aralashdi. Shunday qilib, AQSh Hind okeanida harbiy-dengiz bazalarini qurishni boshladi. Hind okeanidagi Vetnam urushi, Koreya urushi va boshqalar kabi urushlar kuch muvozanatini ko'rsatdi.
Sovuq urushdan keyingi (1991 yildan keyin) Shanxay Hamkorlik Tashkiloti bilan kelajak Rossiyaning qayta paydo bo'lishiga guvoh bo'lishi mumkin.
Rossiya o'zining iqtisodiy qudratini “ super kuch” ini yo'qotdi, ammo mudofaa texnologiyasini, strategik moslashuvlarni yo'qotdi. Moskva, Pekin va Nyu-Dehli o'rtasidagi mumkin bo'lgan strategik triada (BRICS) hozirda bir nechta tekislashlar sodir bo'lmoqda va dunyo ko'p qutbli dunyo tomon siljimoqda.

3. Tanqid

Makkinder tarixni quruqlik va dengiz kuchlari o'rtasidagi kurash sifatida deterministik tarzda soddalashtirdi, bu haqiqatdan uzoqdir. Tarixga nafaqat geografik omillar, balki manfaatlar to'qnashuvi bilan jismoniy, ijtimoiy-iqtisodiy va madaniy omillar ta'sir ko'rsatadi.
Makkinder o'z nazariyasini Merkatorning xarita proyeksiyasi asosida qurdi va u AQSh va Rossiya bir-biridan 1000 milya masofada joylashgan va Arktika muz maydonlari asosan keng deb o'yladi. Ammo, aslida, AQSh Sibirdan (Bering bo'g'ozi) yuzlab kilometr uzoqlikda joylashgan.
U kuch potentsialini aniq jug'rofiy hudud bilan noto'g'ri tenglashtirdi. Bu uni Osiyoning ichki yuragidagi resurslar va quvvat salohiyatini haddan tashqari oshirib yuborishga majbur qildi. Masalan, Sahroi Kabir keng hududga ega, ammo unumdor, hech qanday manbaga ega emas
U hozirgi kunni tushuntirishga va kelajakni eskirgan texnologiya nuqtai nazaridan bashorat qilishga harakat qildi va Heartlend ichki joylashuvi va iqlimning keskin o'zgarishi tufayli doimiy qiyinchiliklar mintaqasi ekanligini e'tibordan chetda qoldirdi. Qishda juda sovuq, yozda esa uning bir qismi issiq va quruq, shuning uchun ushbu mahalliy iqlim omillari tufayli Heartlend boshqa kattaroq va yaxshi jihozlangan hududga nisbatan noqulay ahvolda.
Yadroviy to'xtatib turish - Yaponiyadagi portlashlardan keyin paydo bo'lgan yangi siyosat. Ikkimchi Jahon urushidan keyin geosiyosat Germaniyadan Shimoliy Amerikaga koʻchib oʻtgani va hozirgi senariyda geosiyosat yangi kuch markazlari sifatida Xitoy va Hindiston paydo boʻlishi bilan Osiyo tomon siljishi haqiqatdir.
Tarixning geografik sabablari shubhali - Geografik omillar inson texnologiyasiga bo'ysunadi (Possibilistik fikr - inson turli vositalar bilan to'siqlarni yengib o'tishini aytadi).
Ilm-fan va texnologiyaning jadal o'sishi bilan Yerning sirt konfiguratsiyasi Makkinder o'zining "burilish maydoni" ni taqdim etgan paytdagiga qaraganda siyosiy jihatdan kamroq ahamiyatga ega bo'ldi.
Haqiqiy dunyo tekis emas, balki sharsimon edi va Makkinder tomonidan aylanma hudud dissertatsiyasidan foydalanish uchun foydalanilgan tekis yer xaritasi dunyo geografiyasining noto'g'ri tushunchasiga olib keldi.
Spykmanning Rimland nazariyasi. 1944 yilda Spykman Heartlend nazariyasining tanqidchisi yoki antitetik nuqtasi sifatida o'zining "Tinchlik geografiyasi" kitobida "Rimland nazariyasi" nomli asarini taqdim etdi.
Uning nazariyasi Makkinderning ikkita asosiy postulatiga asoslanadi:

1. Tarixning geografik sabablari; 2. Quruqlik va dengiz kuchi o'rtasidagi ziddiyat;

Spykman xuddi shu binolarga asoslanib, yangi geosiyosiy modelni qurdi. Bu yerda dengiz kuchi eng yuqori bo'lgan va quruqlik kuchi pastroq bo'lgan.
Dengiz kuchi tezroq harakatlanadi, foydalanish imkoniyati ko'proq bo'lsa, tepaliklar, daryolar, cho'llar va boshqalar tufayli quruqlikka yetib bo'lmaydi.
Dengiz kuchlari dunyo aholisining 2/3 qismidan ko'prog'iga ega va shuning uchun inson va texnologik resurslarga to'la. Aholining katta qismi qirg'oqbo'yi hududlarida joylashgan
Spykman geografik ob'ektlarni tashqi siyosatda fazoviy o'zgarishlarga urg'u bergani uchun muhim belgilovchi omillar sifatida qaragan.
O'rta asrlar insoniyat tarixida va hozirgi zamongacha bo'lgan davrda dengiz kuchlari quruqlikdagi hokimiyatdan ustun edi. Chunki ular Navigatsiya texnologiyasi, kemalar va boshqalarga ega edi. Britaniya, fransuz, nemis, portugal, ispan, Italiya dengiz kuchlari edi va butun dunyo bu mamlakatlarning mustamlaka uyiga aylandi.
Spykman yangi turdagi geosiyosiy tuzilmaning asosi sifatida dengiz harakatchanligiga urg'u berdi. Spykmanning so'zlariga ko'ra, qadimgi va yangi dunyo o'rtasidagi munosabatlarni boshqaradigan - dengiz kuchi.
U Rimlandiyani boshqaradigan quruqlik va dengiz kuchlarining kombinatsiyasi ekanligiga amin edi. Bu "dunyoning asosiy kuch munosabatlarini" boshqarishi mumkin edi.
Spykmanning Rimland nazariyasi - 2 darajali tizim (ichki yadro va Rimland).
U dunyoni ikki darajali tizimga ajratdi - A. Ichki yadro - Resurslar harakatsiz, inson populyatsiyasi yo'q. Bu tabiiy qal'a ham, qo'riqlanadigan yer ham emas. U ko'p qismlardan o'g'irlangan va boshqalarga kirishga imkon beradi. Masalan, Markaziy Osiyo cho'llari, dashtlar, past tog'lar, daryo vodiylari bir nechta darvozalardir. Qolaversa, bu mintaqada qabilalar yashaydi va ibtidoiy sivilizatsiyaga ega va bu dunyo geosiyosatiga hech qanday ta'sir ko'rsata olmaydi. Bu baxtsizliklar mamlakati, farovonligi yo'q

B.Rimland

Ichki yarim oyga o'xshaydi va zamonaviy sivilizatsiya tarixini yozgan barcha ulug'vor dengiz kuchlariga ega.
Rimlandning barcha hududi suv bilan, ya'ni dengizlar yoki okeanlar bilan bog'langan. Xitoy, Hindiston, ASEAN davlatlari, Fors ko'rfazi mamlakatlari va boshqalar.
"Rimlendni kim boshqarsa, u Yevroosiyoni boshqaradi, Yevroosiyoni kim boshqarsa - dunyo taqdirini boshqaradi".
Ikkinchi Jahon urushi hali davom etayotgan paytda Spykman Britaniya, Fransiya va boshqalar kabi ittifoqchi davlatlar o'zlarining kelajakdagi tashqi siyosatini Rimland va dushmanning har qanday mustahkamlanishiga yo'l qo'ymaslikka asoslanishi kerakligini targ'ib qildi.

Mustamlaka davrida Britaniya, Fransiya, Portugaliya, Ispaniya kabi dengiz kuchlari o'zlarining ustunligini qo'lga kiritdilar / namoyish etdilar. Dengiz kuchlari katta ahamiyatga ega edi.
Hind okeani qirg'og'ining shakllanishi (shu jumladan, Avstraliya va Yangi Zelandiya) BISMTEC, IOR-ARC va boshqalar kabi mintaqaviy guruhlar orqali Rimlandni birlashtirishga qaratilgan harakatdir. ASEAN kabi boshqa guruhlar ham xuddi shunday maqsadlarga e'tibor qaratgan. Hind okeanining geopolitikasi va butun dunyo super kuchlari Hind okeaniga kirdi. Bu ham Rimlandning ahamiyatini bildiradi. Masalan, Raisina Dialogue (AQShning Osiyoga yo'naltirilgan siyosati).
K.M.Pannicker 1970-yillarda ta'kidlagan edi - "Rimlendni kim nazorat qilsa, Hindiston rahm-shafqatiga ega".
AQShning G'arbiy Osiyo va Fors ko'rfazi mamlakatlariga aralashuvi
Sovuq urush davrida Sharqiy Yevropa super kuchlar o'rtasidagi tortishuv zonasi edi.
Kuba raketa inqirozi. AQShning raketaga qarshi mudofaa milliy strategiyasi. 1950 yildan keyin barcha yirik urushlar Rimlandda bo'lib o'tdi: Shimoliy-Janubiy Koreya, Xitoy Hindiston, Arab Isroil urushi, Hind-Pak urushi, Ko'rfaz inqirozi, Afg'oniston, Eron, Iroq urushi.
Ikkinchi Jahon urushida Germaniyaning mag'lubiyati va SSSRning NATO, Bag'dod pakti va keyinchalik, CENTO (Markaziy Shartnoma Tashkiloti) va SEATO (Janubiy-Sharqiy Osiyo Shartnomasi Tashkiloti) AQSh tomonidan Rimlandning mudofaasini, asosan, Yevropa va Osiyo mamlakatlarini kuzatib borish va Sovet Ittifoqining iliq suvlarda ta'sirini oldini olish uchun tuzilgan.
Tanqid.
Urush texnologiyasining rivojlanishi va yadroviy to'siq tufayli tanqid qilingan. Spykman jahon hamjamiyati va BMTning dunyo tinchligini ta'minlashdagi rolini kam baholadi. Bugungi dunyo global qishloqdir va xalqaro huquq hududiy kengayishga yo'l qo'ymaydi, ya'ni Ratzelning Lebensraumi endi qo'llanilmaydi. Bu davlatni tirik organizm deb hisoblaydi va Gitlerni Buyuk Germaniya Reyxiga undadi.
Bu siyosiy mustamlakachilik davri emas, balki iqtisodiy imperializm davri. Masalan, Xitoy tovarlari tomonidan Hindiston bozorlarini suv bosishi.
Dunyo resurslarining kamida 40% Rimlend hududida, masalan, neft, kontinental shelf resurslari va boshqalar.
Rimland mamlakatlari aholisi juda katta. Masalan, Hindiston, Xitoy va boshqalar

Foydalanilgan adabiyotlar [1] Katsoulas, Spyros (2022). "Ch. 2: The geopolitical context". The United States and Greek-Turkish Relations: the Guardian's Dilemma. Routledge, Taylor & Francis Group. ISBN 9781032123370. [2] Sloan, Geoffrey R. (1988). Geopolitics in United States Strategic Policy, 1890–1987. Harvester Wheatsheaf. pp. 16–19. ISBN 9780745004181. Abdusattorova (munozara) 14:43, 28-Noyabr 2022 (UTC)

Mavzu qoʻshish